Skírnir - 01.07.1891, Page 44

44
Noregur og Svíþjóð.
ræðuna stígur Oftedal fram í kórdyrnar og kveðst verða að játa upp á
sig synd og biðja söfnuðinn um fyrirgefningu, Kveðst hannhafa syndgað
gegn sjötta boðorðinu og verði hann því að leggja niður embætti sitt.
Söfnuðurinn varð höggdofa og agndofa, en sumir grétu hástöfum, því Ofte-
dal var talinn mesti guðsmaður í vestanverðum Noregi og enginn mátti
sín jafnmikils og hann. Oftedal kvað hafa lifað þessu hneykslislífi i mörg
ár. Er þetta mikiil sigur fyrir Alexander Kielland, skáldið, sem hefur
lýst þessum hræsnara í einni af skáldsögum sínum, áður en nokkrum datt
í hug, að hann væri hræsnari. Reyndar hafði biskupinn í Kristianssand
fengið bréf um allt athæfi Oftedals; fór hann hægt með það, en lét hann
þó vita það. Oftedal hefði þannig orðið að fara úr hempunni hvort sem
var, en hann vildi gera það kempulega.
Ráðaneyti Emil Stangs var steypt 29. febrúar 1891. Berner bar upp
af hendi Steensliða tillögu til þingsályktunar um, að frumvarp stjórnarinn-
ar, að hafa sama utanríkisráðgjafa og Svíþjóð og hann sænskan, væri 6-
aðgengilegt og óþjóðlegt. Voru Norðmenn reiðir síðan 1889, er sýningin
mikla var í París. Þá hafði stórþingið samþykkt, að Noregur tæki þátt í
sýningunni, en Svíaþing vildi ekki láta Svíþjóð taka þátt í benni, þótt
einstakir menn gerðu það, og komst því sendiherra beggja ríkjanna, sænsk-
ur maður, í illar kröggur. Allar þjóðir, sem tóku af stjórnar hálfu (offi-
cielt) þátt í sýningunni, létu Bendiherra sína vera viðstadda, er hún var
opnuð. En sendiherra Svía og Norðmanna kom þar ekki nærri. Hann
setti þannig Svía, sem ekki tóku þótt í sýningunni, höfði hærra en Norð-
menn, sem ekki tóku þátt í henni. Detta þótti Norðmönnum jafnsnjallt
og að vera sendiherralausir. Dess vegna var Stang felldur.
Með 50 atkvæðum gegn 59 var hann felldur. Að eins tveir Oftedælir
greiddu atkvæði með hægrimönnum. Ráðaneyti hægrimanna laut „parla-
mentarismus" eða þingsið þeim, er nú er kominn á í Noregi, og sagði af
sér. Konungur neyddist, þá til að senda hoð til Steens rektors í Stafangri
og biðja hann að skipa ráðaneyti. Gekk það vel, en Steen fór þó hægt
í mál, til þess er þingi var slitið um sumarið og efnt til kosninga. Með-
an á þéim stóð, lagði Akerhjelm, forstöðumaður ráðaneytis Svía, frumvarp
fyrir þing í Stokkhólmi um nýja skipun á her Svía. Fréttist til Noregs,
að hann hefði sagt á fundi, er fylgismenn hans héldu, að ef frumvarpinu
yrði framgengt, þá skyldum vér (Svíar) „tala svenska med norrmánnen11
þ. e. láta ekki Norðmenn vaða ofan í sig. Norðmenn urðu afarreiðir.