Skírnir - 01.07.1891, Síða 64

64
Fiskimaður við ísland.
an heim, og verið á sjð í tíu ár, á nú að vera heimilisfaðir. Hann vill
gera sem bezt, en ferst það klaufalega. Svo langar hann út á langferðir:
Jeg á sjö hörn í sjó
og sjö á landi.
Lungu hans þurfa saltara lopt, augu hans meiri tilbreytingu; honum
finnst hann móka. Hann saknar margs. Tal um borð, öskrið íbárunum,
drykkjuvímu og vingl, þettar vantar. Svo verður hann þunglyndur, þegj-
andalegur og skapillur.
Enginn hefur lýst Frökkum við íslands strendur á undan Loti, því
ekki er teljandi, að Jón Mýrdal nefnir þá í skáldsögum sínum. íslending-
ar þekkja lítt þessa sjógarpa, sem sitja á miðum mánuðum saman i roki
og rigningu, í logni og í æðandi byljum, og draga þorskinn, berhentir,
berfættir í vatnsstígvélunum sínum, þangað til þeir sigla heim með hlað-
fiski, eða sigla upp á sker í ofsabyl og reka svo smámsaman í fjörunni,
stígvélalausir, þvi þeir hafa farið úr þeim á sundi. Stundum skreppa þeir
á land, kaupa vettlinga fyrir brauðkökur og höfuðsóttarkindur fyrir brauð-
poka og salt, eiga vingott við kvennfólkið, háma í sig kræklinginn í fjör-
unni og ræturnar i túnunum, og eru taldir af bændum menntunarlausir
sjódónar og sótraptar, óalandi og óferjandi. En þó finna þeir góðar taug-
ar í þeim, og ætíð er það gleðiefni í sveitinni, þegar „franskur" siglir inn
á fjörðinn.
Frakkar skilja eins lítið í sálarlífi bænda sín megin, enda hefur Loti
ekki vogað sér að lýsa íslendingum, heldur að eins frönskum háseta á
skútu við ísland. En þessi lýsing hefur meir en nokkuð annað unnið
honum ritfrægð um allt Frakkland og ást sjómanna í Bretagne og Nor-
mandie. Sjðmennirnir eiga honum mikið að þakka. Degar stór skiptapi
hefur orðið við ísland eða annarstaðar, þá er hann bjargvætturin. Hann
er beðinn að skora á Parísarbúa til samskota, og rignir þá gulli frá þeim,
sem hafa lesið bók hans um íslandsfiskimennina. Sagan um Gaud og
Yann gerist á hverju sumri, meðan Bretagnebúar draga þorsk við ísland.
Konur, ástmeyjar og mæður sitja sumarlangan daginn og búa allt undir
heimkomuna. Þær þreyja að sjá segl bera við himin og eru opt að horfa
út á hafið í fjörunni.
Þegar Pierre Loti var tekinn upp i akademíið franska, hélt formaður
þess, Méziéres, ræðu. í ræðu sinni fór hann þessum orðum um „Péeheur
d’ Islande11 (Fiskimaður við ísland), skáldsögu Lotis:
„Hvaðan stafar töfraafl „Fiskimanns við ísland11, hvaðan nema frá