Skírnir - 01.01.1900, Page 22

ÁttavÍBun.
eimsbipin og fóru sömu leið á 26 dögum, og þðtti mikið; en nú fara
menn sömu leið á 5 Bólarhringum og 18—20 klukkuBtundum. En á landi
lætur nærri að menn ferðist nú jafn-langan veg á dag eins og þá á mán-
uði. Enginn maður gat í byrjun 19. aldar komið hraðara áfram ferð
sinni um láð eða lög, heldur en það sem fætur sjálfs hans eða hestsins
gátu borið hann eða skip siglt með hann — ef það hafði þá hyr. En nú
fara hröðustu eimskip 6 mílur danskar á klukkustund, en eimvagnar 13
mílur danskar á sama tíma; og ferðinni halda menn áfram nðtt og dag.
En hvar sem skaplegir vegir eru, getur nú karl eða kona farið hjðlfák
(tvíhjðla) sínum á bak og þotið áfram margar mílur hraðara en hestur á
harða spretti. — Áður hárust ekki hréfin og fréttirnar hraðara en menn
gátu ferðast; nú geta menn, sem andfætis eiga heima á hnettinum, sent
hvor öðrum orðsending á augnabliki, því að rafmagnið er fljðtt i förum.
Það er eins og jarðhnötturinn, sem vér byggjum, hafi minkað Bem því
Bvarar, er samgóngurnar og orðsendingarnar ganga nú greiðara. England
er orðið nálægara Reykjavík, heldur en Kyrkjubær á Síðu. Þjððriki og
álfur heimsins standa nú í líku hlutfalli sin á meðal eins og hreppar og
sýslur í sama landi stððu áður. Og þá er enn ein viðskifta-hægðin, sem
mér gleymdist áðan að telja, en þð er vert að minnast — það eru frímerk-
in og alþjðða-pðstsambandið. í mínu ungdæmi varð ég að borga 4 skild-
inga (8 aura) undir bréf úr Reykjavík austur í Árnessýslu; en ætti það
að fara lengra, varð að borga að auk 2 sk. fyrir hverja sýslu, sem það
fór um. Þá varð það undur, sem Gröndal minnist i Heljarslóðar-orrustu,
að eitt tölublað af „Norðra“, sem átti að fara til Hafnar, var sent með
skipi til Spánar; en þegar það kom til Hafnar, var burðargjald orðið
hærra á því heldur en andvirði heils árgangs af blaðinu. En nú má senda
bréf hvert sem vill á íslandi fyrir 10 au. og til Nýja-Hollands fyrir 20
au. — Ferðalög eru orðin að sama skapi ódýrri, enda ferðast menn nú
margfalt meira en áður; en bréfaskifti hafa menn nú sem hægast um allan
heim, og fjarlægustu álfur eiga verzlun saman; blöðin færa mönnum dag-
lega fregnir um samdægurs-viðburði um allan heim. Af þessum auknu
ferðalögum og viðskiftum leiðir aukið nám útlendra tungna; einkum ryð-
ur enskan sér til rúms, svo að hver mentaður maður og hver verzlunar-
maður, sem nokkuð kann, kann nú ensku. Enþað er auðskilið, hve raikil á-
hrif það hefir á andlegt líf manna, er allar þjóðir skiftast þannig hugsun-
um á, bæði með lestri blaða og timarita og bóka, og með þeirri persðnu-
jOgu viðkynning, er leiðir af ferðalögunum. Heimalningunum fækkar,