Skírnir - 01.12.1916, Side 77

:Skirnir]
Þjóðareignin.
413
bætt við eignir handhafanna og þær hækkaðar um þrjár
miljónir, verður að lækka eign bankanna um sömu upp-
hæð. I þjóðareigninni verða þær -f- 3 milj. og — 3 milj-
ónir. svo útkoman er 0 fyrir hana. Ef kaupmaður á 500
kr. hjá viðskiftamanni sínum, þá eru það -þ 500 kr. fyrir
kaupmanninn en 500 kr. fyrir viðskiftamanninn. Fyrir
þjóðareignina er það 0. Þjóðin er hvorki ríkari né fátæk-
ari á eftir. Landsmenn áttu 18 milj. króna inni í spari-
sjóðunum 1. jan. 1916. Það af fénu sem hefir verið lánað
landsmönnum aftur, verður -f- og -f- í þjóðareigninni og
= 0. Hafi eitthvað af því staðið inni í bönkum erlendis,
þá er það -|- í þjóðareigninni. Skuld til annara landa
verður að dragast frá þjóðareigninni, og innieign í öðrum
löndum verður að bætast við hana.
Eins og nú er komið þá hafa flestir fésýslumenn og
kaupmenn lánstraust sitt í bönkunum, og standa ekki í
neinni skuld erlendis. Til eru samt erlend verzlunarhús,
sem taka lán erlendis, en skuldir þeirra get eg ekki talið
íslenzkar skuldir. Eftir því sem eg get komist næst, voru
allar skuldir landsjóðs og landsmanna (veðdeildanna.) 1.
janúar 1916.......................... 9,9 milj. kr.
og á móti þeim verður að færa inn eign-
ir bankanna erlendis s. d............ 7,3 — —
Mismunur 2,6 milj. kr.
og þann mismun verður að draga frá aðalupphæð þ j ó ð-
areignarinnar, sem þá verður 116.7 milj.
króna.
Eg hefi fyrir nokkru gert lauslegt yfirlit yfir hvað
fáar einstakar greinir af þjóðareigninni hefðu vaxið frá
1907—1915, en tók allar hinar óbreyttar eftir áætlun
skattamálanefndarinnar 1908. Við það varð aleiga lands-
manna miklu lægri en hér (90 milj. kr.). Eg hef gert til-
raun til að gera hana upp fyllilega tvisvar áður. Fyrsta
skiftið var 1880, eg þurfti að sanna að lítill banki gæti
staðið hér — eg var að telja menn á að setja hér upp
seðilbanka — og þess vegna var hálfgert talin með þjóð-