Skírnir - 01.12.1916, Blaðsíða 88

424
Dómaskipun í fornöld.
[Skirnir
fjórðúngsdóm sem part af hinum almenna alþíngisdómi,.
en þegar frá leið gleymdist þessi upprunir en vaninn olli
því, að enginn hneyxlaðist á því, að hjer varð og var um
4 alveg sjálfstæða fjórðúngsdóma að tala með 9 dómend-
um hvern. Dómarnir fengu eðlilega nafn eftir þeim fjórð-
/úngi, sem þeir voru fyrir.
Hefðu nú dómarar verið 36 í hverjum dómi, þá hefðu
þar verið 27 menn úr öðrum hlutum landsins en þeim
hluta, sem dómurinn var fyrir. Hvernig var þá eðlilegt,
að hver dómur væri nefndur eftir þeim 9 manna minni-
hluta, sem úr var þeim fjórðúngi'? Um þetta hefur Vilhj..
Finsen komist svo að orði, að ekki verður það betur gert;
»Samkvæmt skoðun P. Melsteðs og K. Maurers hafa
í hverjum fjórðúngsdómi verið 9 dómarar, er nefndir voru
af goðunum í Austfirðíngafjórðúngi meðal þíngmanna hans,
9 nefndir á sama hátt af goðunum í Sunnlendíngafjórð-
úngi, 9 nefndir af goðunum í Vestfirðíngafjórðúngi og
9 af goðunum í Norðlendíngafjórðúngi. í hverjum fjórð-
ungsdómi voru þá jafnmargir dómarar úr hverjumi
fjórðúngi. Allir fjórðúngsdómar hefðu þá líkst hver
öðrum sem einn vatnsdropi öðrum. Það er nú auðsjeð,.
að það hefði verið alvog óeiginlegt og ekki annað en
valdboð (vilkárligt) að tákna nokkurn einstakan af þessum
dómum, er svo voru til orðnir, sem dóm fyrir þann og
þann ákveðna fjórðúng og nefna hann eftir fjórðúnginum.
Eftir t. d. nafninu »Austfirðíngadómur« skyldu menn ætla,.
að i honum sætu Austfirðíngar [að minsta kosti meiri hlut--
inn, F. J.], en í honum var í raun og veru ekki nema
fjórði hluti frá þessum landshluta, en hinir 3/4 voru utan-
fjórðúngsmenn; það var ekkert sem einkendi þennan dóm.
fyrir þenna fjórðúng framar en fyrir hvern hinna fram«..
Það má nú segja sem svo, að það sem hjer hefur verið
sagt sjeu tómar hugleiðíngar; það er það líka, að því. við-
bættu þó, að enginn getur neitað, að þær sjeu næsta sennir
legar og eðlilegar.
Vjer viljum nú líta á, hvað lögin fornu (Grágás) segja.
Hr. E. A. hefur tilfært flesta þá staði sem hjer er urn að
ræða. Þeir skulu hjer taldir: