Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1895, Page 33

33
(Skýrsla I, 121. bls.), en sú lesning getur eigi staðizt af ýmsum
ástæðum, sem hér virðist óþarft að greina.
3. Llfeneski
af Marlu mey með sveininn Jesúm og af Elísabet.
Líkneski þau, sem hér eru sýnd og komin eru til safnsins
frá kirkjunni í Holti í Önundaríirði 1882, eru gjör af eik, tveim
bútum, nokkurn veginn jafnstórum, sem feldir eru saman um
miðjuna. Hæsta líkneskið er nær 1,10 m. á hæð og öll saman
nær 0,82 m. á breidd. Þar að auk eru háar bríkur til beggja
hliða. María er með slegið hár og með kórónu á höfði, í skó-
síðum kyrtli með háum kraga og útbrettum hornum og framvíð-
um ermum og belti um mittið. Elisabet er með höfuðskýlu, slíka
sem nunnur báru, í kyrtli með ermum sem á hinu likneskinu og
með möttul yfir sér eða eitthvert þess kyns fat. Sveinninn Jes-
ús hefir verið allsber; hann heldur á einhvers konar ávexti í
vinstri hendi, en hægri handleggurinn er brotinn af fyrir ofan
ölnboga og glataður; móðir sveinsins heldur vinstri hendi tram
yfir brjóst hans og styður við hann með hinni, en Elísabet held-
ur hægri hendi um handlegg hans, því að sveiuninn er auðsjáan-
lega að sjma henni ávöxtinn, sem hann heldur á, og við það
befir hún látið bók þá, sem hún heldur á í vinstri hendi, falla
opna niður á keltu sér. Hér eru því allir atburðir sýndir skýrt
og skilmerkilega, enda eru líkneski þessi að mörgu leyti listaverk,
bæði að því er snertir klæðafellingar, limaburð og andlitsfall;
einkum skín blíða út úr andliti Elísabetar og þó er fullkominn
alvörusvipur yfir henni, svo sem hana þegar óri fyrir um örlög
sveinsins.
Likneski þessi eru að því leyti ósködduð, að tréð er nokk-
urn veginn heilt, nema á þeim stað, sem áður var getið, og svo
eru efstu oddarnir af kórónunni glataðir og stykki dottið úr höf-
uðskýlunni yfir enni Elísabetar. En líkneskin hafa upphaflega
öll verið máluð og gullroðin eða gylt; fyrst hefir verið límt lér-
ept, að minsta kosti víða, utan á tréð og síðan sett kalkhúð yfir
alt saman, svo sem sjá má á flestum vönduðum líkn-eskjum og
skriptum (litmyndum) frá miðöldinni; utan á þessa húð hafa svo
hinir síðustu litir verið dregnir. Þessi húð, og þó optar litirn-
ir utan á henni, er nú flögnuð af, en þó er nokkuð eptir hér og
hvar í fellingum og rákum. Alt hörundið á líkneskjunum, and-
b