Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1980, Síða 78

82
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
usla í sauðfénu. Hrakti hann önnur dýr frá boganum, sem veiðimaður notaði,
og líkaði veiðimanni það stórilla, sem von var, ,,og grét af slíku vandræði.”
Svo fór þó, að vetrarhörkur lögðust að með bjargarbanni. Gerðist tófa þá
svöng en neyðin knúði hana til meira áræðis. Kom þar, að hún stóðst ekki
mátið, nálgaðist bogann og ,,tyllti nögl við agnbogann. Bogi hleypur brátt
sem auga renni,” og sat tófa þá föst í boganum. Horfði hún nú fram á harm-
raunir sínar og minntist þeirra daga, er hún drakk lambadreyra og „gerði á
fénu skamm,” en nú mundi lokið lukkugengi.
En tófa hugsar með sér að ekki muni allir menn djúphyggnir og sé því illa
farið ef hún geti ekki á einhvern hátt notað flærð sína og fláttskap sér til
bjargar. Þegar morgnar og veiðimaður vitjar boga síns sér hann, hvar tófan
situr föst. Lá hún þar og bærði ekki á sér. Hugði hann, að hún mundi dauð
vera, losaði hana úr boganum og „fleygði Þórs á víf.” En „í þessum svifum
tófa tölti á fætur” og vildi forða sér, en veiðimaður þreif staf sinn og keyrði í
bak henni. Tófa snéri sér við og réðst á manninn, reif hann hvarvetna, „á
munn, hönd, höku og nebba, og hvar sem hún náði beit hún hann,” og við
það brá veiðimanni og missti hann mátt sinn en tófan slapp burt til byggða
sinna.
Maðurinn sat eftir með sárt ennið, en egndi bogann og hugsaði skolla þegj-
andi þörfina. Mælir hann þá til bogans:
„Lifi eg þá stund að tófa í þér tolli,
varast skal ég vondan gamm,
mér veitti skamm,
að sleppi ei skemmdarskolli.”
„Nú er að tala um tófu, hún tölti burt frá særðum rekk.” Ber þá þar að
hrafna tvo og kastar hún kveðju á þá. „En þeir báðu ólukkann að eiga þann,
sem flagð væri í fögru skinni.” Henni verður illa við skútyrði þeirra og hugsar
sér að erta þá nokkuð. Kastar hún sér í trjárunna og „æla lést af offylle, svo
áfram hné, uppfull eins og tunna.”
Krummunum bregður við og segja, að misjafnt sé skipt gæðunum. Þeir
megi svangir fara og svelta dag og nótt, en aðrir fari um svo saddir, að þeir æli
af ofáti. Tala þeir um, hvar tófa muni hafa komist í svo gott æti og vilja þang-
að leita.
Rís þá tófa upp og vitnar til vináttu sinnar og hrafnanna. Segir hún þá verð-
ugasta að njóta krásanna. Skýrir hún frá hvar ætið sé að finna, og hraða
hrafnarnir ferð sinni þangað eftir tilvísun hennar og hló tófa þá í kampinn.
Keppist hvor um sig að verða fyrri til að ná krásunum og varð annar á undan
en þá kvað við lás og „greip hann stálið stinna.” Sat hann þá í kreppu,
„kreistur á milli járna,” en hinn forðaði sér.