Fylkir - 01.08.1916, Blaðsíða 11

FYLKIR.
11
Hugmynd Svedenborgs um uppruna hnattanna fékk litla útbreiðslu;
formyrkvaðist við hans markverðu ransóknir í hugfræði og líffræði.
Sumir nítjándu aldar stjörnufræðingar og reikningsmeistarar, eink-
um G. H. Darwin, sonur Charles Darwins (Karls Porfinnssonar ?), og
þeir Poincaré og See, franskir stærðfræðingar, hafa fundið ýmislegt
athugavert við Kant-Laplace kenninguna, einkum það, að tungl þriggja
reikistjarnanna ganga í öfuga átt við þær sjálfar, nl. frá austri til vest-
urs (yzta tungl Júpíters, Satúrnusar og Nephtúns), ogsvo það, að brautir
jarðstjarnanna eru sporbaugar ekki reglulegir hringar, eins og þeir hefðu
átt að vera, ef þær væru myndaðar af einu ogsama eimhvolfi, og eigi
heldur í alveg sama fleti. Tungl vort heldur Darwin að hafi myndast úr,
eða þveizt út frá, jörðinni sjálfri af hvirfinga straumi (sbr. »Á öðrum
hnöttum« eftir Sigurð Þórólfsson, útg. í Rvík 1915). Og enn aðrir
halda að himinkerfin hafi myndast af þoku hvirfingum, slíkum sem enn
sveima þúsundum saman um geiminn, og hver hnöttur hafi óháða
myndun, þannig hafi hver jarðstjarna í sólkerfi voru haft sjálfstæða
myndun úr hvirfingaþoku. Lesarinn getur séð að nýnefndar mótbárur
eru ekki heldur gallalausar, né heldur hvirfinga tilgátan. Hringskekkja
sporbauganna er vel möguleg, þótt jarðstjörnurnar og sólin hafi mynd-
ast af sama eimhvolfi, af því að afstaða þeirra á ganginum kringum
sólina hefur nauðsynlega þau áhrif að draga þær með mismunandi
afli að sólinni og hverja að annari. Eins mun hringskekkja sólstjarn-
anna vera komin af áhrifum þeirra hverrar á aðra.
Lengra voru spekingar og vísindamenn síðustu aldar ekki komnir,
og lengra eru vísindamenn þessarar upprennandi aldar ekki komnir enn,
í að ráða gátu heimsins eða leysa þá þraut, sem manninum er gefin til
að reyna sig á
Hver vill svara glögt og greinilega, og segja svo hver heilvita
maður skilji: hvað heimurinn er, hvað Iífið er og hvað hugurinn er.
Eða vilja menn máske heldur leiða þessar spurningar hjá sér og
taka eitthvað léttara og meira hressandi til umræðu, svo sem stjörnu-
spádóma (Astrologi), uppvakningar (Necromanci) eða draugasögur