Fylkir - 01.08.1916, Blaðsíða 12

12
FYLKÍR.
og sálnareik (Spiritismus og Demonológi). íslendingar, bæði hér
norðanlands og sunnan hafa fengið ofurlítinn forsmekk af þessháttar
góðgæti á þessum seinustu árum, og margir hafa tekið því tveim
höndum, en varla munu þó allir alveg ásáttir með þær útskýringar og
frásagnir um eðli tilverunnar. En ætli allir geri sig ánægða með
ályktanir einar og spakmæli, slíkra sem Blaise Pascals, stærðfræðings-
ins mikla, og Huygens, vísindamannsins og vitringsins frábæra.
Ætli þær þyki nógu sannfærandi, yndislegar og fallegar! Pascal
segir: »Heimurinn er hringur, sem hefur miðdepil sinn alstað-
ar og takmörk sín hvergi«; en Huygens varpar öndinni og segir:
»Heimurinn er óendanlega margbreyttur og óendanlega stór». — Vitr-
ingurinn og stærðfræðingurinn Leibnitz segir: Heimurinn er samsafn
eininga, og frumeining þeirra er Guð.
Hvað vitum vér svo um eðli tilverunnar, um upphaf alheimsins
og hans tilgang? Eða hefir tilveran, alheimurinn nokkurt upphaf eða
endir — fremur en takmörk í geimnum? Er hið óendanlega stóra og
margbrotna ekki Iíka ævarandi? Hvergetur sett geimnum eða tímanum
takmörk? Hver getur sett umbreytingum efnisins takmörk? Hafi geimurinn
nokkur takmörk, úr hverju eru þau? Ef úr engu þá eru þau geim-
ur, ef ekki úr engu þá stækka þau geiminn. Sé hinn sýnilegi heimur
takmarkadur, inniluktur af efnislausum geimi, hlyti þá ekki hið sí-kvik-
andi efni heimsins að streyma út í efnislausa geiminn og eyðast þar
og verða að engu, innan takmarkaðs tíma, já, vera fyrir löngu upp-
leyst og orðið að engu, svo fraint að heimurinn sé bygður (skapaður)
af takmörkuðum fjölda ara og efna, sem ekki eru sjálf óendanlega
breytileg.
Allir muna orð Mristjáns skálds Jónssonar:
»Alt sem hefur upphaf þrýtur,
alt sem lifir deyja hlýtur.«
Eg er ekki viss um það; en hitt held eg víst, að sé heimurinn
takmarkaður að stærð, og geti aðeins tekið takmarkaðan fjölda um-