Tölvumál - 01.04.1991, Síða 8

Apríl 1991
Vinnureglur f forritun
Stefán Hrafnkelsson, tölvuverkfræðingur
Inngangur
Undanfarin ár hafa gluggakerfi
rutt sér inn á hinn hefðbundna
markað einkatölvunnar. Glugga-
kerfi byggjast öll upp á stöðluðum
notendaskilum (gluggum og
fellivalmyndum), sem náð er með
því að útvega forriturum öflugt
þróunarumhverfi sem saman-
stendur af miklum flölda undir-
forrita auk annarra hjálparforrita
til að einfalda og staðla slíka
hluti. Gluggakerfi hafa haft það
orð á sér að vera flókin og erfið,
og algengt er að tal a um sex mán-
aða aðlögunartíma fyrir nýja
forritara. Þessi langi aðlögunar-
tfmi stafar fyrst og fremst af
þrennu. í fyrsta lagi krefst glugga-
forritun breyttrar hugsunar vegna
breyttrar högunar. í öðru lagi
tekur það tfma að átta sig á öllu
þvf sem gluggakerfi hafa upp á
að bjóða fram yfir hefðbundin
kerfi, og í þriðja lagi tekur tíma
að temja sér notkun á öllum þeim
undirforritum sem kerfið býður
upp á.
Breytt hugsun vegna breyttrar
högunar er lfklega sá þáttur sem
ræður mestu um langan aðlög-
unartlma. Upplýsingar flæða milli
forritaeininga á formi skilaboða,
í stað hefðbund inna und irforrita-
kalla. Þegar tillit er tekið til þess
að þarna er um grundvallar-
breytingar f forritun að ræða,
hlýtur sú spuming að vakna hvort
hin hefðbundna aðferðaffæði sem
notuð hefur verið við hugbúnaðar-
gerð uppfylli þær kröfur sem
forritun f gluggakerfi krefst.
Lfta má á tvær megin lfnur sem
notaðar hafa verið við hugbúnað-
argerð. Mótaða greiningu og
hönnun annars vegar og frumsmíð
hins vegar.
Mótuð greining og hönnun byggja
á öguðum vinnubrögðum, sem
staðla aðferðafræði greiningar
og hönnunar. Greiningarfasinn
endar með greiningarskýrslu, sem
lýsir fyrirhuguðu hugbúnaðar-
kerfi óháð vélbúnaði. Hönnunar-
Sumir telja að
umstang og
kostnaður sem fylgir
mótaðri greiningu og
hönnun beri kostina
ofurliði
fasinn endar með hönnunar-
skýrslu, sem lýsir niðurbroti
verksins í einingar, og lýsingu á
hverri einingu. Kostir þessarar
aðferðar eru ótvíræðir. Stöðluð-
um aðferðum er beitt, og útkom-
an er vel skilgreint kerfi áður en
forritunhefst. Minnahefurverið
rætt um ókosti aðferðarinnar, en
frá sjónarhóli forritara eru þeir
margir. í fyrsta lagi er verið að
búa til skýrslur, sem verður að
halda við alveg eins og forritum
ef þær eiga að geraþað gagn sem
þeim er ætlað. Staðreyndin er
sú, vegna rangra vinnubragða,
að þessu viðhaldi er ábótavant,
og nýtast þessar skýrslur þvf
ekki sem skyldi. í öðru lagi byggir
þessi aðferð á því að kerfi sé
greint og hannað frá grunni áður
en forritun byrjar, en frumsmíð
er í mörgum tilfellum heppileg
til að geta sýnt væntanlegum not-
endum uppbyggingu kerfisins
snemma á þróunarferlinum. í
þriðja lagi staðlar þessi aðferð
ekki aðferðafræði í forrituninni
sjálfri, en raunin er samt sú að
forritin sjálf er sá hluti hugbún-
aðargerðar sem viðhald mæðir
mest á, og því mjög mikilvægt
að staðla þann þátt.
Frumsmfð, má kalla þá aðferð
þegar minni áhersla er lögð á
greiningu og hönnun, en þess í
stað lögð áhersla á frumsmíð.
Hún er mikið notuð í Bandarfkjun-
um. Forsenda fyrir þessari aðferð
er að hvert verkefni sé unnið af
hópi forritara, sem fylgja verkinu
meðan það lifir, sem er sjaldnast
lengur en þrjú til fimm ár. For-
svarsmenn þessarar aðferðar telja
að umstang og kostnaður, sem
fylgir mótaðri greiningu og hönn-
un og viðhaldi á skýrslum tengd-
um þessum aðferðum beri kostina
ofurliði. Þótt ótrúlegt megi virðast
hefur þessi aðferð borið mikinn
árangur við gerð pakkahugbún-
aðar (dbasell, MS-Word).
Ókostimir eru þó augljósir. Mikil
Gluggakerfi hafa
haft það orð á sér
að vera flókin og
erfið
hætta er á að verkefni fari úr
böndum og seinki mikið (MS-
Windows, dBaselV). Erfitt er að
hafa yfirsýn yfir verkið, viðhald
er annmörkum háð og erfitt að
losna við villur í kerfinu. Nær
ómögulegt er að koma nýju fólki
í verkið nema með mikilli fyrir-
höfn.
8 - Tölvumál