Tölvumál - 01.04.1995, Blaðsíða 14

Apríl 1995
Að róa á mið upplýsinga
Eftir Þorvald Baldurs
Þegar Qalla á um tölvuvæðingu
í sjávarútvegi, má nálgast málefnið
á tvennan hátt. Annars vegar með
því að skoða þá tölvuvæðingu, sem
þegar er til staðar eða láta hugann
frjálsan og velta upp, hvemig þess-
um málum yrði best fyrir komið í
þó fyrirsjáanlegri framtíð. Að
sjálfsögðu vel ég síðari kostinn
enda mun skemmtilegra að draga
upp mynd af framtíðinni en mála
hinn gráa hversdagsleika, sem
umlykur mann alla daga. Það kerfi,
sem hér er lýst er sú framtíðarsýn,
sem ég hef um tölvumál Islenskra
sjávarafurða hf. og stefnt er að
markvisst að gera að veruleika.
Hafa ber í huga, að hér er horft á
ferlið frá sjónarhóli sölusamtaka.
Öll sú tækni, sem þarf til að
raungera upplýsingakerfíð, er til
staðar. Margt á rætur sínar í tölvu-
kerfum, sem þegar eru notuð í
sjávarútvegi. Það þarf einungis að
fella saman í eina heild þessa þætti.
Til em stöðluð kerfi, sem falla að
töluverðum hluta að þessari mynd,
þannig að hin endanlega niður-
staða getur orðið frábrugðin þess-
ari sýn í einstökum þáttum.
Það sem hér fer á eftir er lausleg
lýsing á því, hvaða eiginleika slíkt
kerfi gæti haft og hvaða tækni yrði
notuð í því. Lykill að heildarkerfi
fyrir sjávarútveginn felst í að hægt
sé að fylgja sjávarfangi frá veiði-
stað til endanlegs kaupanda. Þær
upplýsingar, sem falla til í þessu
ferli um sjávarfangið, fjalla fyrst
og fremst um gæði og staðsetningu
vörunnar. Gæðaupplýsingar eru
lykill að allri umQöllun um vömna.
Hér á eftir verður fjallað um
ferlið frá veiði tii endanlegs kaup-
anda og vísast til myndar 1 um
skiptingu ferlisins í einstaka þætti.
Mynd 1.
Framleiðendur
Veiðar
Þegar veitt er, eru skráðar upp-
lýsingar um hvert tog og með-
höndlun aflans, fylgst er með hita-
stigi með síritahitamælum, sem em
í hverju kari eða kassa. Þær upp-
lýsingar, sem fást með þessu gera
kleift að meta ástand hráefnis og
auðvelda þannig skipulagningu
vinnslu í landi. Þessar upplýsingar
eru síðan sendar sjálfkrafa til fisk-
vinnslu eða fiskmarkaðar.
Þær upplýsingar, sem verða til
hér eru:
- veiðisvæði
- hitastig sjávar
- togtími
- aflamagn
- fisktegund
- stærðarflokkun gróf
Þegar afli er seldur fylgja þess-
ar upplýsingar.
Vinnsla
Vinnslukerfið heldur utan um
innkomið hráefni, fylgir því eftir í
gegnum allt vinnsluferlið og skráir
allar gæðaupplýsingar um hverja
framleiðslueiningu og tengir þær
við framleiðslueiningarnúmerið
(strikamerki). Settir eru upp síritar
á alla þá áhættustaði, sem hægt er
að koma slíku við, sem mæla alla
áhættuþætti á viðkomandi stað.
Þessar upplýsingar safnast í gæða-
grunn og eru tiltækar, þegar þörf
er á. Jafnfraint væri hægt að hugsa
sér að gefið yrði til kynna á
einhvem hátt (t.d. með ljósmerki,
gult = aðvörun, rautt = hættu-
merki), ef mæligildi á einhverjum
stað fara út yfir skilgreind mörk.
Auk þessa er safnað upplýs-
ingum um vinnu við framleiðsluna,
efnisnotkun og annað sem máli
skiptir. Allar afurðir eru merktar
með strikamerki óg tengdar þeim
gæðaupplýsingum, sem við eiga.
Kerfið getur metið út frá gæða-
upplýsingum, hvort einhver
vinnsluþátta hefur farið út fyrir
þau mörk, sem vinnslustaðlar segja
til um. Vinnslustaðlar eru tiltækir
á margmiðlunarformi. Þannig er
hægt að skoða skriflega lýsingu á
vinnsluferlinu og einnig mynd-
bandsupptöku, sem sýnir hand-
brögð.
Komi upp gæðakvörtun, er
hægt að skoða á myndrænu formi
allt ferlið, frá veiði til afhendingar,
þar sem gefið er til kynna, hvar
líklegast er að eitthvað hafi farið
úrskeiðis. Jafnframt er hægt að
skoða þau gögn, sem liggja að baki
hverjum áhættustað.
14 - Tölvumál