Dagur - 17.03.2001, Blaðsíða 9

Dagur - 17.03.2001, Blaðsíða 9
 LAUGARDAGUR 10. MARS 2001 - 9 Guðbergur nefnir sérstaklega eru hagstæð lán. Þá sé gott að eiga góða að sem tilbúnir eru að rétta hjálparhönd því f mörg horn sé að líta á stóru búi. Pylsusioppa eoa blomabúð Hvað með að fara út í verslun- arrekstur? Margir eiga sér draum um að reka litla verslun eða sjoppu og selja þar kók og pylsur. Reynir Þorgrímsson hefur í áraraðir starfrækt Fyrir- tækjasöluna í Reykjavík. 1 augnablikinu kveðst hann vera með 250 fyrirtæki á skrá af öll- um mögulegum stærðum og misdýr í samræmi við það. „Eg get selt þér sjoppu á eina og hálfa milljón og blómabúð fyrir sama verð. Eitthvað viðlíka kostar lítið fyrirtæki sem ég er nýbúinn að fá á skrá og sinnir merkingum á vinnufatnaði og er með lítils háttar innflutn- ing,“ segir Reynir. - Hann segir að í dag sé minni áhugi en oft áður meðal fólks á því að fara út í eigin rekstur. Með breyt- ingum á fjármálamarkaði geti fólk í ríkari mæli látið peninga vinna fyrir sig en þurfi ekki að vinna fyrir þeim - og eins sé at- vinnuástand í landinu gott og þá geti flestir gengið að öruggri launavinnu í stað þess að þurfa út í eigin starfsemi til að hafa í sig og á. „Eins og staðan er í dag þá eru held ég flestar sjoppur landsins reknar með tapi, eða þá undir hælnum á stóru versl- unarkeðjunum. Þær lifa á van- anum. Margir eigendur þcirra geta hvorki sclt verslanir sínar né haldið áfram - en þrauka þó. Eru í raun í hálfgerðu fang- elsi,“ segir Reynir Þorgrímsson og nefnir að býsna margir fari út í eigin rekstur án þess að hafa til þess burði. Séu fyrst og síðast fylgjendur en ekki stjórn- endur, eins og mikilvægt sé. Krefiandi og skemmtilegt A síðasta ári keypti Inga Ein- arsdóttir á Akureyri umboð Laura Ashley verslananna á Is- landi og rekur í dag tvær slíkar verslanir; aðra í Reykjavík og hina á Akureyri. Hún hafði ekkert áður komið nærri versl- unarrekstri en ákvað að láta slag standa. Segir að þeir mán- uðir sem af séu hafi verið eink- ar lærdómsríkir og í mörg horn sé að Iíta. „Þetta er ekki hara að standa og veifa ávísanaheft- inu eða standa og brosa á bak við búðarborðið þegar við- skiptavinir koma inn. Maður þarf að ganga í öll störf,“ segir Inga og bætir við að aðstoð fjölskyldu sinnar við að koma verslunarrekstrinum á laggirn- Árni Þór Vigfússon, sjónvarpsstjóri á Skjá einum. Mikil tækifæri liggja í afþreyingar- iðnaðinum. ar hafi skipt sig miklu sem og aðstoð frænku sinnar sem er fatahönnuður með meiru og heldur utan um verslunina í Reykjavík. Sjálf er Inga leik- skólakennari. „Þetta er heimikil fjárfesting og maður losnar ekkert út úr þeim fjárskuldhindingum sem maður hefur stofnað til strax á morgun," segir Inga. Hún segir að því sé mikilvægt að hafa gott lánstraust í bönkum, en einnig að þola sveiflur í inn- komu og launum - sem oft geti verið talsverðar í verslunar- rekstri sem þessum. „I sjálfu sér skiptir mig ekki svo ýkja miklu máli hvort ég er sjálfs míns herra, miklu frekar að takast á við eitthvað sem er krefjandi og skemmtilegt. Það er ég svo sannarlega að gera núna." Mikil tækifæri f afþreyingariðnaði Þær atvinnugreinar sem hafa vaxið hröðustum skrefum eru tölvugeirinn, upplýsingatækni og afþreyingariðnaður hvers konar. Það íslenska fyrirtæki á þessu sviði sem kannski hefur vaxið hraðast að undanförnu er Skjár einn. Arni Þór Vigfússon sjónvarpsstjóri segir að mikil tækifæri liggi í þessari grein og vísar þar meðal annars til kannana sem gerðar hafa verið í Bandaríkjunum. Frítími fólks sé jafnframt að aukast og þá þurfi fólk einhverja dægradvöl. í þessu liggja vaxtarmöguleikar afþreyingariðnaðarins, segir Arni Þór og segir að Skjár einn hafi náð að fylla í opið gat sem var á íslenska sjónvarpsmark- aðnum. Að því leyti hafi stöðin fariö í loftið á hárréttum tíma. Ogjörningur er, að mati Arna, að segja nákvæmlega til um stofnkostnað í tölvu-, upplýs- inga- og afþreyingargeiranum; hann geti verið nokkuð hund- ruð þúsund upp í fleiri hund- ruð milljónir. A síðustu mánuðum og miss- erum hefur rekstur netfyrir- tækja mjög átt undir högg að sækja og þau hrunið í verði og jafnvel farið í þrot. Arni Þór segir þetta eðlilegt að einhverju Ieyti, hæfustu fyrirtækin lifi og skógurinn grisjist. Einnig verði að hafa hugfast að þótt tæknin sé komin verði önnur fyrirtæki, sem nýta myndu sér þjónust- una að vera í sama takti, eigi netfyrirtæki að lifa. Þetta hafi ekki alltaf verið gert. „Undanfarin ár hefur orðið mikil aukning í stofnun fyrir- tækja á sviði tölvu, nets og fjar- skipta," segir Sigurður Már Jónsson blaðamaður á Við- skiptablaðinu. „Greinilegt er að menn hafa haft trú á að þar Mín tilfinning að erfiðara að fá fé að láni nú en fyrir einu og hálfu ári, segir Tryggvi Tryggvason hjá Landsbanka íslands hf. Nú hafi hins vegar nokkuð harðnað á dalnum og útlána- stefnan einkennist af meiri var- færni. Veð þurfi að vera betri og rekstraráætlanir pottþéttar. I svipuðum dúr talar Hólmar Svansson framkvæmdastjóri At- vinnuþróunarfélags Eyjafjarðar, sem segir að ekki einasta hafi lánamöguleikar þrengst á síð- ustu mánuðum almennt, held- ur séu peningastofnanir einnig orðnar tregari til að lána til uppbyggingar úti á landi. Meiri veðkröfur séu gerðar og meiri varúðar sé gætt „ ... gagnvart safnheitinu landsbyggð en Reykjavíkursvæðinu," eins og Hólmar kemst að orði. Þroskfrávik og frjótt ímyndunarafl Á síðasta ári voru 2.120 ný hlutafélög og einkahlutafélög stofnuð á lslandi og það er 13,6% aukning frá árinu áður. Og hverjir eru svo líklegastir til að stofna til eigin rekstrar eða eru bestu frumkvöðlarnir. „Það hefur verið sagt að hestu frum- kvöðlarnir séu óhefðbundnir," segir Bergsteinn Einarsson. „Margir góðir atvinnurekendur hafa oft einhvern persónuleika og þroskafrávik sem skapar þeim sérstöðu, áræði og kjark. Ungir menn í dag eru líkari innbyrðis og betur menntaðir en áður var en ákveðinn bísness-ímynd er „inn“ eins og sagt er. Allt á að vera svo fyrir- hafnarlaust og skjótfengið." Að verða kóngur í ríki sínu, einyrki sem verður að auð- manni og hefur hundrað manns í vinnu. Er þetta ríkj- andi element í íslensku þjóð- arsálinni? „Einyrkjalífið virðist höfða til margra Islendinga, hvað sem veldur. Má vera að það sé stærð landsins og þau fjölmörgu tækifæri sem hér hjóðast. Islendingar virðast upp til hópa vera einstaklings- hyggjumcnn, með frjótt ímynd- unarafl og mikla athafnaþrá. Hugsanlegt er að það sé vegna þess' hve lengi skorti miðstýr- ingu í samfélaginu og stofn- anavæðingin var lítil," segir Sigurður Már Jónson. „Vissu- lega finnast þess dæmi að menn sem fyrir fáum árum lögðu af stað með tvær hendur tómar hafði komist í góð efni, þó Ijóst sé að ekki ná allir höfn sem fara út í eigin rekstur. Það eru í raun ekki nema 10 ár síð- an Jóhannes í Bónus, Arngrím- ur í Atlanta og Eiríkur Sigurðs- son í 10-11 fóru af stað og allir höfðu þeir orðið fyrir skakka- föllum fyrr í sínum rekstri. Þetta eru stóreignamenn í dag. En yngra fólk hefur hafið tölvurekstur eða byrjað í fjöl- miðlum eins og eigendur OZ og Skjás 1 hafa gert. En hér er tíminn kannski afstæð stærð." Bjartur og þjóðarsálin En hversu sterkur er andi Bjarts í Sumarhúsum f íslenskri þjóð- arsál. „Það er merkilegt með Bjart að hann er eiginlega dreg- inn út úr íslenskri þjóðarsál en um leið hefur hann mótað hana. Því vitum við eiginlega ekki hvor kom á undan; Bjartur eða þjóð- in. En hann er sérvitur," segir Einar Már Guðmundsson rit- höfundur. „Við sjáum oft athafn- ir manna í Ijósi Bjarts. Hugsun- arháttur einyrkjans er sagður nokkuö lýrirfcrðarmikill á meðal okkar - og menn sem fara sínar eigir leiðir eru skemmilegir, að minnsta kosti á prenti." „(slendingar virðast upp til hópa vera einstaklingshyggju- menn, með frjótt ímyndunarafl og mikla athafnaþrá. Hugsanlegt er að það sé vegna þess hve lengi skorti miðstýr- ingu í samfélaginu og stofnanavæðingin var lítil bönkum og fjármálastofnunum um þessar mundir. Eru þau áfjáð í að lána mönnum pen- inga til atvinnustarfsemi; koma nýrri starfsemi á laggirnar. „Mín tilfinning er sú að það sé erfiðara að fá fé að láni í dag, en var til dæmis fyrir einu og hálfu ári,“ segir Tryggvi Tryggvason, forstöðumaður fjármálamarkaða hjá Lands- banka Islands hf. Hann segir að með hlutafjáraukningu í rík- isbönkunum fyrir nokkrum misserum og stofnun Nýsköp- unarsjóðs um líkt og leyti hafi þær lánastofnanir verið nánast fullar af peningum - og stjórn- endur verið fúsir að lána þá út, meðal annars til uppbyggingar í áhættusömum atvinnurekstri. „Þetta er heilmikil fjárfesting og maður losnar ekkert út úrþeim fjárskuld- bindingum sem maður hefur stofnað til strax á morgun, “ segir Inga Einars- dóttir á Akureyri sem hefur umboð Laura Ashley verslananna á íslandi og starfrækir tvær verslanir undirþeirra nafni. mynd: brink. væru tækifæri. Á sama tíma hafa fáir reynt fyrir sér í rekstri matvörubúða! Það er eðli sprotagreina að menn þyrpast inn í þær en þegar frá líður hafa gjaldþrot, sameiningar og aðrar „náttúrulegar" hagræð- ingaraðgerðir þjappað markað- inum saman. Þá koma bara nýjar sprotagreinar." Fullir bankar af peningum En hvernig stendur í bólið hjá „Athafnafrelsi ungra manna hefur fyrst og fremst lagst af í sjávarplássum og sveitum, sem ætti að vera umhugsunarefni þeim sem halda á byggðamálum." „Menn sem fara sínar eigir leiðir eru skemmilegir, að minnsta kosti á prenti," segir Einar Már Guðmundsson. „Margir góðir atvinnurekendur hafa oft einhvern persónuleika og þroskafrávik, “ segir Bergsteinn Ein- arsson, framkvæmdastjóri Sets hf.

x

Dagur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagur
https://timarit.is/publication/251

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.