Dagblaðið Vísir - DV - 08.03.1982, Page 13

Dagblaðið Vísir - DV - 08.03.1982, Page 13
DAGBLAÐIÐ & VlSIR. MANUDAGUR 8. MARZ 1982. 13 Ungverjaland: Öðruvísi en aðrar Austur-Evrópuþjóðir Kjallarinn i k Stefán Jóhann Stefánsson Stúdentablaðsins, sem í eiga sæti aðallega fulltrúar deildarfélaga, hefur verið sniðgengin og hundsuð. Einnig sjá allir, sem flett hafa blaðinu, að meiri áhersla virðist lögð á það að leita til manna utan skólans en innan til að skrifa í blaðið. Rangfærsla númer sex: „Kostn- aður við blaðið (Stúdentablaðið, innsk.) hefur verið lækkaður og tekjur þess auknar.” Þessi fullyrðing kemur ekki alveg ' heim og saman við bréf stjórnar SHÍ frá 6. nóvember sl. til fjárveitinga- nefndar Alþingis, en í því bréfi er farið fram á hærri styrk til starfsemi stúdenta. Í bréfinu segir m.a.: : „Stúdentaráð á í miklum fjárhags- örðugleikum um þessar mundir og kemur þar margt til. Umfangsmikil og kostnaðarsöm breyting hefur verið gerð á Stúdentablaðinu.” Varla er stjórn SHÍ að bera ósanndindi á borð fyrir sjálfa fjárveitinganefnd Alþingis. Hér má einnig benda á að skv. nýlegum tölum er prentun á blaðinu þó nokkuð hagkvæmari í annarri prentsmiðju en nú er skipt við. Fleira gæti ég tínt til úr þessum stutta kafla úr „Staksteinum”. Það mun e.t.v verða gert á vettvangi stúd- enta í Háskólanum. Ég læt þvi hér staðar numið. Skrif þau sem ég hef nú lýst koma mér ekki á óvart þegar ég hef í huga hver stýrði pennanum. Hins vegar kemur það mér verulega á óvart að Morgunblaðið skuli birta alla þessa vitleysu í öðrum af aðalstjórnmála- dálki sínum. Virðing mín fyrir Morgunblaðinu óx ekki við þetta. Með þökk fyrir birtinguna, Reykjavík, 1. mars 1982, Stefán Jóhann Stefánsson, fulltrúi vinstri manna. Ungverjaland er nokkuð sér á parti þegar litið er til annarra landa í Austur-Evrópu. Matvæli eru næg, sem og annar neysluvamingur, ákveðið tjáningarfrelsi og einstakl- ingsfrelsi og nokkurs konar „fyrir- tækjasósíalismi” er tekinn að skjóta upp kollinum í ríki Janos Kadar. „Hér ríkir ekki þungur hrammur Sovétrikjanna, grár og þreytandi austur-þýskur skriffinnskubragur, óttaslegið augnaráð Tékka. Nei, í Ungverjalandi eru engar matvæla- biðraðir, takmarkalaust framboð á matvælum, ávextir og grænmeti á lágu verði og mjög gott, kjúklingar, grísir og nautakjöt fyrir þann sem vill kaupa.” Þannig lýsti maður nokkur ástand- inu í Ungverjalandi fyrir skömmu. Ungverjaland er mikið land- búnaðarland og Austur-Þýskaland iðnaðarland, en munurinn liggur ekki í þessu. Hér, eins og ávallt áður, er um gamla hefð að ræða, ásamt áherslumun stjórnvalda. Ungverjar búa við sama stalínska skriffinnsku- báknið og kommúnistaflokk eins og hin Austur-Evrópuríkin og það er ekki í neinum mæli deilt á þetta fyrir- komulag af hálfu ibúanna. En andi Stalíns lifir ekki meðal Ungverja á sama hátt og i Prag, Austur-Berlín og Búkarest. Þar ríkir andi og athafnir Janos Kadar, sem þýðir endurnýjun, frjálslegra fas (innan ramma flokks- ins að vísu) og umfram allt hærra neyslustig. Það var Janos Kadar sem átti að þjóna hagsmunum Sovétríkj- anna í Ungverjalandi eftir uppreisn- ina 1956, til þess fékk hann völdin í sinar hendur. Vissulega hefir hann verið herrum sínum trúr en á sinn sér- stæða hátt. Uppreisnin bar árangur Janos Kadar studdi á sinum tíma ■nargar kröfur uppreisnarmannanna 1956 en hann studdi ekki uppreisn- ina. Hann var kerfinu trúr. Hann vissi að ef Kommúnistaflokkurinn og hann sjálfur áttu að fá nægilegan stuðning til að geta starfað varð að uppfylla mestan hluta þess sem krafist var af uppreisnarmönnunum 1956. Sú hefur raunin orðið. Stað- reyndin er sú að Janos Kadar hefur framkvæmt umbótatillögur upp- reisnarforingjans Imre Nagy frá 1956 og í mörgum tilvikum hefur Kadar gengið lengra í innanríkismálum. Eftir að hafa verið 10 ár við völd var haft eftir Janos Kadar: „1 mesta lagi 5 prósent þjóðarinnar er á móti stefnu minni en það gerir ekkert til, þeir eru nefnilega kommúnistar.” Kommúnistar njóta ekki áberandi fríðinda við úthlutun húsnæðis og bifreiða og börn þeirra njóta ekki forréttinda um skólagöngu og embættaveitingar. 1961 hélt Janos Kadar því fram að „þeir sem ekki eru á móti okkur eru með okkur” og „menn þurfa ekki að vera kommúnistar til að vera góðir Ungverjar.” Tviskipt ástand Er þá „Kadarisminn” lausn vand- ans? Eru engir óánægðir? Er engin andstaða? Fjarri því. Menntamenn mótmæla, kristin trúfélög vilja meiri virðingu fyrir trúarlegri starfsemi og smáfyrirtækjarekendur vilja meira frelsi. Stalin-fyrirkomulagið er enn við lýði en er mannað af fólki sem ekki líkar slíkt fyrirkomulag og meðan tengsl almennings og leiðtoga byggjast á sveigjanlegum skoðana- skiptum i jákvæðum anda þarf lögregluvaldið ekki að grípa inn í hversdagsleikann og fylla fangelsin af andófsmönnum. Á meðan andmæli eiga sér stað án þess að ógna kerfinu er unnt að leyfa þau. Menntamenn eru klofnir. Að hluta til eru þeir þátt- takendur i valdakerfinu og una því vel, um leið og þeir eru á móti þvi þrönga svigrúmi sem „Kadarisminn” veitir. Ungverjum er leyft að ferðast til útlanda, engar vegabréfsáritanir gilda milli Ungverjalands og Austur- ríkis, en það eru aðallega aðrar aðstæður sem eru í veginum. Ung- verjinn á i vandræðum með að afla gjaldeyris vegna þess að kaup hans er lágt á vestrænan mælikvarða og gjaldeyrir er dýr. í Ungverjalandi eru örfáir pólitísk- ir fangar, ntönnum er refsað með at- vinnumissi við háskólakennslu eða blaðamennsku. Sjónvarp, bíll eða utanlandsferð eru takmörk sem flestum standa til boða og verður til þess að menn hafa lítinn áhuga á and- ófsmönnum. Kirkjan sér um sitt Trúarlegt andóf er ekki heldur ntjög áberandi en þau mótntæli hafa borið verulegan árangur, enda er um verulegt samstarf að ræða milli ríkis- valds og rómversk kaþólsku kirkj- unnar. Af 11 milljónum íbúa eru 6,5 skírðir kaþólskir og þó að um 20% kaþólskra taki þátt í starfi kirkjunnar hefur kirkjunnar mönnum tekist að fá leyfi til þátttöku i kristilegum fundum erlendis og að sækja menntastofnanir í Róm. Ríkisvaldið hleður ekki undir kirkjuna en lætur hana i friði með sitt meðan hún gengur ekki á hlut rikisvaldsins. Mót- mælendur litu þó örugglega með vel- þóknun á að bandaríska predikar- anum Billy Graham var leyft að heimsækja landið og halda guðsþjón- ustur haustið 1977. 15.000 manns sóttu útifund hjá Billy Graham í Búdapest og síðar fyllti hann nokkrar kirkjur. Heimsókn Grahams ógnaði ekki veldi Kadars, því var öfugt farið, Kadar steig i áliti sem víðsýnn og ljúfur leiðtogi. Borgþór S. Kjærnested „Einkarekstrar- sósíalismi" En breytingin hefur orðið mest í efnahagslífinu, þar sem fjöldi smá- fyrirtækja hafa stungið upp kollin- um. Hér er aðallega um veitingahúsa- rekstur, smáverslanir og smáverk- stæði að ræða með upp í 12 starfs- menn. Bændur hafa um lengri tima verslað sjálfir með einkaframleiðslu sína. Frumkvæðið að þessum einka- rekstri áltu efnahagsfræðingurinn Tibor Liska við háskólann í Búdapest og miðstjórnarmaður í kommúnista- flokknum, Rezsö Nyers. Þó að vöruframboð sé mikið í Ungverjalandi er um niun meiri kaupgetu að ræða en annað verður í dag. Þetta fé liggur í bönkunt og sparisjóðunt, um 150 milljarðar for- inta, segja bankarnir (ca 44 millj- arðar ísl. kr.). Ef unnt er að fjárfesta þetta fjármagn i framleiðslugreinum mun það verða til gagns fyrir þjóð- félagið allt, segja forustumenn þjóðarinnar. Það virðist þvi vera vilji fyrir því að ýta undir einkarekstur í landinu. Þessi þróun síðustu 20 ára hefur ekki aðeins hleypt nýju blóði í efna- hagslifið heldur einnig bætt úr vinnu- siðgæði. I979nam framleiðsla einka- rekstrarins um 20 milljörðum króna. Meðan rikið setur einkarekstrinum reglurnar og hefur eftirlit með þróun hans er staða kommúnistaflokksins ekki í hættu. Þessi tegund einka- rekstrar er enginn þáttur i endurreisn kapítalísks hagkerfis, segja leiðtogar landsins. (Byggi á erlendum limarílum.) Borgþór S. Kjærnested Ótvfræð tengsl eru á milli félags vinstrimanna og A Iþýöubandalagsins ingarnar erfitt með að sætta sig við og því hafa þær reynt að gera fram- boðið torkennilegt með því að bendla það við Alþýðuflokkinn og Framsóknarflokkinn, svo gáfulegt sem það nú er. Þetta er gert til þess eins að reyna að draga dálítið yfir þau tengsl sem eru á milli öfgafylk- inganna og íhaldssömustu stjórn- málaaflanna sem eru í landinu í dag. Gaman væri að íhuga hvernig miðað hefði í hagsmunabaráttunni þetta ár ef umbótasinnar hefðu aldrei komið fram. Félag „vinstri- manna” sæti enn við völd en hinn sjálfumglaði skýjaborgarsósíalismi þeirra er þess ekki megnugur að koma af stað neinum framförum, það hefur margsýnt sig. Enn sæti Vaka við sinn keip og vekjaraklukk- an ekki stillt fyrr en fáa daga fyrir kosningar. Er ekki hreint ótrúlegt, þegar að er gáð, hversu hægt hefúr miðað í hdgsmunabaráttu stúdenta þann tæpa áratug sem heilagsandahopp- arar þeirra „vinstrimanna” sátu við völd í stúdentaráði? Þegar aftur á móti hin ótrúlega nánu tengsl, sem eru milli þeirra og ihaldssamasta stjórnmálafiokks landsins, Alþýðu- bandalagsins, eru skoðuð þá þarf engum að koma slíkt spánskt fyrir sjónir. Alþýðubandalag og Féiag vinstrimanna eru ertt En hver skyldu þessi tengsl vera? Öllum er í fersku minni það fjaðra- fok sem varð hjá Alþýðubandalaginu þegar ljóst var orðið að nýr meiri- hluti hafði verið myndaður í Háskól- anum; ekki dugði minna til en kalla saman sérstakan fund í Alþýðu- bandalagsfélagi Reykjavíkur vegna þessara atburða. Sama dag og 8. tbl. Stúdentablaðs- ins kom út, en í það blað skrifaði ég grein sem ég nefndi Niðurskurðar- gleði Alþýðubandalagsins, komu tveir frammámenn Félags „vinstri- manna” til mín á skrifstofu stúdentaráðs og sá þriðji hringdi. Það sem öllum þessum útsendurum lá mest á hjarta var að lýsa yfir megn- ustu vanþóknun sinni á skrifum mínum i Stúdentablaðið. í þessari grein minni fjallaði ég um tvískinn- ungshátt Alþýðubandalagsins á mál- efnum námsmanna í ríkisstjórn og fyrir utan rikisstjórn. Þá gerði ég að umræðuefni svik fjármálaráðherra, Ragnars Arnalds, á aukafjárveiting- um til Félagsstofnunar stúdenta. Lengst var samtal mitt við þann sem hringdi því í honum var mesti eldmóðurinn. Með þessu samtali opnuðust fyrst augu mín fyrir því hvers vegna slík lágkúra hefur ríkt í málefnum stúdenta sl. áratug. Þessi fulltrúi þeirra „vinstrimanna” reyndi hvað hann gat til að sannfæra mig um að með þessum skrifum hefði ég skaðað málstað stúdenta svo að ekki fengist bætt um. Hann fullyrti einnig að slíkar baráttuaðfcrðir hefði „vinstrimönnum” aldrei komið til hugar að taka upp í hagsmunabaráttu stúdenta, sennilega af því slíkt kom illa við Alþýðubandalagið. Ekki urðunt við á eitt sáttir í þessu símtali en það varð ofan á að sjá til hverju fram yndi. Framvindan varð í stuttu máli sú að frumvarpið um námslán og námsstyrki var lagt fram á Alþingi og F.s. fékk lánsheimild frá ríkissjóði þannig að hægt væri að ljúka endurbyggingu Nýja Garðs á þessu ári i stað 3ja ára eins og vinstri- rnenn höfðu gert ráð fyrir. Ólafur Ragnar, Baldur og Kristján i hlutverki sölumannsins Skýrast og ótvíræðast komu þó tengslin fram á hátið okkar stúdenta í Háskólabíói I. desember en um undirbúning og framkvæmd þeirrar hátíðar sá Félag vinstrimanna. Til aðstoðar við merkjasölu á hátíðinni réðu „vinstrimenn” þrjá valinkunna söluntenn úr innsta hring Alþýðubandalagsins, þá Ólaf R. Grímsson, Baldur Óskarsson og Kristján Valdimarsson. Þeim sent til þekktu kom í sjálfu sér ekki á óvart að sjá Ólaf R. Grimsson í þessu hlut- verki því flestir töldu að hér væri aðeins um að ræða æfingu hjá honum fyrir næstu útburðarferð með Morgunblaðið. Sannleikanum er hver sárreiðastur Þegar á þessi nánu tengsl, sem virðast vera milli Félags vinstrimanna og Alþýðubandalagsins, er minnst þá veit maður varla hvert fulltrúar félagsins ætla að komast, svo undrandi og skelfingu lostnir verða þeir yfir því að nokkrum ntanni skuli detta í hug að Italda slíku frant. Sjaldan er maður eins viss unt að máltækið gamla, að sannleikanum sé hver sárreiðastur, á við rök að styðjast. Finnur Ingólfsson, formaður stúdentaráðs. A „Er ekki hreint ótrúlegt, þegar að er gáð, ^ hversu hægt hefur miðað í hagsmunabar- áttu stúdenta þann tæpa áratug sem heilags- andahopparar þeirra „vinstrimanna” sátu við völd í stúdentaráði?” segir Finnur Ingólfsson m.a. í grein sinni þar sem hann fjallar um vænt- anlegar kosningar i stúdentaráði.

x

Dagblaðið Vísir - DV

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.