Dagblaðið Vísir - DV - 15.05.1982, Blaðsíða 8

8
DAGBLAÐIÐ & VISIR. LAUGARDAGUR15. MAl 1982.
frjálst, áháð dugblað
Utgáfufólag: Frjáls fjölmiðlun hf.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: Sveinn R. Eyjólfsson.
Framkvœmdastjóri og útgáfustjóri: Höröur Einarsson.
Ritstjórar: Jónas Kristjánsson og Ellert B. Schram.
Aðstoðarritstjóri: Haukur Helgason.
Fróttastjóri: Sœmundur Guðvinsson. '
Auglýsingastjórar: Páll Stefánsson og Ingólfur P. Steinsson.
Ritstjórn: Síðumúla 12—14. Auglýsingar: Síðumúla 8. Afgreiðsla, áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa:
Pverholti 11.Sími 27022.
Sími ritstjórnar 86611.
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: Hilmir hf., Síðumúla 12.
Prentun: Árvakur hf., Skoifunni 10.
Áskriftarvarð á mánuði 110 kr. Verð f lausasölu 8 kr. Helgarfolað 10 kr.
Á fölskum forsendum
A þriggja mánaöa fresti reikna reiknimeistarar út svo-
kallaða vísitölu framfærslukostnaðar. Hún á að sýna
verðbólguna. Hún á einnig að gefa til kynna, hvað fólk á
aö fá í kaup. Verðbætur á laun byggjast á þessari vísi-
tölu, með nokkrum breytingum. En hvað sýnir vísitalan?
Eins og fram kom í DV nú í vikunni, er grundvöllur vísi-
tölureikningsins alrangur.
Svokölluð „vísitölufjölskylda” eyðir ekki 123 þúsundum
nýkróna á ári eins og ætla mætti af núgildandi grundvelli.
Eyðsla hennar er miklu meiri, eða 225 þúsund nýkrónur á
ári.
Auðvitað er skipting neyzlunnar allt önnur en sam-
kvæmt núgildandi grundvelli.
Það kerfi, sem nú er notað, byggir á athugunum á
neyzlu launþegafjölskyldna fyrir um tuttugu árum. Á
þessum úreltu forsendum er allt reiknað, með öðrum
orðum á fölskum forsendum.
Nú hefur um hríð legið fyrir ný neyzlukönnun, sem
byggist á búreikningum fjölskyldna launþega 1979—1980.
Fjölskyldan ver nú 21 af hundraði af eyöslu sinni til
kaupa á matvörum. Þetta hlutfall er miklu hærra í þeim
grundvelli, sem er notaður, eða 32 af hundraði.
Af því leiðir, að stjórnvöld hafa á ódýran hátt getað
greitt niður verð á matvörum, lækkað verð þeirra um
nokkurra vikna skeið, og fengið fram meiri lækkun á
launum en réttmætt er. Matvöruverðið vegur meö öðrum
orðum miklu þyngra en vera ætti. Þetta nota stjórnvöld
sér hvað eftir annað.
Samkvæmt síðustu neyzlukönnun fóru 13 af hundraði af
útgjöldum vísitölufjölskyldunnar til kaupa á bíl. Þetta
hlutfall er aðeins 4 af hundraði í núgildandi grundvelli.
Af 176 f jölskyldum á höfuðborgarsvæðinu, sem könnun-
in náði til, áttu aðeins 14 engan bíl í árslok 1978. 148 fjöl-
skyldur áttu einn bíl og 14 tvo bíla.
Undirstrika ber, að þessi könnun náði eingöngu til fjöl-
skyldna launþega.
Þar sem nokkrir áttu tvo bíla, svarar bíleignin til eins
bíls á fjölskyldu.
Sextíu og fjögur af 176 hjónum í úrtakshópnum fóru í
orlof til útlanda á árinu 1978, eða 36 prósent.
Utgjöld vegna utanlandsferða voru að meðaltali 5.200
krónur á verðlagi 1. janúar 1981 eða 6.200 krónur á verð-
lagi í ágúst síðastliðnum.
Þessi skörpu dæmi leiða í ljós, hversu rangar þær for-
sendur eru, sem allt núgildandi kerfi byggir á.
Vísitölukerfið er hringavitleysa. Þar eru menn að
reikna hvers konar þjóðhagslegar stærðir á röngum
grundvelli.
Neyzlukönnunin hefur, eins og fram hefur komið, legið
fyrir lengi, enda könnunin miðuð við árin 1979-1980.
En enn hefur ekki náðst samstaöa um að nota hana í
nýjan vísitölugrundvöll.
Menn mundu aö óreyndu ætla, að auðvelt væri að taka í
notkun nýjan grundvöll, eftir að hann hefur verið
reiknaður.
Enþvífer fjarri.
Málið er samningsatriði milli samtaka launþega og
vinnuveitenda.
Það verður væntanlega þáttur í næstu kjarasamning-
um.
Þangað til, eða lengur, verður notaður hinn rangi
grundvöllur.
HaukurHelgason.
W I
HH ' HS
jk Jbt
BPjL VrCi
%

Nnæsast
prúömiHiiiiii
Nú eru þeir tímar sem betra er að
gæta tungu sinnar. Dagfarsprúöir
menn eiga það nefhilega til að um-
hverfast af litlu sem engu tilefni þeg-
ar kosningar eru í nánd. Jafnvel fólk
sem maður hefur talið í hópi góð-
kunningja á það til að ráðast að
flokksleysingja eins og mér með
óbótaskömmum fyrir það eitt að tala
af léttúð um háalvarlega hluti. Ég
getnefntdæmi tilskýringar:
Á dögunum var ég á harðaspretti
viö ýmsar útréttingar í hádeginu
þegar hungriö rak mig inn á heldur
óhrjálegan grillstað. Þar keypti ég
einhverja óhrjálega kjötlufsu með
kartöflum og settist út í hom til að
slafra þennan viðbjóð í mig. Sem ég
er að virða fyrir mér þessar tvær
kartöflur er fylgdu hlammar sér
maður í sætiö hinum megin við borð-
ið. Kenni ég þar góðkunningja minn
einn. Rétt er að taka fram, aö ég legg
aðra merkingu í orðið góðkunningi
enlögreglangerir.
Eg tók annars hugar undir kveðju
hans því ég var að skoða kartöflurn-
ar, og segi si svona í grandaleysi:
„Þetta er nú bara eins og að horfa á
sprungurnar á Rauðavatnssvæð-
inu.” Eg vil skjóta því hér inn, að ég
hef aldrei séð neinar sprungur
þarna, enda aldrei átt erindi á svæð-
ið og því ekki komið þangað.
Nema hvað. Þessi líka gáfulega at-
hugasemd mín um kartöflurnar
verður til að gjörbreyta kunningja
mínum til orös og æðis. Hann tútnar
út í andliti, skjálfti fer um líkamann
og hann stynur nokkra stund eins og
bílvél sem gleymdist að taka innsog-
iö af dögum saman. Síðan hvæsir
hannámig:
„Sagðirðu sprungur við Rauða-
vatn. Ertu fífl? Þú ert asni. Trúir
lygunum úr Davíð í samlaginu og
Mogganum. Heldurðu að Sigurjón,
sem er smiður, láti byggja á sprung-
um? Ekki vissi ég að þú værir svona.
Mér dettur ekki í hug að sitja hjá í-
haldspakki.” Alla vega skildi ég
þetta og þessu fylgdi sitthvaö fleira
óprenthæft. Auðvitað hélt ég fyrst aö
maðurinn hefði verið meö víni, en
mundi þá að hann drekkur aldrei á
þriðjudögum. En svo mundi ég eftir
kosningunum og skildi að hann er
einn þeirra sem ekki þola kosningar.
I kosningum er alltaf kosið um stóru
málin. Til dæmis sprungur eöa ekki
sprungur, ellegar h vort Es jan er eins
og fjóshaugur eða afburðafagurt
fjall. (Eins og fjóshaugur geti ekki
verið fallegur.)
1 fyrradag var ég enn á hlaupum í
hádeginu. (Þetta með hádegið er
náttúrlega bara sagt til að slá ryki í
augu blaðstjórnar — þið skiljið.)
Kem inn í fatahreinsun og hugðist
sækja buxur. Þar bíður margt kven-
manna og karla auk nokkurra
bama sem hér verða ekki kyngreind.
Sæmundur
Guðvinsson
skrifar
Þarna í þvögunni stendur fyrrver-
andi nágranni minn, hæglætismaöur,
62 ára að aldri, kvæntur og þriggja
bama faöir. Aldrei gert flugu mein
svo vitað sé en því er hvíslaö að hann
hafi stundum barið konuna fyrir
þrjátíu árum. Við tökum tal saman
um daginn og veginn. Eins og oft vill
veröa meö fólk sem aldrei hefur
þekkst mikiö en verður að heilsast af
því það bjó einu sinni í nágrenni,
koma vandræðalegar þagnir í sam-
talið. Til að létta andrúmsloftið segi
égglaölega:
„Loksins fá þessir sjúkiingar á
spítölunum tækifæri til að láta sér
batna fyrst hjúkkurnar ætla að
ganga út. Þær em harðar í horn að
taka.”
Það var eins og við manninn mælt.
Nágranninn fyrrverandi umhverfð-
ist, sneri sér beint að mér og sagði
heiftarlega:
„Á? Ertu úr þessari áttinni? Mig
hafði svo sem grunað að þú værir
hallur undir kommana, svo ekki sé
meira sagt. Heldurðu að ég hafi ekki
tekið eftir því að Þjóðviljinn var allt-
af borinn heim til þín? Ha? ” Og hann
hélt, áfram, skjálfandi af æsingi:
„Þið reynið að varpa aliri sök á
hjúkrunarfræöingana. Þeir biðja
bara um mannsæmandi laun. En þið
ætlið að troöa á kröfum verkalýðsins
nú sem fyrr, hvar sem þið komist til
valda. En ég skal segja þér það, að
fyrst verður kommunum sparkaö úr
borgarstjóm og síðan úr stjómar-
ráðinu. Og þá skaltu hafa hægt um
þig kall minn. En Davíð er minn
maöur.”
Eg átti mér einkis ilis von og undr-
unin vamaöi mér máls. En ég fann
að loftið í þvögunni varð rafmagnað
og nokkrir létu athugasemdir falla.
Karl á þrítugsaldri, sennilega úr
Vesturbænum: „Þetta var gott hjá
þér. Láttu laumukommann hafa
það.” Kona undir fimmtugt, aust-
fjaröaleg i andliti: „Eg held aö það
væri nær að fara að tillögum Fram-
sóknarmanna og selja Borgarspítal-
ann. Þá leysist málið af sjálfu sér.
Við skulum öll kjósa Ola Jó í borgar-
stjóm.”
Frakkaklæddur maður, þunnhærð-
ur, óvíst um uppruna: „Því ekki aö
gera Sjöfn að borgarstjóra? Hún er
eina konan sem þorir og ég hef nú
aldrei séð þennan Egil Skúlason.”
Þrekvaxin kona, ung í andliti
Grjótaþorpsleg um háriö: „Hvað
heldurðu að þetta sé eiginlega?
Borgarstjórastarf er nú annað en lög
unga fólksins. Kvennalistinn á alveg
eftir að tilnefna borgarstjóra svo það
er óþarfi að ræða það mál.” Vinnu-
kiæddur karlmaður, sennilega frá
höfninni: „Ja, nú er hann Ebbi hætt-
ur og Jakinn tekinn við. En mér líst
vel á listann okkar og Adda Bára var
góð í fallin spýta í gamla daga.”
Þegar hér var komið sögu hafði
mér tekist að smokra mér út í gætt-
ina og lagði á flótta. Buxumar verða
að bíða fram yfir kjördag. Megi
frambjóðendum farnast vel á laug-
ardaginnkemur.
Sæmundur Guövinsson