Dagblaðið Vísir - DV - 14.08.1982, Qupperneq 14

Dagblaðið Vísir - DV - 14.08.1982, Qupperneq 14
14 DV. LAUGARDAGUR14. ÁGUST1982. FETAÐIFOTSPOR GRETTIS Allir vildu þeir sundid þreytt hafa Býsk Grettir nú til sunds ok hafði; spluváöarkufl ok gyrör í brækr; hann lét fitja saman fingma. Veör var gott. Hann fór at áliönum degi ór eyjunni; allóvænligt þótti Illuga um hans ferö. Grettir lagöisk nú inn á fjpröinn, ok var straumr með honum, en kyrrt meö pllu. Hann sótti fast sundit ok kom inn til Reykja- ness, þá er sett var sólu. Hann gekk til bæjar at Reykjum ok fór í laug, því at honum var kait oröit nokkut svá, ok bakaðisk hann lengi í laug- inni um nóttina ok fór síðan í stofu. Hann var móör mjpk ok sofnaöi fast; lá hann þar allt á dag fram. Mikil þrekraun Drangeyjarsund Grettis er hin mesta þrekraun þegar allra aö-' stæöna er gætt, vegalengdar, sjávar- kulda, frumstæös útbúnaöar og svo þess að hann var einn síns liðs alla leið. En þrátt fyrir það virðist engin ástæöa til þess aö efast um að frá- sögnin af sundi Grettis sé sönn enda má minna á það að mörg dæmi eru kunn um miklu lengri sund nú á tím- um, til dæmis Ermarsund, þótt þar sé að ööru leyti ólíku saman aö jafna. Benedikt Waage skrifar grein í Iþróttablaöiö árið 1927 þar sem hann fjallar dálitið um sund Grettis. Þar segir hann aö sennilega hafi Grettir synt bringusund. Einkum vegna þess hversu fáar sundaðferðir hafi þá verið þekktar og eins af því aö bringusund er venjulega talið ein allra öruggasta sundaöferöin, að minnsta kosti fyrir þolsund. Það má þó vera aö Grettir hafi hvílt sig með því að synda til dæmis baksund. Þá telur hann sennilegt að Grettir hafi komiö í land í víkinni skammt frá Reykjadiski fyrir neðan Grettislaug. Þar sé landtaka sæmileg en aftur á móti stórgrýti mikiö á sjálfum Reykjadiski. Þá leiöir Benedikt líkum að því að aöeins hafi tekið Gretti þrjár og hálfa klukkustund aö synda sjö og hálfan kílómetra þar sem svo mikill aflraunamaöur hafi veriö á ferð. Af Karli og Kerlingu Drangey liggur nær miöjum Skagafirði. Þar sem skemmst er til lands úr eyjunni að Reykjadiski er um3,7 sjómílur. Axel Kvaran xynti Drangeyjar- sund 1961. Hann synti frá Reykjadiski á Reykjaströnd út í Drangey. Allir aðrir sem synt hafa þessa leið hafa hins vegar synt frá Drangey til lands. Drangey rís snarbrött og hrikaleg úr hafi. Þegar nær kemur er hún klofin aö sjá og heitir Lambhöföi nyröri hluti eyjarinnar en Lundhöföi sá syðri. Beit er í eyjunni á sumrum enda er hún mjög grösug uppi. Tveir f drangar hafa lengi staöiö viö Drang- ey, sem nefndir voru Karl og Kerl- ing. Karlinn er fyrir löngu fallinn í sjó en Kerling stendur enn; en búizt er við aö hún fari sömu leið og Karl- inn! — Þá hafa menn og getið sér til aö Drangey muni líka „hrynja I hafiö”, ef dæma má eftir þvíhve eyj- an hefir klofnaö síöasta mannsaldur og mikiö falliö úr henni. Um upptök Drangeyjar segir svo í þjóðsögunum að í fornöld hafi tvö nátttröll átt heima í Hegranesi; karl og kerling. Einu sinni fóru þau með kú sína, sem var yxna, áleiöis yfir fjöröinn úr Hegranesi út á Skaga- fjörð. Karl teymdi en kerling rak. Þegar þau eru komin töluvert út á fjöröinn ljómaði dagur og uröu þau bæði að steini, og eru þau drangamir sem hjá Drangey hafa staöiö en Drangey á að vera kýrin sjálf. — Þó þessi þjóösaga sé að mörgu leyti merkileg þá er þaö ekki hún sem haldiö hefur mest og bezt sögu Drangeyjar á lofti heldur miklu frek- ar dvöl kappans Grettis og félaga hans Qluga í eyjunni. Hefur mörgu skáldinu orðið þaö aö yrkisefni, eins og Stephani Ó. Stephanssyni í vís- unni Viö Drangey: Mörg er sagt, aö sigling glæst sjást frá Drangey mundi. Þó ber Grettis höfuð hæst úr hafi á Reykjasundi. Grettir á leið til lands úr Drangey. Þeir hafa þreytt Drangeyjarsund Sjö fræknir íslendingar hafa þreytt Drangeyjarsund í gegnum tiöina: Ariö 1030 Grettir Ásmundarson. Árið 1927 ErlingurPálsson. Áriö 1936 Pétur Eiríksson. Áriö 1939 Haukur Eínarsson. Arið 1957 og ’59 Eyjólfur Jónsson. Árið 1961 AxelKvaran. fingravettlinga á höndum úr dúnheldu efni. Allur útbúnaöur var hinn ágætasti aö ööru leyti en því aö engin hafði hann sjógleraugu. Hann var vel smuröur feitiefnum, sem sér- staklega voru búin til til vamar sjávarkulda, bæði undir sundklæöin og eins borið í þau. Undirbúningur undir sundraunina tók tæpa klukkustund. Erlingur synti aöallega þolskriö- Erlingur Pálsson sannaði sund Greltis árið 1927. Var í þremur sundbofum, hafði tvær sundhettur og fingravettlinga á höndum Þaö var í júlílok áriö 1927 að Erlingur Pálsson, sundkappi og yfirlögregluþjónn, synti úr Drangey til lands. Þaö var 14 stiga lofthiti þennan dag og sjávarhiti aöeins minni. Erlingur var þannig búinn aö hann var í þremur sundbolum; sá yzti var gerður úr dúnheldu lérefti en hinir voru venjulegir ullarsundbolir. Sundhettur haföi hann tvær og Haukur Einarsson frá Miðdal synti frá Drangey til lands árið 1939. sund, sem er fjögra takta, og hvíldi sig meö þvi að synda bringusund við og við. Erlingur var heppinn með veður þótt hvessti nokkuö og straumur yröi harðari um þriðjung leiöarinnar. Ferðin gekk því vel og náöi Erlingur landi á Hrossavíkumefi, sem er innan viö Reykjaá í Reykja- landi. Hafði hann þá verið 4 klukku- stundir og 25 mínútur á leiðinni. Vegalengdin sem hann synti var um sjö og hálfur kílómetri. Þaö er ná- lega einum kílómetra lengra en beinasta leiöin frá Drangey til lands. Eins og nærri má geta var Erlingur nokkuð þrekaður eftir þessa miklu sundraun, mest vegna sjávarkulda. Gekk við hækjur sem ungur drengur en synti samt... Næstur til að þreyta hiö frækna Grettissund var Pétur Eiríksson, kunnur reykvískur sundmaður. Það var árið 1936, líka í júlímánuöi. Hann var 5 klukkustundir og 19 mínútur á sundinu og var hitastig sjávar 11 gráður. Hann kom upp að Reykjum á Reykjaströnd. Þetta sund Péturs þótti glæsilegt afrek. Hann var aðeins 18 ára gamall þegar þetta var og er enn yngstur þeirra sem þreytt hafa sundið. Sund Péturs þótti ekki sízt glæsilegt fyrir þaö aö í æsku varö hann fyrir því óláni að fá berkla í fót og lá þá í tvö ár, ýmist heima hjá sér eöa á Vífils- stöðum. Þegar hann komst á fætur varö hann aö ganga viö tvær hækjur. Síðar tók hann aö iöka sund og taldi hann þaö ööru fremur hafa hjálpaö sértilaðnáheilsu. Prentarinn sem lagðist til sunds Haukur Einarsson prentari lagöist næst til Grettissunds. Þaö var í ágústmánuöi 1939. Synti hann vega- lengdina á 3 klukkustundum og 20 mínútum.Var sjávarhiti 8 gráöur og kom hann aö landi á Reykjum á Reykjaströnd. Haukur synti bringusund alla leiðina, nam aldrei staöar, neytti einskis og kom aldrei viö bátinn sem fylgdi honum! Þegar hann kom að landi, gekk hann óstuddur til laugar og þvoöi sér. Virtist hann meö öllu óþjakaður eftir sundraunina. Lögregluþjónninn sem tvisvar þreytti Grettissund! Og þá var komiö aö Eyjólfi Jóns- syni lögregluþjóni og stofnanda Knattspyrnufélagsins Þróttar að standast eldraunina. Geröi hann gott betur en fyrirrennarar hans, því ekki s jaldnar en tvisvar þreytti hann sundið! Það var fyrst i júlímánuöi áriö 1957 aö Eyjólfur lagöist til Drang- eyjarsunds. Synti hann alveg ósmurður og neytti einskis á leiðinni. Aftur synti hann sömu leið tveimur árum síöar og þá í norðangarra og sjávarhiti þá ekki nema rúm 7 stig en hafði það samt. Síðara Drangeyjar- sundið var nokkurs konar æfing hjá Eyjólfi fyrir Vestmannaeyjasund sem hann þreytti sama ár. Þá synti hann úr Eyjum til lands, um 13 kílómetra leiö, á 5 klukkustundum og 26 mínútum. Eyjólfur var mikill sundgarpur hér á árum áður og þreytti hann hvert sundafrekið á fætur ööru. Meöal annars synti hann yfirSkerja- f jörðinn, út í Viðey, yfir Hafnarfjörö, upp á Skaga og úr Kjalarnestanga að Loftsbryggju í Reykjavíkurhöfn. Þá reyndi hann tvisvar aö freista þess . aö synda yfir Ermarsund. Þóttu sundafrek Eyjólfs og þykja enn ævintýri h’kust. Fram aö tólf ára aldri tók hann ekki á heilum sér og lá langlegur á sjúkrahúsum með berkla. Og aö synda lærði hann ekki fyrr en 25 ára gamall. Og enn er þreytt Drangeyjarsund__________ Ariö 1961 lagðist enn einn kappinn til sunds yfir Skagafjörðinn og í þetta sinn Axel nokkur Kvaran. Var sund hans ólíkt fyrri sundgörpum aö því leyti að hann synti frá landi út í Drangey. En allt gekk þaö eins og í sögu. Eyjólfur Jónsson er áreiðanlega einn frœknasti sundkappi okkar. Hann synti tvisvar Drangeyjarsund tlu sinn- um Viðeyjarsund. Þá synti hann eitt sinn frá Reykjavík og upp á Skaga, Skerjafjarðarsund, Hafnarfjarðar- sund, frá Vestmannaeyjum til lands og úr Kjalarnestanga að Loftsbryggju i Reykjavlkurhöfn. Einnig freistaði" hannþess tvisvar að synda yfir Ermar- sund. Þurfti hann að gefast upp í bœði skiptin vegna sjóveiki og dimmviðris. Og enn á aö feta í fótspor Grettis gamla. Næstur ætlar Kristinn Einarsson, sundgarpur af Skaganum aö synda og sjálfsagt veröur hann ekki sá síðasti til aö takast á við þrekraunina þá. . . -KÞ. Textf: Kristín Þorsteinsdóttir

x

Dagblaðið Vísir - DV

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.