Dagblaðið Vísir - DV - 14.08.1982, Qupperneq 23

DV. LAUGARDAGUR 14.ÁGUST 1982.
23
Helgarvísur
Helgarvísur
Helgarvísur

20. þáttur
Vegna óska lesenda veröa Helgarvísur
tölusettar eftirleiöis, og er þessi þáttur sá tutt-
ugasti.
Dósóþeus Timóteusson sagöi mér nýlega, aö
Stefán frá Móskógum hefði ort þessa vísu um
kvenskörunginn Guörúnu Björnsdóttur ó Siglu-
firöi:
Þú ert ennþá ung og kát,
og cldar fornir nkína.
Ellin leikur ekki l mát
œnkufegurd þína.
Brynjólfur Sigurðsson i Keflavik sótti um
kauphækkun hjá vinnuveitanda sínum og rök-
studdi þaösvo:
Æru minniog aururn rúinn,
allra banka læntar dyr;
barnid grcetur, bölcar frúin,
berja rnig kröfuhafarnir.
Steingrímur Baidvinsson í Nesi kvað:
Meydótnurinn mesia þykir hnoss.
rnedan hann erþetla kringum tvitugt.
Eu veröur mörgurn kvalakross,
efkemst hann rtokkuö lcljandi’
yfir þrítugt.
Sigurgeir Þorvaldsson í Keflavík sendi mér
bréf og bók, sem hann lónar mér. Bókin ber
Meira virdiaudsœlder
innri ró og fridur.
Sett er hœrra sýnist mér
silfriö, — þvl er miöur.
Og Margrét Tómasdóttir biður Sigurgeir að
botna:
Vanur Dóri ordinn ýrnsu
Óshlíö fór rneö brotinn öxul.
Magnús Björnsson, Birkimel 6, botnar:
Sjaldan skortir yrkisefni,
alltafbotnamá.
Bullaroft hinn beturgefni,
svo Bragi skundar hjá.
Eg taldi mig hafa týnt bréfi frá einum lesanda
og gat ekki greint nafn hans i síðustu þáttum.
Nú fann ég loks nafn hans, og var þaö bara aftan
á blaöinu er ég haföi undir höndum. Undir bréf-
inustendur: Friðrik Sígfússon, Keflavík. Oghér
er botn, sem hann segir, að sé að nokkru stolinn
f rá mér. Þaö er sléttubandavísan:
Landiö sólin kyssir kút,
kemur tiöin bjarta.
Vandiö bólin góöu, gát
gefiö blíöu hjarta.
N.N. sendir vísu, sem hann segir, aö Sigur-
iaugur Jónsson frá Brjánsstööum á Skeiöum
haf i ort í tilefni af opnum endum hjá Framsókn:
Og flestum þessum fögru sprundum
finnst þaö vera sjálfsagt enn.
Sigurgeir Þorvaldsson hefur bréf sitt svo:
Þakka enn og einu sinni
alla góöa þættina.
Varla líönr rnér úr minni
Margt um bragarhœttina.
OgSigurgeirbotnar:
Ilalda velli herrar enn,
horn þótt skelli á nösurn.
Veikir á svelli veröa menn,
víni’erhella úrglösum.
Sigurgeir segist enn fegnari þvi meiri skamm-
ir sem hann fái frá mér. Og ég vil benda honum
á, að ég breyti þarna botni hans, set cr i staö
sem. Þá má setja úrfellingarmerki á eftir víni.
Ég hef ekki fleiri orð um þetta.
Og Sigurgeir botnar enn:
Yfir fjöllin fagurhlá
fíjúga hvítir svanir.
Þeir á hœsta tindi tá
aö tylla eru vanir.
Og Sigurgeir botnar og segist svara fyrriparti
Friöriks Sigfússonar yfirtollþjóns á Keflavíkur-
flugveUi:
Enn cr Bakkus ýmsurn kœr.
IJm er spurt íþetla sinn;
Hvormun standa honurn ncer
Halldór eöa Skúli rninn?
Eg held, aö flestir, sem þekkja okkur Halldór,
veröi ekki seinir til svara.
Og Guðmundur Ingi botnar:
Járnfrú Breta’er fagurt fljóö,
frýr ,hcnni ’ enginn hugar.
sýnir kraft og mikinn móö.
meöan herinn dugar.
Ekki ’erallt gull, sem glóir.
tíœttu’aöþvt, vinurtninn,
hinirþóti horfi sljóir
iháskabikarinn sinn.
Guðmundur Ingi botnar sama fyrripart, gerir
vísuna aö langhendu. Þá hefur hann engin úr-
feUingarmerki, kveöurnar (bragliðimir) veröa
tvíkvæöar:
Ekki er allt gull sem glóir.
tícettu aöþví, vinurminn,
þó aö hinir helli sljöir
háskadrykk í hikar sinn.
Og Guðmundur Ingi botnar enn:
Júöarnir í ísrael
ýrnsu viröast gleyma.
En /slendingar — aö ég iel
allt i minnigeyma.
ro
nafnið: „Vísnakver Daníels Ben”. Af henni hafa
verið prentuð aðeins 50 tölusett eintök. Ekki veit
Sigurgeir önnur deili á höfundi en að hann hafi
verið búsettur í Hafnarfiröi síöustu ár sín, en
látinn fyrir 10—15 árum.
1 vísnabók þessari er visa, sem Daníel orti,
þegar maður kvartaði um kulda á salerni:
Fellir kuldi flcer og lýs,
föt þó góö ég beri.
Karls viö enda kúkur frýs,
kalt er í Faxaveri.
Eftirfarandi frásögn hef ég eftir Sigurði
Brynjólfssyni, Jón Jónsson í Hlíð í Vestmanna-
eyjum var frá Borgarholti i Landeyjum. Jón var
góöur hagyrðingur og reyndar skáld. Eitt sinn,
er hann var vlö skál, gekk hann aö vörubíl og
gaf sig á tal við bílstjórann, Þegar minnst varði,
meig Jón upp viö einn hjólbarðann og sagði:
Ég lcet þaö bara lekaþar,
sem lífiö býöur stundum.
En bílstjórinn bætti við samstundis:
Þetta mega þúfurnar
þola flestum hundum.
Sigurður er líka heimiidarmaður minn að eft-
irfarandi frásögn. Teitur Hartmann bjó um tíma
á Eskifiröi. Arspræna rennur gegnum þorpið og
brú á. Eitt sinn, er Teitur átti leið yfir ána, kóf-
drukkinn, hitti hann ekki á brúna, álpaðist út í
ána og óð yfir. Þá heyrðist hann tauta fyrir
munni sér:
Þetta höfuö þungt sem blý
þrceöir krókavegi;
maöur dettur ekki í
ána á hverjum degi.
Valdemar K. Benónýsson orti eitt sinn vorvís-
ur. Ein vísnanna endaði á þessari ljóðlínu: „og
bleikjan undir hylnum”. Eitt sinn sat Valdemar
ásamt fleirum yfir kaffibolla á Syðri-Þverá í
Vesturhópi. Þá bárust þessar vísur I tal, og mað-
ur, Eggert aö nafni, sagðist ekki sjá bleikjumar
undir hylnum, heldur í honum og fór háðulegum
orðum um kveðskap Valdemars. Þá orti Valde-
marsamstundis:
Ég viö kynnin sérhverl sinn
safna minningunum.
en alltaffinn ég Eggert minn
uppi’á grynningunum.
--------0----------
Þá er komið að aðsendu efni. Margrét Tómas-
dóttir, sú er kallar sig J.M., sendi botna:
Ekki ’ er allt gull, sem glóir,
gœttu’aöþví, vinurminn.
Ef varasamt víniö flóir,
vcenkast ei hagurþinn.
Járnfrú Breia ’ er fagurt fljóö,
frýr henni’enginn hugar;
viljasterk i vígamóö
Vestriö yfirbugar.
Opinn i báöf’ enda stóö
einn í djúpu svaöi.
Hvaö er að tarna ? Heyr min þjóö!
Hvcr er sá fortapaöi?
Guðrún Sigurðar skrifar mér og segist nýlega
hafa fengið bréf frá Andrési Valberg, sem
staddur er i Svíþjóð. Andrés sendir henni vísur
og gaf henni leyfi til að koma þeim á framfæri i
Helgarvisum. Fyrst botnár Andrés fyrripart
Guörúnar:
Ennþá viða vtsnasmiö
veitir lýöum gatnan;
frúin bíöur. brosir fríö,
botninn skriöur sarnan.
Og svo er oddhenda frá Andrési til Guðrúnar:
Nú hjá þjóö er fátt urn fljóö
meö frískum óðarlínum.
Oddhcnd Ijóöin, Guörún góö,
geföu afsjóöiþtnum.
Og svo yrkir Andrés um gamlan mann, er
hann sá sitjandi í sólinni í Tívolí, þreyttan og
hrörlegan:
Áfram ruggar œvibraut
oftar skugga megin.
Sálar huggun sjaldan hlaut
sólarglugga feginn.
Og svo vísa, sem Andrés yrkir vegna snyrti-
legu vísnanna hér í þættinum, og sendir
Guðrúnu:
Þó aö min sé röddirt rárn,
aö rími finnst mérgaman.
Afkvœrniö erekkeri klám,
ef viö lcggjutn sarnan.
Sófus Bertelsen sendir mér bréf og er staddur í
Hvítadal í Dölum. Sófus sendir langt kvæði um
lax- og silungsveiði sína noröur á Melrakka-
sléttu. En Sófus botnar:
Áríöandi öllurn stundum
eru konurn frískir menn,
aö leita eftir fögrum fundum
flestar reyndar gera enn.
Ragnar Böðvarsson í Kópa vogi botnar:
Yfir fjöllin fagurblá
fljúga hvítir svanir,
hlýöa lífsins Ijúfuþrá
löngum feröum vanir.
Blóm í haga blá og rauö
berast mér aö vitum.
Þar má finna œrinn auö
í óteljandi litum.
Þarfanautin þóttu góÖ
þar til seinni árin.
Kýrin bíöur bljúg og hljóö,
byrgir inni tárin.
Áríöandi öUum stundum
eru konum frískir me.in.
Áríöandi öllurn stundum
eru konum frískir menn.
Ennþá ég á ástarfundum
undarlega mikiö brenn;
Páll Jóhannsson rafvirki, sem kom mjög við
sögu í Helgarvísum 30. júlí, botnar:
Ljúfra stunda liöin kynni —
Ijóma vefja ævidaga.
Einkum þœr mér eru í rninni,
er átthef ég i sölum Braga.
Vísnasóöinn verðuræ
vondur Ijóöasrniöur.
Áþeim slóöurn enn ég fœ
ekki hljóö, þvi miöur.
Guðmundur Ingi Kristjánsson skáld á Kirkju-
bóli sendir mér ágætt bréf. Eg var nær búinn að
ganga frá þessum þætti, þegar bréf hans barst
mér í hendur, svo að ég get ekki gert því nægileg
skil að sinni. Guðmundur gagnrýnir mig fyrir
það, að ég fleygi aðalsetningu með tilvísunar-
setningu á einum stað í þættinum, þar sem það
sé alger óþarfi: „Mest fyrir Guðs náð get ég
komið leiðréttingum á þvi, sem rangt var farið
meðí síðustu „Helgarvísum”, í þetta blað.” Hér
hefur Guðmundur rétt að mæla.
En Guðmundur Ingi segir og: „Sumir fyrri
partamir eru líka aumir og ófimlegir. Dæmi:
„Júðarnir i Israel” og „frýr ’henni’ enginn
hugar.” Þarna er ég skáldinu mjög ósammála.
Eg skil ekki, hvað Guðmundur Ingi hefur við
fyrra vísuorðið að athuga, enda rökstyður hann
ekki mál sitt. Hann á kannski við stuðlasetning-
una. Þá er þvi til að svara, aö el í orðinu Jsrael
er áherzluatkvæði og sérhljóði fer á undan því.
öðru máli gæti gegnt, ef samhljóði færi á undan
slíku atkvæöi, þó ekki alltaf. Athugum ijóðlín-
una: „Þarna sá ég Islending.” Að visu er ing
þarna áherzluatkvæði (þriðja atkvæði þríkvæðs
orðs í íslenzku hefur aukaáherzlu). En d-ið á
undan -ing gerir það að verkum, aö sérhljóðinn
„nýtursínekki”.
Hvað viðvíkur seinni ljóðlínunni, þá er ég
steinhissa á staðhæfingu skáldsins. Eg hélt, að
það vissi, að úrfelling sérhljóöa í enda orös, þeg-
ar næsta orð hefst á sérhljóða, er algeng í kveð-
skap og einnig í eðlilegu talmáli. Hið sama er að
segja um bókstafinn h, hann er einatt felldur
niöur bæði í bundnu máli, þegar lesiö er, og
einnig í eðlilegu talmáli. Tökum dæmi: „Eg sá
hana.” Þetta er yfirleitt ekki borið fram eftir
stafsetningunni heldur: „Eg sá ’ana.” En þama
verður raerkingarmunur eftir því, hvernig fram
er borið. Annars botna ég ekkert i því, hvað
skáldið erað fara með þessum sieggjudómum.
En þaö er vandi aö gera góöa fyrriparta. Þeir
þurfa aö gefa góða möguleika á snjöllum botni
og svo þarf að hyggja að riminu, að það hái ekki
lesendum, sem ráðast í að botna. Ég hef fengið
fyrriparta frá lesendum, en þeir fyrripartar eru
lítt betri en mínir. En vonandi bætir Guðmundur
Ingi úr þessu og sendir þættinum hressilega og
lipra fyrriparta.
Guðmundur Ingi segir, að eftirfarandi staka
hafi hrotið sér af vörum, er talaö var um vin-
fengi Halldórs á Kirkjubóli viö Bakkus í Helgar-
vísum 17. júlí:
Eg birti síðar meira frá Guðmundi Inga og
þakka honum ágætt bréf.
Og mér barst bréf frá öðru skáldi, vini mínum
Hannesi Péturssyni. Hann brást skjótt við, er ég
bað hann að senda mér vísur, helzt þær er væru
á fárra manna viti. Læt ég Hannes nú hafa orö-
iö:
Magnús Teitsson á Eyrarbakka kvað eftir
drykkju:
/rnorgun cg vaknaöi viöur
eitt voðajegt timburbrak.
En i dag hef ég drukkiö mig tiiöur.
i dag er ég fyrirlak.
Barði Friðriksson lögfræöingur kvaö:
Þegar á vorin vakna strá
og vatniö klýfur sporöur
og ilminn finna úr moldu má,
mig fer að langa norður.
Maður einn á Siglufiröi bað yfirmann sinn um
kauphækkun sökum þess, að hann ætti von á enn
einu barni. Þá kvað Steingrímur Einarsson
læknir:
Olán henti mcetan mann,
matarstritiö harönaöi,
því að alveg óvart hann
sína eiginkonu barnuöi.
Rúmsins vegna verð ég að geyma til næsta
þáttar nokkrar vísur, sem Hannes sendi mér.
Rannveig Sigurðardóttir botnar:
Aríöandi öllum stundum
eru konum frískir menn.
Ekki hafna hatir sprundum,
ég held sé jafnt á komiö enn.
Þá er komiö að fyrripörtum. Hinn fyrsti er
svona:
Margt eraumt og ófimlega
ort i fyrripörtunurn.
Er ég hafði gert þennan ófimlega fyrripart,
datt mér í hug seinni partut, og ekki sakar, þótt
égríðiávaðiðmeðað botna:
Ekk't ’ er kyn þótt allavega
yfir rigni kvörtunurn.
Þá er hér annar fyrripartur; athugið innrím-
ið:
Enn þótt hart í ári sé,
ei skal kvarta. vinir.
Ogeinnauðveldari:
óöum fyrnast fornir siðir,
fellur ryk á söguspjöld.
Svo hvet ég lesendur enn til aö senda botna og
vísur.
SkúUBeu
Helgarvísur,
Pósthólf 37,230 Keflavík.