Dagblaðið Vísir - DV - 19.10.1982, Blaðsíða 12

12
DV. ÞRIÐJUDAGUR19. OKTOBER1982.
f DAGBLAÐIÐ-VÍSIR
Útgáfufölag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SQHRAM.
Aðstoöarritstjóri: HAUKUR HELOASOM. ...
'Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON ogÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÚLFUR P. STEINSSON.
Ritstjórn: SÍÐUMÚLA 12—14. SÍMI 86611. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA 33. SÍMI 27022.
Afgreiðsla, áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI 11. SÍMI 27022.
Símí rifstjórnar: 86411.
Setning, umbrot, mynda- og plötugérö: HILMIR HF., SÍÐUMÚLA 12. Prentun:
ÁRVAKUR HF., SKEIFUNNI 19.
Áskriftarverö á mánuði 130 kr. Verö í lausasölu 10 kr. Helgarblað 12 kr.
Sá hlærbest sem síðast hlær
Kyndugt var aö sjá fréttamyndirnar af ráöherrunum
þremur, þar sem þeir höföu kallað Geir Hallgrímsson til
skrafs og ráöagerða um lífdaga ríkisstjórnarinnar.
Þama sátu þeir með erkióvininum: Steingrímur, sem
segir að „allt sé betra en íhaldið”, Svavar, sem notar
Þjóðviljann til að leggja Geir í einelti með lágkúrulegum
níðskrifum, og Gunnar Thoroddsen, sem vildi allt til
vinna aö mynda ríkisstjórn framhjá Geir Hallgrímssyni á
sínum tíma. Formaður Sjálfstæðisflokksins er nógu
kurteis maður til að hlæja ekki upp í opið geðið á viðmæl-
endum sínum, en ekki kæmi á óvart þótt hann hafi haft
lúmskt gaman af.
Sá hlær best, sem síðast hlær.
En hver er þá ástæðan fyrir þeirri auðmýkingu, sem
ráðherrarnir þrír verða að láta sig hafa? Hvers vegna er
svo komið, að sú kokhrausta ríkisstjórn, sem nú hefur
setið í tæp þrjú ár, þarf að fara bónarveg að stjómarand-
stöðunni til að halda lífi og limum? Hvernig í veröldinni
stendur á því, að Geir Hallgrímsson er skyndilega orðinn
að haldreipi þeirrar ríkisstjórnar, sem í raun og veru var
mynduð gegn honum og hans flokki?
Einhver kynni aö halda, að það væri vegna bráða-
birgöalaganna. Stjórnarandstaðan hefur hótað að fella
bráðabirgðalögin, þegar þau koma til afgreiðslu alþingis.
Ekki er þetta alls kostar fullgild skýring. Stjórnarand-
staðan hefur fyrir það fyrsta séð að sér, enda ekki svo
pólitískt skammsýn að fella óbreytt bráðabirgðalög um-
yrðalaust. Þetta vita ráöherrarnir fullvel.
I öðru lagi hefur stjórnarliðið það í hendi sér að draga
svo atkvæöagreiðslu um bráðabirgðalögin, að ekki komi
að sök, hvernig atkvæði falla.
Stjórnarandstaðan hefur hins vegar viljað sýna ríkis-
stjóminni fram á, að hún er ekki lengur fær um að stjórna
og þess vegna hefur andstaða gegn bráðabirgðalögunum
verið sett á oddinn. Sjálfheldan hefur komið á daginn,
spádómarnir um pattstöðu þingsins hafa ræst. Þess
vegna er afstaðan til bráðabirgðalaganna orðin aukaat-
riði í sjálfu sér.
Nei, ástæðan fyrir hinni sögulegu myndatöku af Geir
og ráðherrunum þremur er allt önnur. Hún felst í því, að
ríkisstjórnin er innbyrðis ósammála um sinn eigin dauð-
daga. Alþýðubandalagið vill kjósa sem fyrst, Steingrímur
vill kosningar í mars eða apríl, Gunnar vill sitja sem
lengst. Allir horfast þeir í augu við þá staðreynd, að þær
varnaraðgerðir, sem bráðabirgðalögin fólu í sér, duga
skammt. Nú þegar hrannast ný vandamál upp.
Holskeflur eru framundan.
Ríkisstjóm, sem ekki hefur lengur starfhæfan meiri-
hluta á þingi, getur ekki tekist á við neinn vanda. Og það
sem meira er: veit ekki sitt rjúkandi ráð, jafnvel þótt
meirihlutinn væri til staðar.
Og er það ekki eftirtektarvert að meðan stjórnarand-
staðan er sökuð um ábyrgðarleysi vegna hótana um and-
stöðu við bráðabirgðalögin, þá stendur allt fast, vegna
þess að ýmist Framsóknarflokkur eða Alþýðubandalag
setja skilyrði fyrir sínu eigin samþykki? Sér er nú hver á-
byrgðin!
Á sama tíma og Geir Hallgrímsson er kallaður á sátta-
fund upp í stjórnarráð, berast þær flugufregnir, að
stjórnarandstaðan og Alþýðubandalag stingi saman nefj-
um um einhvers konar samstarf.
Hvort tveggja hefði þótt saga til næsta bæjar fyrir
aðeins nokkrum vikum. En hvað getur ekki gerst? Við
skulum aðeins vona, að engum detti í hug að mynda nýja
ríkisstjóm án undangenginna kosninga. Það væri
glapræöi hið mesta. -ebs.
Bakreikningur
rányrkjustefn-
unnar annó f82
Meðal stjórnarliða er hver höndin
uppi á móti annarri um það, hvar,
hvenær og hvernig ríkisstjómin eigi
að iáta á það reyna á Alþingi, hvem-
ig bráðabirgðalögum hennar um
kauprán og skattahækkanir reiði af.
Obreyttir þingmenn komma og
framsóknarmanna fá ekki leynt
löngun sinni til þess að nota fall
bráðabirgðalaganna sem tilefni til
aö flýja hiö sökkvandi skip. Eftirsjá
ráöherranna eftir stólum og völdum
vegur þó þungt þar á móti. Þeim
finnst í þessu efni, eins og reyndar
flestum öörum, aö frestur sé á illu
beztur.
Um eitt þykjast þó stjómarliöar
allir vera á einu máli. Versnandi
efnahagsástand og hraöversnandi
horfur framundan eru öllum öörum
en sjálfum þeim að kenna. Þeir
kenna um aflabresti, enda þótt áriö
1982 muni fyrirsjáanlega vinna til
bronsverðlauna sem þriðja mesta
aflaár Islandssögunnar. Svavar
Gestsson hefur gengiö svo langt að
jafna samdrætti útflutnings- og
þjóöartekna við áföllin sem dundu
yfir þjóöina 1967—1968.
Þetta eru tómar ýkjur. Nú er spáð
4% samdrætti þjóöarframleiöslu. Þá
skrapp þjóðarframleiðslan saman
um 20% — 5tu hverja krónu. Nú er
spáö 16% samdrætti útflutnings-
tekna. Þá hurfu 45% útflutnings-
tekna í einu vetfangi um leiö og síld-
in.
Hinu er ekki að leyna aö horfumar
framundan í sjávarútvegi eru
skuggalegar. Nú eru tekin erlend lán
til aö greiða niður olíukostnað fiski-
skipa og ávísaö á tóma sjóði. Það
dugar aöeins til áramóta. Bráða-
birgöalögin snerta hvergi á þeim
vanda. Þaö bíður enn einna kreppu-
ráöstafana.
Enn vilja þeir ...
Stjómarliðar vilja líka skella
skuldinni á heimskreppuna. Þaö em
sams konar ýkjur. Styrking dollar-
ans vegna peningamálastefnu Reag-
ans hefur veriö sjávarútveginum
eins og óvæntur happdrættisfengur.
SÍS er þessa dagana að fagna sölu-
meti á Bandarikjamarkaði. Þeir
hafa bæöi selt meira og fengið hærra
verð en nokkru sinni fyrr.
Vegna minnkandi verðbólgu í viö-
skiptalöndum er innflutningsverð til-
tölulega hagstætt. Skreiðarbirgðir
eru minni en 1981. Saltfiskur selst vel
og hefur hækkaö í veröi í öörum
gjaldmiölum endollurum.Frystingin
býr viö þolanlegt verö.
Staöreyndin er sú að samdráttur í
efnahagslifi viöskiptalandanna hef-
ur enn sem komið er ekki haft telj-
andi skaðvænleg áhrif á íslenzkt
efnahagslíf. Það getur hins vegar
hvenær sem er brugðið til hins verra.
Staöreyndin er sú, að vandinn sem
við er að fást í íslenzkum þjóöarbú-
skap, er nær algerlega heimatilbú-
inn. Það sem hingað til hefur fleytt
fyrirtækjum gegnum óöaverðbólgu,
skuldasöfnun og hallarekstur, jafn-
vel í mesta góöæri, er gífurleg afla-
og framleiðsluaukning í sjávarút-
vegi eftir útfærslu fiskveiðilögsög-
unnar í 200 milur. Sívaxandi gjald-
eyristekjur vegna aflaaukningar
hafa hingaö til staöið undir aliri
skuldasúpunni. Og þessi árvissa
tekjuaukning hefur haft margfeldis-
áhrif um allt hagkerfiö.
Án þessa happdrættisvinnings,
sem er einstakur í sinni röð meöal
nágrannaþjóöa, hefðum viö fyrir
löngu neyðzt tii að taka upp ger-
breytta búskaparhætti. Nú er senn
komið aö þeim tímamótum.
Kjallarinn
lón Baldvin Hannibalsson
Hingaö til hefur stjórnarste&ian
lýst sér í eftirfarandi: Meö falskri
gengisskráningu hafa útflutningsfyr-
irtæki veriö neydd út í hallarekstur
og skuldasöfnun. Framleiöslukostn-
aður þeirra hefur aukizt mun meir
en tekjur í íslenzkum krónum. Rangt
gengi mestan part sl. árs og fram eft-
ir þessu ári leiddi til hömlulausrar
útsölu á gjaldeyri, innflutningsæðis
og sívaxandi viðskiptahalla. Sýnilegt
tákn þess er aö hafnarbakkinn í
Reykjavík hefur veriö þakinn nýinn-
fluttum bílum. Meö þessum hætti
hefur innlendur spamaður veriö
drepinn, bankakerfiö tæmt og þjóöin
hvött til óhófseyðslu.
Fjárfestingarstefnan lýsir sér í
því, að tekin eru dýr erlend lán og
þeim úthlutaö, aö verulegu leyti eftir
pólitískum hagsmunasjónarmiöum,
til hnignandi atvinnuvega sem
komnir eru yfir endimörk vaxtar
(fiskveiðar og landbúnaður). Þessar
atvinnugreinar bera enga nýja f jár-
festingu og skila engum arði. Þvert á
móti eykur þessi arölausa off járfest-
ing allan tilkostnað í þessum grein-
um og minnkar tekjur. Meö hóflaus-
um erlendum Iántökum, arðlausri of-
fjárfestingu og stjórnleysi í peninga-
og vaxtamálum hefur verið kynt
undir verðbólgunni.
Þegar svo er komiö er ekkert eftir
nema „gömlu íhaldsúrræöin”: aö
falsa mælikvaröann á veröbólguna
með því aö ráöast á visitöluna,
launaumslögin, kaupmáttinn. Um
það snúast bráðabirgöalögin og ann-
aö ekki. Það er nú einasta og sein-
asta úrræði Alþýðubandalagsins í
efnahagsmálum.
Bakreikningur
ráðherrasósíalista
Kauprániö er bakreikningu rán-
yrkjustefnunnar til launþega frá ráö-
herrasósíalistunum Svavari, Ragn-
ari og Hjörleifi. I pólitískum skiln-
ingi er þessi bakreikningur kennslu-
gjaldiö, sem dr. Thoroddsen inn-
heimtir nú af kommunum fyrir þaö
endurhæfingamámskeiö, sem hann
hefur haldið þeim í stjómarráðinu sl.
tvö ár. Dr. Thoroddsen hefur meö
hægðinni látiö kommana éta ofan í
sig allt sem þeir hafa sagt og hugsaö
um pólitík í hálfa öld. Þeir standa nú
uppi afhjúpaðir sem hugmynda-
snauöir og úrræöalausir lýðskrumar-
ar.
Þaö er sárt til þess aö vita, aö
alþýða manna, sem léð hefur þessum
loddurum fylgi sitt og trúnaö, í góöri
trú, verður nú aö opna launaumslög-
in sín og borga kennslugjaldið.
Jón Baldvin Hannibalsson
alþingismaður
in 1967—68,” segir Jón Baldvin Hannibalsson.