Dagblaðið Vísir - DV - 12.08.1983, Blaðsíða 12

12
DV. FÖSTUDAGUR12. AGUST1983.
DAGBLAÐIÐ-VÍSIR
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjómarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastióriogútgáfustjóri: HÖROUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aðstoöarritstjórí: HAUKUR HELGASON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON.
Ritstjóm: SÍDUMÚLA12—14. SÍMI 8ÓA11. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA 33. SÍMI 27022.
Afgreiðsla, áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI11. SÍMI27022.
Sími ritstiómar: 86611.
Setning, umtxot, mynda- og plötugerö: HILMIR HF.,SÍÐUMÚLA12. P.rentun:
ÁRVAKUR HF., SKEIFUNNI19.
Áskriftarverð á mánuði 230 kr. Verð í lausasölu 20 kr.
Helgarblaö22 kr.
Vonir fyrír idnaðinn
Eigum við að bæta lífskjör í landinu, er eitt hið brýn-
asta verkefni að efla iðnaðinn og þaö með skjótum hætti.
Því verður eitthvert helzta verkefni núverandi ríkis-
stjómar að styrkja grundvöll iðnaðar.
Eftir aðgerðir ríkisstjórnarinnar er samkeppnisstaða
innlends iðnaðar gagnvart erlendum keppinautum góð,
og betri en hún hefur verið um langt skeið. Því veldur
ekki sízt aö gengi krónunnar með tilliti til kostnaðar
innanlands og í helztu viðskiptalöndum, svokallað „raun-
gengi”, er með því lægsta, sem verið hefur allan síðasta
áratug. Með þeim hætti hefur iðnaðinum verið búið gengi,
sem styrkir hann bæði í útflutningi og í samkeppni við
innfluttar iðnaðarvörur.
Iðnaðurinn hefur því um þessar mundir nokkurt svig-
rúm til að mæta samdrætti í útgjöldum heimilanna.
Islenzkur iönarur hefur styrkzt í samkeppninni.
Iðnrekendur kynntu í byrjun þessa mánaðar niðurstöð-
ur könnunar á nokkrum þáttum iðnrekstrar. Á öðrum
fjórðungi ársins varð framleiðsluaukning í almennum
iðnaði, þegar álframleiðslan er undanskilin.
Meira en helmingur forsvarsmanna í iðnaði, sem svör-
uðu spurningum þar um, spáðu aukningu framleiðslu á
næsta ársfjóröungi, það er frá byrjun júlí til september-
loka. Fimmtíu og átta af hundraði spáöu söluaukningu á
þessu tímabili en aðeins níu af hundraði spáðu minnkun
sölu.
Meirihluti forsvarsmanna í iðnaði taldi, að atvinnuhorf-
ur í greininni mundu haldast svo til óbreyttar næstu þrjá
mánuði.
Þetta eru góðar fréttir, nú á tímum þegar margir spá
„kreppu” í atvinnumálum okkar.
Greinilega er, að iðnaðinum hefur um þessar mundir
verið búin sú aðstaða, að hann getur ekki aðeins staðizt
heldur aukið við sig.
Mikið af vanda iðnaðarins síðustu árin hefur verið
heimatilbúið. Landsfeður hafa til dæmis haldið raungengi
krónunnar of háu, um árabil, þannig að innlendur
iðnaður hefur goldið með verri samkeppnisaðstöðu.
Iðnaðurinn hefur ekki setið við sama borð og aðrar
atvinnugreinar um lánveitingar og skattgreiðslur.
Gott er, að innlendur iðnaður hefur styrkt stöðu sína.
Það mun koma öllum landsmönnum til góða.
En varast ber það, sem á eftir kemur.
Stjórnvöld viröast hafa áhuga á að halda gengi krón-
unnar sem föstustu.
Auðvitað dregur úr verðbólgu, ef gengið hækkar lítið.
Endítt stoðar að berja höfðinu við steininn.
Kostnaður innanlands mun aukast á næstunni þrátt
fyrir aðhaldsstefnuna í launamálum.
Því mun jafnframt draga úr þeim hag, sem iðnaðurinn
nýtur nú. Svokallað „raungengi” krónunnar hefur þegar
farið hækkandi, er dollar hefur hækkað gagnvart Evrópu-
gjaldmiðlum. Sú breyting nemur um þremur prósentum
frá síðustu gengislækkun.
Staöa iðnaðarins fer því aftur í átt til hins verra, verði
ekki að gert.
Stjórnvöld verða að skilja, betur en fyrri ríkisstjórnir,
að lífskjarabati hér hlýtur að byggjast á iðnaði öðru frem-
la x. • _ .
Þau verða að fylgja fyrstu aðgerðunum, sem hafa
styrkt iðnaðinn, eftir með frekari aðgerðum.
Fráleitt yrði til dæmis að halda fast í að breyta ekki
gengi krónunnar, eftir að það verður fallið í reynd. Slík
þrákelkni mundi aðeins leiða til nýrra vandamála fyrir
iðnaðinn. ...............
Þá er tími til kominn, að íðnaðurinn fai frekari lækkun
launaskatts og aukna lánafyrirgreiðslu.
Haukur Helgason.
Enn reynast
vaxtaákvarð-
anir Seðla-
bankans rangar
Skýrt var frá því í DV sl. þriðjudag
aö gerðardómur hefði úrskuröað í
deilu Magnúsar Leopoldssonar og
fjármálaráðherra um hvernig
reikna eigi vexti af dómkröfum.
Gerðardómurinn komst að þeirri
niðurstööu að ekki væri heimilt að
leggja vexti við höfuðstól og er það í
samræmi viö mjög gamla dómvenju
á Islandi sem hvað eftir annað hefur
verið staðfest í ýmsum málum í
Hæstarétti.
Hins vegar stangast þessi niöur-,
staða á við vaxtatilkynningar Seöla-
banka íslands og er þaö ekki í fyrsta
skipti sem ákvaröanir Seölabankans
um vexti standast ekki landslög.
En ákvarðanir Seðlabankans um
vexti hafa hins vegar hvað eftir ann-
að orðið til þess að skapa óvissu
meðal almennings sem telur að
Seðlabankinn fari að lögum og dóm-
venju þegar vextir eru ákveönir.
Hvað eru dráttarvextir?
Margir halda að reikna megi 5%
dráttarvexti á mánuði af öllum
skuldum sem eru komnar í gjald-
daga. Þaö er rangt. Aðeins má
reikna 5% dráttarvexti á mánuöi af
peningalánum, þ.e. þeim lánum, sem
eru tekin í banka og sambærilegum
lánum meðal einstaklinga. Ef
skuldin er hins vegar vegna al-
mennra viðskipta, t.d. úttekt hjá
kaupmanni, þá reiknast aðrir van-
skilavextir sem eru ýmist 42 eöa 45%
áári.
Ef skuld er verðtryggð má bæta
5% vöxtum á ári við gjaldfallna
samningsvexti og eins er það ef
skuld er í erlendum gjaldeyri. Ef
skuld er í mynt, sem er notuö við inn-
lenda gjaldeyrisreikninga, í dollur-
um, pundum, mörkum eða dönskum
krónum, þá má hækka vextina um
5% ofan á vextina á innlendu reikn-
ingunum. Þetta þýðir það aö ef
maður skuldar t.d. US dollara þá eru
vanskilavextir 13% p.a., en ef skuld-
in er í Kanadadollurum þá eru van-
skilavextimir a.m.k. 23%. Enginn
veit nema Seðlabankinn hvaða sam-
ræmieríþessu.
Vaxtavextir
óheimilir
Seðlabankinn segir að heimilt sé að
bæta vöxtum við höfuðstól einu sinni
Hvernig má bæta verkalýðshreyf inguna?
NÝJAR AÐ-
FERÐIR í
KJARAMÁLUM
Rétturinn til að semja um kaup og
kjör er einn mikilvægasti réttur
verkalýðsfélaganna. Þessi setning
minnir óneitanlega á 1. maí-ræður
verkalýösforingja. Samt sem áður
stangast hún á viö það sem þeir að-
hafast í raun. Þeir hafa svipt verka-
lýðsfélögin samningsréttinum og af-
hent hann æðstu forystu ASI. Ég tel
aö tími sé til kominn að félögin fái á
ný fullan samningsrétt án
miðstýrðra afskipta ASI-forystunn-
ar. Samningana heim í hérað heitir
þetta öðrum orðum. Ég hef áður
rakið helstu röksemdirnar fyrir
þessu.
Miðstýrðir
atvinnurekendur
Sú röksemd hefur verið notuð gegn
hugmyndinni um samningana heim
að samtök atvinnurekenda séu svo
miðstýrð — þau vilji ekki semja
hvert fyrir sig við hin einstöku
verkalýðsfélög. En eigum við að láta
atvinnurekendur ráöa því hvemig
við skipuleggjum okkar baráttu? Ef
þeir óska eftir því að framkvæmda-
stjórar Vinnuveitendasambands Is-
lands séu á þeytingi landshoma á
milli til að semja — þá þeir um það.
Það er þeirra mál. Og sennilega
_ Guðmundur
Sæmundsson
þyrftu þeir þé að fjölga fram-
kvæmdastjórunum eitthvað. Fari at-
vinnurekendur út í það að beita
verkalýðsfélögin einhverjum sam-
ræmdum bolabrögðum — svo sem
verkbönnum um allt land í einu — á
ég bágt með að ímynda mér annað en
að verkalýðsfélögin geti haft sam-
starf um að svara því.
Pakkapóstur
ogríkisvald
önnur rök gegn dreifingu samn-
ingsréttarins á fleiri hendur em að
hreyfingin þurf i að koma fram ein og
óskipt í samskiptum við ríkisvaldið.
Þar er þá annars vegar um að ræða
mál eins og vísitölu, fiskverð o.þ.h.
— hins vegar félagsmálapakkana
sem ríkisvaldið hefur boðið fram til
að létta af atvinnurekendum nokkr-
um prósentum í kaupi. Hið fyrra er
auðleysanlegt. Ríkisvaldið á hrein-
lega að draga sig algjörlega út úr af-
skiptum af kjarasamningum fólks.
Launafólk og atvinnurekendur eiga
að semja sjálfir um hvaða vísitala sé
notuð og hvernig hún sé greidd.
Sama gildir um fiskverðið. Og sama
ætti að gilda um félagsmála-
pakkana. Verkalýðsfélögunum er
hægur vandi að setja fram kröfur á
hendur ríkisvaldinu um réttindamál
launafólks — án tengsla við beinar
kjarakröfur sem settar eru fram
gagnvart atvinnurekendum. Þeim
kröfum má fylgja eftir með að-
gerðum gegn ríkisvaldinu. T.d. hefur
hreyfingin fulla heimild til að fara í
pólitískt verkfall. Slikra aðgerða
getur hún líka gripið tii og á að grípa