Dagblaðið Vísir - DV - 04.02.1984, Blaðsíða 8

G
8
.í'Btíi HAUflaa'? a AUOAaflAOUAJ .va
DV. LAUGARDAGUR 4. FEBRUAR1984.
Frjáist.óháð dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stiórnarformaður og úfgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖROUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aðstoðarritstjóri: HAUKUR HELGASON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON.
Rítstjórn: SÍÐUMÚLA 12—14. SÍMI 86611. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA 33. SÍMI 27022.
Afgreiðsla, áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI 11. SÍMI 27022.
Sími ritstjórnar: 86611.
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: HILMIR HF„ SÍÐUMÚLA 12. Prentun:
Árvakur hf„ Skeifunni 19.
Áskriftarverðá mánuði 250 kr. yerð í lausasölu 22 kr.
Helgarblað25kr.
Nauösynleg millifærsla
Fólkið, sem ekur um göturnar á nýlegum bílum, er
bara venjulegt fólk úr ýmsum stéttum og störfum í þjóð-
félaginu. Og fólkið, sem flykkist í sólarlandaferðir, er
heldur ekkert auðfólk, heldur eins og hver annar í þjóð-
félaginu.
Mikill meirihluti þjóðarinnar hefur vel til hnífs og
skeiðar, þrátt fyrir rýrða afkomu. Við sáum þetta á jóla-
vertíðinni. Og við sjáum þetta daglega allt í kringum
okkur. Fólk barmar sér að vísu, en það ræður við vand-
ann.
Þessi þorri þjóðarinnar þarf ekki nauðsynlega á 4% til
6% kauphækkun að halda. Að minnsta kosti ekki á meöan
lífskjör stefna í óefni hjá fátækasta hluta þjóðarinnar,
sem ef til vill telur um tíunda hvern borgara.
Því miður er vandi undirstéttarinnar þess eðlis, að
hann verður ekki leystur með því að rugla launastiga
meira en gert er ráð fyrir í tillögum ríkisstarfsmanna og
gagntillögum f jármálaráðuneytisins undanfarna daga.
Ekki er heldur nokkur leið að ætlast til, að ríkið, fyrir
hönd skattgreiðenda, leggi út fyrir mismuninum. Hug-
myndir um að nota hluta söluskatts í afkomutryggingu
eru marklausar, ef ekki er um leið bent á sparnað á móti.
Eina færa leiöin til að lina vandræði einstæðra foreldra
og barnmargra foreldra, sem er langstærsti hluti lág-
stéttarinnar, er að færa fé til þess frá venjulegu fólki, sem
hefur til hnífs og skeiðar, þrátt fyrir kjaraskerðingu.
Slíka millifærslu getur ríkið tekið aö sér með því að
breyta niðurgreiðslum að hluta eða öllu í fjölskyldubætur
af einhverju tagi. Slík millifærsla kostar ríkissjóð ekki
neitt og hún ruglar ekki heldur mun á launatöxtum.
Niðurgreiðslur eiga á þessu ári að nema tæpum
milljarði króna. Ef þær væru lagðar niður, mundu
nokkrar vörur hækka í verði, þar á meðal kindakjöt,
rjómi og smjör, það er að segja vörur, sem ekki eru mikið
á borðum fátækra.
Verðhækkun þessara afurða mundi éta upp hluta af
prósentuhækkun launa, sem um verður samið í yfirstand-
andi kjaraviðræðum. Fólk getur þá, ef þaö vill, hliðrað til
neyzluvenjum sínum til að eyða áhrifum verðhækkun-
arinnar.
Auðvitað er hætt við, að rétt verö á ofsadýrum af-
urðum hins hefðbundna landbúnaðar kúa og kinda
mundi draga úr sölu þeirra. Menn mundu sjá betur en
áður, að framboð þessara rándýru afurða er ekki í neinu
samhengi við þarfir.
Ef viö ímyndum okkur, að 40.000 börn séu í landinu og
að ríkissjóður greiddi 12.000 krónur með hverju barni á
ári, án tillits til fjárhagsaðstæðna foreldra, mundi samt
verða afgangs helmingur niðurgreiðslnanna til annarra
þarfa, til dæmis skattalækkunar.
Slíkar fjölskyldubætur hafa áður verið reyndar hér á
landi og voru einfaldar í meðförum, einkum af því að ekki
þurfti að velja, hverjir njóta skyldu og hverjir ekki. Sér-
stakt val leiðir hins vegar til mistaka og misnotkunar.
I fjölskyldubótum felst þátttaka þjóðfélagsins í hinum
mikla kostnaði, sem foreldrar hafa af börnum. Þessi þátt-
taka er ekki mikil, en auðveldar foreldrum að lifa á
kjörunum, sem atvinnulífið getur boðið láglaunafólki.
Deila má um réttmæti slíkrar þátttöku. En hún er þó
himinhátt skynsamlegri en árlegur milljarður í niður-
greiðslur, sem skekkja vöruverð og atvinnulíf. Og um leið
mundu fjölskyldubætur lina alvarlegasta böl líðandi
stundar, hina sáru fátækt mitt í velsældinni.
Jónas Kristjánsson.
YSTSEM
IMST KLÆÐA?
Hvergi í heiminum eru jafnmarg-
ir bankar miöaö viö íbúafjölda og á
Islandi. Hvergi í heiminum eru jafn-
margir bankar miðað viö krónutölu
og á Islandi! Þetta stafar auðvitaö af
því aö á Islandi lifa menn ekki á
launum heldur lánum. Væru
bankamir færri, kæmust biðraöir
lántakenda ekki fyrir innan veggja
þeb-ra en myndu hlykkjast út um
götur og gangstéttir, eins og gerist
þegar heimsfrægar popphljómsveit-
ir koma í heimsókn og allir vilja
kaupa sér miöa.
Þaö er einmitt vegnu þess uö
Islendingum líður iiia ef þeir ekki
draga á eftir sér skuidahalann, aö
enginn kunningsskapur er meira
virði en kunningsskapur viö banka-
stjóra. Aöra kunningja velja menn
eftir smekk sínum og eiginleikum
þeirra. En bankastjórar hafa aðgang
aö f jármagni! Og þaö besta af öllu er
aö þaö er ekki f jármagn bankastjór-
anna sjálfra, svo þeir em óhræddir
við að lána þaö, (ég er ekki meö
þessu aö halda því fram aö aimennt
séu bankastjórar óviöræöuhæfir leið-
indapúkar, því eflaust eru margir
þeirra sjarmerandi, fjölgáfaðir
húmoristar, en þaö má líka segja um
f jöidann allan af mönnum sem aldrei
hafa f é handbært til aö lána).
Þaö er þess vegna eölilegt aö æðsti
draumur f jölda Islendinga er sá aö
hljóta bankastjóraembætti. En þaö
erekkiauðveltaöverða bankastjóri!
Aöur en mönnum hlotnast sú veg-
tylla veröa þeir aö gangast undir
ýmsar þrautir og sumar þeirra eru á
sinn hátt ekkert auðveldari en þær
þrautir sem lagðar vom fyrir bænda-
syni á miööldum þegar þeir vildu
giftast prinsessum. Að vísu em engir
eldspúandi drekar eftir til þess aö
vinna á eöa hroðalegar galdranomir.
En þrautirnar eru margar þungar
samt og reynast f lestum ofviða.
Ólafur B. Guðnason
inga. Eftir því sem hann eltist færö-
ist hann ofár á þessum listum og um
miðjan aldur var svo komiö aö þegar
þreyttir þingmenn flokks hans fóm í
hvíldarferö á aöalþing Sameinuöu
þjóðanna settist hann um stund á
þing og gerðist þá meöflutnings-
maöur tveggja þingsályktunartil-
lagna og geröi eina fyrirspum til ráð-
herra, sem aldrei var svarað.
Nú kom þar sögu hins trausta
flokksmanns að hann var kominn á
miðjan aldur og oröinn þreyttur á
ólaunuöum nefndarstörfum og
atkvæöaakstri. Svo heppilega vildi
til aö pólitískir sviptivindar blésu
flokki hans í stjóm og skömmu síöar
banninu væri fylgt. Flokksmaðurinn
trúfasti sat í höröum stólnum og
skalf af kulda og nikótínskorti, en
huggaði sig viö þá tilhugsun, aö hann
myndi reka húsvöröinn á sínum
fyrsta degi í bankastjórastarfinu.
Hann hrökk upp af dagdraumi sínum
viö þaö að nafn hans var kallaö upp.
Það var hvítklædd kona sem benti
honum aö ganga inn til nefndarinn-
ar. Hann stóö stirðlega upp og staul-
aðist innfyrir.
Fyrir innan sat nefndin, en áður
en hann náöi að heilsa rétti hvít-
klædda konan honum glas, benti hon-
um aö stíga bak viö skerm og baö
hann um þvagprufu.
— Þvagprufu? át hann eftir, og
hin hvítklædda kvað já við og sagöi
honum einnig, aö hún myndi taka af
honum blóðprufuna síöar. — En mér
er ekki mál, mótmælti flokksmaður-
inn. Viö því fékk hann engar undir-
tektir aörar en þær að honum var ýtt
bak við skerminn. Þar tókst honum
aö kreista út nokkra dropa og sótti til
þess styrk í draum sinn um fyrsta
daginn í bankastjórastööunni. — Eg
rek þá hvítklæddu líka, lofaöi hann
sjálfum sér, um leið og hann renndi
upp.
Þegar hann steig framfyrir
skerminn, stóð hann frammi fyrir
nefndinni. Hann heilsaöi glaölega, en
fékk ekkert svar. Formaðurinn rýndi
í nokkur skjöl, en leit svo upp og baö
hannaðfaraúr.
— Fara úr?
— Já. Þaö er ekki nóg aö vera
flokksmaður yst klæða! Aðeins þeir
sem eru flokksmenn í húö og hár
koma til greina í þessa stööu!
— Mikið skal til mikils vinna,
hugsaöi flokksmaðurinn meö sér og
hneppti frá sér jakkanum.
Fyrst fór jakkinn, en síðan skórn-
ir. Svo slifsið og skyrtan og svo nær-
Tökum dæmi um ágætan mann
sem vill veröa bankastjóri. Þaö er og
hefur verið hans æðsti draumur frá
því hann sá bankastjóra í fyrsta
sinn, þrettán ára gamall, og tók eftir
því hvaö allir sem bankastjórann sáu
gerðu sér dælt viö hann.
Þessi ungi maður gekk þegar í
staö í ungliðahreyfingu ónefnds
flokks. Þetta fyrsta skref var auðvit-
aö bráðnauösynlegt, eins og afi hans
benti honum á, því utanflokkamenn
verða ekki bankastjórar. I ungliða-
hreyfingu hins ónefnda flokks vann
hann dyggilega allt þaö sem hann
var beðinn um aö vinna. Hann stóö
fyrir bingói og félagsvist. Hann gætti
barna á flokkssamkomum og ók
atkvæðum á kjördegi. Hann sat í
ýmsum ólaunuðum nefndum og tók
ungur sæti á framboöslistum flokks-
ins til sveitarstjómar- og þingkosn-
losnaöi bankastjórastóll. Vinur okk-
ar sá nú hiö gullna tækifæri fram-
undan og lét á sér skilja við flokks-
bræður sína að hann myndi gjama
þiggja tækifæri til þess að hvíla Iúin
bein í bankastjórastóli. Þessu var
ekki illa tekiö en formaður flokksins
sagði honum þó aö hann yröi að
leggja margt og mikiö á sig til þess
aö ná þeim hvíldarstað. Flokksmaö-
urinn sagðist ekki*kvíöa því en
treysta á Guö og flokkinn.
Flokksmaöurinn trúi var nú
kallaður fyrir nefnd sem kölluð var
bankaráö, ásamt nokkram flokks-
bræðrum öörum, sem einnig ásæld-
ust stöðuna. Lengi varö hann aö bíöa
í köldum forsal rannsóknarréttarins,
þar sem dyr vora óþéttar, dragsúgur
mikill og stólar haröir. Auk þess var
bannað aö reykja, og húsvarðar-
ófétiö gekk harkalega fram í því aö
bolurinn. Þetta gekk hratt fyrir sig.
Siðan leit hann upp, en sá á formann-
inum aö þetta var ekki nóg. Hann
beygði sig aftur og var lengi aö pauf-
ast viö aö ná af sér sokkunum. Síðan
leit hann andartak upp en andvarp-
aöi þungan og fitlaði viö buxna-
strenginn. Hægt og hægt sigu
buxurnar niður, svo skjannahvítar
síðar nærbuxumar komu í ljós.
Hann hleypti í sig kjarki og leit
djarfmannlega á formanninn!
Formaðurinn benti á síöu nær-
buxurnar, en flokksmaöurinn hristi
hofuðið, hægt, en ákveöiö.
Um stund var enginn hreyfing
í herberginu en aö lokum fór hann
aftur bak viö skerminn og haföi meö
sér fötin. Nefndarmennirnir litu á
formanninn, sem starði lengi á
skerminn en hristi síðan höfuöið,
hryggurásvip.