Dagblaðið Vísir - DV - 07.11.1984, Blaðsíða 12

12
DV. MIÐVKUDAGUR 7. NOVEMBER1984.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stiórnarformaðurog útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aöstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P.STEINSSON.
Ritstjórn: SÍOUMÚLA 12—14. SÍMI 680611. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA 33. SÍMI
27022.
Afgreiðsla,áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI11. SÍMI 27022.
Sími ritstjórnar: 686611.
Setning, umbrot, mynda-og plötugerð: HILMIR HF., SÍDUMÚLA 12.
Prentun: Árvakur hf., Skeifunni 19.
Áskriftarverðá mánuði 275 kr. Verð flausasölu 25 kr. Helaarblað28kr.
Yfirburðasigur Reagans
Ronald Reagan hefur veriö endurkjörinn forseti Banda-
ríkjanna meö miklum yfirburðum. Hann fékk fleiri kjör-
menn en dæmi eru um. HlutföII atkvæöa virðast munu
verða 3—2.
tJrslitin eru mjög svipuö því, sem kom út úr skoðana-
könnunum fyrir kosningarnar.
Sigur Reagans er meiri en hann hefur gott af. Líkur eru
til, að hann forherðist á þeim sviðum, þar sem gagnrýni
hefur áður haldið aftur af honum.
Ætla mætti, að risaveldið Bandaríkin æli mikla
leiðtoga. Það verður þó ekki sagt um þá, sem nú kepptu
umforsetatignina.
Reagan hefur ekki verið í röðum glæsilegustu forseta.
Háan aldur sinn hefur hann bætt upp með klókri sviðs-
framkomu, þar sem hann virðist jafnan tíu árum yngri.
Hann hefur oft á tíðum verið klaufalegur, þegar hann
hefur orðið að standa á eigin fótum. Hann er lítill manna-
foringi, en frjálshyggjutal forsetans hefur höfðað til
margra nú á tímum framsóknar frjálshyggjunnar. Utan
Bandaríkjanna hugsa margir til Reagans sem ímyndar'
„kúrekans”, sem otar fram byssunni, eða uppgjafar-
leikarans sem aldrei náði frama í leiklist. Þó hefur margt
verið gott um stefnu Ronalds Reagans. Hann hefur gert
Bandaríkin sterkari með aukinni vígvæðingu. Honum
hefur tekizt vel á sumum sviðum efnahagsmála.
Kalda stríðið hefur magnazt í stjórnartíð Reagans og
stríðsóttinn aukizt. Reagan og menn hans héldu fram, að
Sovétríkin hefðu tekið forystu í vígbúnaði. Á þessari
stjómartíð hafa Sovétríkin sýnt sitt rétta andlit, betur en
um nokkum tíma áður. Reagan hefur svarað með sömu
hörku. Hið sorglega fyrir vini Bandaríkjanna er, hversu
stefna Reagans hefur gert minni þann álitshnekki, sem
Sovétríkin ella hefðu beðið meðal almennings í heim-
inum. Kommúnistahatur Reagans hefur hrakið hann til
að styðja margs konar fasistaklíkur, svo sem í Rómönsku
Ameríku. Bandaríkin hafa þá beitt aðferðum, sem líkjast
aðferðum Sovétmanna annars staðar. Vinir Bandaríkj-
anna í öðrum löndum munu flestir telja, að lýðræðisríkið
Bandaríkin eigi ekki að leggjast svo lágt.
Hitt skal viðurkennt, að vígvæðing Sovétríkjanna
síðustu ár hefur kallað á aukinn vígbúnað Bandaríkj-
anna.
Stjóm Reagans hefur tekizt að minnka verðbólgu úr
rúmum tólf prósentum í rúm fjögur prósent. Þetta átak
kostaði í fyrstu aukið atvinnuleysi en nú er atvinnuleysið
svipað og var, þegar Reagan kom til valda. Halli á ríkis-
rekstrinum hefur hins vegar orðið meginvandi stjómar
þessa frjálshyggjumanns, slík þversögn sem slíkt er.
Efnahagur Bandaríkjanna vænkast almennt um þessar
mundir, og fleiri en áður una hag sínum vel. Hinir
fátækustu hafa þó fátt aö þakka Ronald Reagan, og jafn-
rétti kynþátta hefur ekki vaxið í hans stjómartíð.
Keppinauturinn Walter Mondale hefur reynt að nýta
sér þá pósta, þar sem Reagan hefur farið illa að ráði sínu,
en með ónógum árangri eins og úrslitin sanna. Mondale
hefur lofað betrun í samskiptum við Mið- og Suður-
Ameríku. Hann var varaforseti Carters, sem var áhuga-
samari um réttindi almennings en eftirmaður hans.
Mondale vill rétta hlut ríkisins með aukinni skattlagningu
á „breiðu bökin”. Hann fylgir félagsmálastefnu í mikil-
vægum þáttum. En Mondale er pappírskarl, lítill leiðtogi,
sem Bandaríkjamenn hafna fyrir þær sakir.
Haukur Helgason.
947 kr. kosta lyfin. — En á ekki
eftir aö draga frá hlut sjúkrasam-
lagsins, sagöi hokin kona á áttræðis-
aldri viö afgreiöslustúlkuna í apótek-
inu. — Nei, vina mín. Þetta er oröiö
svona dýrt, sagöi afgreiöslustúikan.
Krepptar hendur gömlu konunnar
eftir margra áratuga vinnuþrældóm
skulfu þegar hún dró fram siöustu
þúsund krónumar. Beiskju brá fyrir
í svip hennar, er henni varö hugs-
aö til þess aö 10 dagar væru eftir
þangað til hún fengi greiddan lífeyri
sinn úr tryggingunum. — Stolt henn-
ar var sært. Hún harkaði af sér í apó-
tekinu, — en þegar heim kom grét
húníhljóði.
Afleiðingarnar skelfilegar
Þessi litla saga úr apóteki einu hér
i bæ er þvi miöur ekkert einsdæmi
eftir að hlutur sjúklinga í lyfja- og
læknisþjónustu hækkaöi gifurlega á
Á tímabilinu frá 1. júni 1983 til 1.
júni 1984 hefur lyfja- og læknis-
kostnaöur sjúklinga hækkað um
300—400% á sama tima og grunn-
lífeyrir almannatrygginga hefur
einungis hækkað um 14%. — Þaö
segir sig sjálft aö þessi stórfellda
hækkun hefur bitnaö meö fullum
þungá á þeim sem síst skyldi, bam-
mörgum láglaunafjölskyldum og
elli- og örorkulífeyrisþegum. Nærri
lætur aö með þessari breytingu hafl
hlutur sjúklinga í lyfjakostnaði
hækkað úr 13 í 50%. Samanlagður
lyfja- og lækniskostnaöur sem lagöur
hefur verið á sjúka er um 210—220
miilj. á ári.
Þyngsta höggið
Þaö er hart til þess að vita að ríkis-
stjórnin skuli sjá það ráð helst viö
pfnnhntrsvHndanum aö leeeia stór-
Kjallarinn
JOHANNA
SIGURÐARDÓTTIR
ÞINGMAÐUR FYRIR
ALÞÝÐUFLOKKINN
AÐVÖRUN TIL
STIÓRNVALDA
,Er pfanhngsAstnnHiö orðiö þannig að vega þurfi með þessum hætti aö hagsmunum og velferö sjúkra í þjóðfélag-
inu?”
sl. sumri. Þess eru ófá dæmi aö efna-
lítið fólk hefur hvaö eftir annað
staöiö frammi fyrir þvi aö eiga
hvorki fyrir læknishjálp né lyfjum
sem þaö nauðsynlega þarf á aö
halda.
Nú er svo komið aö 15 félagasam-
tök, m.a. aldraðra og fatlaöra hér á
landi, hafa séö sig knúin til að senda
alþingismönnum bréf þar sem því er
lýst yfir að aðgerðir stjómvalda séu
famar að hafa áhrlf til hins verra á
heilsu og afkomu skjólstæðinga
sinna, svo og annarra sjúklinga meö
langvarandi sjúkdóm. — Afleiðingar
þess em skelfilegar segir í bréfinu.
Ennfremursegir: Greiðslugetu lang-
tima (krónískra) sjúklinga er of-
boðið og heilsu þeirra og afkomu er
stefnt i voða. Lýsa félagasamtökin
því yfir að þaö sé þeim mikið
áhyggjuefni aö hækkun göngudeilda-
gjalda og greiöslur sjúklinga vegna
sérfræðiþjónustu valdi því aö fólk
leitar ekki aðstoðar fyrr en i óefni er
komið vegna þeirra útgjalda sem
slíkt veldur. Þetta er aðvörun sem
stjóravöldum ber skylda til að taka
alvarlega.
Róttlætiskennd fólksins
misboðið
Sú stefnubreyting sem orðið hef ur í
heilbrigöisþjónustunni meö því aö
leggja slikar byrðar á sjúka í þjóðfé-
laginu hefur misboðið mjög réttlætis-
kennd fólksins i landinu. Ekki sist
þegar svona miklar hækkanir á
Iyfja- og læknisþjónustu koma í kjöl-
far mikillar kjaraskeröingar og
skeröingar á lífeyri elli- og örorkulíf-
eyrisþega.
felldar gjaldtökur á þá sem sist
skyldi í þjóöfélaginu.
Spyrja má hvort ríkisstjóminni sé
virkilega ekki kunnugt um hve stór
hópur aldraöra og öryrkja hefur
einungis sér til framfærslu lifeyri al-
mannatrygginga. — Veit ríkis-
stjómin ekld að 8200 aldraðir eða
40% 67 ára og eldri á tslandl og 1868
öryrkjar af 3177 sem fá örorkulifeyri,
eða tæp 59%, hafa lítið sem ekkert
annað sér til framfærslu en lif eyri al-
mannatrygginga? — Veit ríkis-
stjómin ekki að það var þessi hópur
sem þyngsta höggið fékk þegar
þessar stórfelldu gjaldtökur voru
lagðar á s júka í þjóöfélaginu?
Þaö er ekki síst hlut þessa fólks
sem rétta þarf i þjóðfélaginu enda
hafa þingmenn Alþýðuflokksins
krafiö ríkisstjómina svara við því
hvort ekki sé tryggt að lífeyrir aldr-
aðra og öryrkja hækki a.m.k. til
samræmis við hækkanir á vinnu-
markaöinum. Því hefur enn ekki
verið svaraö.
Manngildið og auðgildið
Var nauðsynlegt að leggja þessar
byrðar á sjúka i þjóöfélaginu? Er
efnahagsástandiö oröiö þannig að
vega þurfi meö þessum hætti að hags-
munum og velferö s júkra í þjóðfélag-
inu? Er helst aö finna í þeim hópi þá
áem hrifsaö hafa til sin meira en
skyldi af þjóðarkökunni? Er
virkilega ekki í önnur hús aö venda
fyrir ríkisstjómina? Hefur rikis-
stjórnin ekkert að sækja í þann hóp í
þjóðfélaginu sem er í aðstöðu til þess
aö skammta sér laun og ákveöa
sjálfir hvaö þeir greiöa til samneysl-
unnar? Af hverju ræðst rikisstjórnin
ekki meö sömu hörku gegn skatt-
svikurum og sjálftökustéttum eins
og sjúkum i þjóöfélaginu? Hefur hún
virkilega ekkert þangaö aö sækja?
Hvaö um milliliðina sem maka krók-
inn? Hvað um bruöl og sóun í rekstri
ríkisstofnana? Eöa óarðbærar fjár-
festingar í verslunarhöllum og
bönkum?
Hvaö er aö ske i þjóðfélaginu
þegar rikisstjórnin telur sig aflögu-
færa til aö veita fyrirtækjum og
bönkum skattaívilnanir sem nema
a.m.k. 200—300 milljónum króna á
sama tíma og hún leggur gjald á
sjúka sem nemur svipaðri upphæö.
Hjó þar sá er hlífa skyldi.
Það viröist vera langur vegur í
réttlætið hér á landi og manngildið
hefur svo sannarlega vikið fyrír
auðgildinu.
Krafa Alþýðuflokksins
Þessi ríkisstjóm hefur brotiö á bak
aftur þá stefnu sem fylgt hefur verið
í heilbrigðismálum um áratuga
skeiö, aö öllum sé tryggö sem best
heilbrigöisþjónusta óháö efnahags
fólks.
Alþýöuflokkurlnn hefur krafist
þess með þingsályktunartillögu á
yfirstandandi Alþingi aö hlutur
sjúklinga í lyfja- og lækniskostnaði
veröl verulega lækkaöur, og aö
sjúkir endurheimti aftur þau mann-
réttindi sem kostaö hefur áratuga
baráttu að ná fram. Þeirri kröfu
veröur aö fylg ja fast eftir.
Jóhanna Siguröardóttlr.