Dagblaðið Vísir - DV - 19.11.1984, Blaðsíða 10

10
Útlönd
DV. MANUDAGUR19. NOVEMBER1984.
Utlönd
Utlönd
Útlönd
Rajiv
erfdi
mörg
vandamál
Arftaka Rajivs Gandhi hefur
skapaö slika deyfö í indverskum
stjórnmálum aö með ólíkindum er.
Stuöningsyfirlýsingar við Rajiv ber-
ast hvaöanæva. Stjómarandstaðan
er fullkomlega lömuö.
Fyrir dauöa Indiru Gandhi var bú-
ist viö líflegum kosningum um ára-
mótin. Sennilegast er aö þessar kosn-
ingar veröi ein allsherjarsigurhátíö
hins nýja forsætisráöherra. — „Eg
get séö fyrir mér áróöursspjöldin,”
sagöi einn Indverji viö mig. „Þaö
veröur mynd af Indiru og mynd af
Rajiv og undir þeim nafn frambjóö-
anda Kongressflokksins í kjördæm-
inu. I kjörklefanum mun fólk síöan
krossa viö það nafn, sama hvers þaö
er.”
Röggsamur
Menn varast aö dæma frammi-
stöðu Rajivs eftir tæpar tvær vikur í
embætti. Þó þykir ljóst að á þessum
stutta tíma hafi hann reynst rögg-
samur. Fáeinum stundum eftir frá-
fall móöur sinnar birtist hann á sjón-
varpsskermum landsmanna og
hvatti þá til þess að sýna stillingu.
Þrem dögum síðar stóð hann þrjár
stundir yfir bálkesti móöur sinnar og
vann þar allar sínar heföbundnu
skyldur. Meöal annars aö bera eld að
kestinum.
Síöan hann varö forsætisráðherra
hefur hann rekið ýmsa embættis-
menn sem honum þótti duglausir og
hefur haft mikil mannaskipti í for-
ystuliði lögreglunnar í Nýju Delhí
eftir blóösúthellingarnar í ofsóknum
hindúa á hendur sikkum.
Flestra hald var þaö aö Indland
mundi sundrast þegar Indira féll frá
svo skjótt. Ekki bólar þó á neinu
sliku. Stjórnkerfi landsins viröist
ætla aðstandast þetta áfall.
Indira beitti hervaldinu
En erfið verkefni bíöa hins nýja
forsætisráöherra. Hann þarf aö
leggja línumar um hvort veita skuli
einstökum fylkjum meiri sjálfs-
ákvöröunarrétt. Punjabmálið var
ekki afgreitt meö árásinni á Gullna
hofiö í Amritsar. Enn er óleyst deilan
við sikka.
I Kashmír eru mjög virk samtök
aöskilnaðarsinna og Assam er sama
púöurtunnan og í fyrra, þegar 4000
manns voru drepnir þar.
Indira greip gjarnan til hei-valds-
ins til þess aö bæla niður mótþróa en
meö því var vandamálunum fremur
slegiö á frest en aö þeim væri út-
rýmt. Undir niöri kraumar ennþá.
Ekki er komiö í ljós hvort Rajiv muni
fylgja sömu aöferöum og móðir
hans. Margir telja þó að hann sé ekki
sá meinleysingi sem haldiö hefur
veriö.
Lemstraðir sikkar aftir ofsóknir hindúa, en heilu raðhúsahverfi þeirra í
fílýju Deihi hafa lagst i auðn, þótt þeir séu á siðustu dögum loks farnir
að hætta sér út úr flóttamannabúðunum og út á strætin.
Tortrygginn í garð
Vesturlanda
Áhugi Rajivs, síöan hann tók sæti
bróöur síns, Sanjays, er fórst í flug-
slysi fyrir fjórum árum, hefur aöal-
lega beinst að innanríkismálunum.
Þar hefur þess gætt aö hann sé ekki
hlynntur eins mikilli sósíalíseringu
og móöir hans, eins og þegar hann
hefur kappkostaö að gera ríkisfyrir-
tæki samkeppnishæfari. I utanríkis-
málum er búist viö aö hann haldi
áfram þeirri stefnu móöur sinnar aö
vingast við Sovétmenn en halda
Bandaríkjunum í hæfilegri fjarlægð.
Hann hefur oftsinnis varað viö hinni
„útlendu hönd” sem reyni aö sundra
Indverjum meö því aö vopna öfga-
hópa (aöallega aöskilnaðarsinna). —
I orðabók Kongressflokksins þýöir
„útlend hönd” jafnan Bandaríkin,
Pakistan eöa Kína eöa öll þrjú ríkin.
Rajiv sagði einu sinni um vestur-
veldin: „Þau tala um lýöræöi en
styðja einræöisstjórnir, tala um
frelsi en viöurkenna ekki sjálfstæöi
þjóöa og rétt til aö tjá sig.” — Þrátt
fyrir slíkar yfirlýsingar hefur Rajiv
sýnt áhuga á því aö opna Indland
éð)
Umsjón: Þórir
Guðmundsson
fyrir fjárfestingar erlendra stór-
fyrirtækja. Þaö var hann sem vildi
leyfa vestrænum fjölþjóðafyrirtækj-
um aö leita olíu viö Indland.
Rajiv Gandhi hefur reynst röggsamur fyrstu vikurnar i sæti móður
sinnar.
Tölvustrákarnir
Rajiv Gandhi er athafnamaður á
nútímavísu, en undanfarin f jögur ár
hefur hann reynt aö koma fram sem
venjulegur indverskur stjómmála-
maður. Hann klæöist indverskum
klæðum (gjaman hvítum) og gengur
með húfu eins og var siður afa hans,
Nehrú. Það er nokkurs konar ein-
kennisklæðnaður stjórnmálamanna
Kongressflokksins. En í aðalskrif-
stofu hans hjá flokknum er IBM-
tölva sem mötuö er af aðstoðarmönn-
um hans. I hana er safnaö upplýsing-
um sem berast alls staöar af landinu.
Þessir aöstoöarmenn njóta flestir
þess álits að vera harðduglegir,
heiðarlegir og gáfaðir í betra lagi.
Menn nýja tímans. Er viðbúið aö
þeir veröi settir í embætti og
ábyrgöarstööur aö loknum kosning-
unum. — „Gömlu mennirnir” í
flokknum era þó ekkert yfir sig hrifn-
ir af þessum „tölvustrákum”, en þó
kann þetta unga yfirbragð, sem
flokkurinn fær af þeim, að veröa hon-
um til framdráttar í kosningunum.
Næstum 70% kjósenda eru á aldrin-
um 21—40 ára. Þeir munu ráða úr-
slitum meö atkvæöum sínum.
Myndin sem dregin hefur veriö
upp af stjórnarandstöðunni er mynd
af gömlum körlum í eilífu rifrildi inn-
byröis. Helsti leiötogi stjórnarand-
stööunnar er Charan Singh sem er 82
ára gamall. — Rajiv er fertugur.
Hann ber nafn Gandhi, er sonur
Indiru sem var dóttir Nehrús og
getur því naumast annað en unnið
kosningarnar aö flestra mati.
Ömurlegar rústir
Sikkamir, sem dvalið hafa í flótta-
mannabúðum í Nýju Delhí síðustu
vikumar, era nú loks famir að þora
aö hætta sér út á strætin. Þegar þeir
vitja sinna fyrri heimila blasir oft-
smnis viö þeim ömurleg sjón.
Brunarústir og enga sálu aösjá.
Eg fór á dögunum ásamt svissnesk-
um blaðamanni til þess hverfis sem
einna verst varö úti í þessum róstum
er kostuöu um 5000 manns lífiö, sam-
kvæmt tölum er síðast heyrast
nefndar. Aökoman var niöurdrep-
andi. Heilu raöhúsalengjumar höfðu
eyöst. Meðfram raöhúsunum voru
þyrpingar lítilla leirkofa, eins og
hálfs metra hárra. Fyrir tveim
vikum iöaöi þarna allt af mannlífi,
því aö þetta voru heimili fjölskyldu-
fólks. Þau hús sem enn eru uppi
standa auð, en innanstokksmunum
hefur öllum veriö stoliö og íbúarnir
ýmist drepnir eða þeim stuggað
burt.
1 flestum húsanna hanga þó enn
uppi helgimyndir sikka. I einu hús-
inu fundum við nokkrar fjölskyldu-
myndir og hálfbrunna minningabók.
Þetta voru myndir af gervilegum
börnum og sjálfsagt hamingju-
minningar. Þaö var þaö eina heillega
eftir árás múgsins á heimiliö.
Á gólfinu í einni íbúðinni var
sviðin rotta sem ekki haföi náö aö foröa
sér úr eldinum. Báöum megin útidyra
höföu veriö máluö meö biki eða
svartri málningu helg tákn sem
höföu því hlutverki aö gegna aö
bægja illum vættum frá. Ekki haföi
þaö hrifiö í þetta sinn.
Sikkarnir sem þarna bjuggu höföu
varið sig af öllum mætti, enda frægir
fyrir bardagahreysti. Aö síðustu
höfðu þeir í örvæntingu sinni brotið
múrsteina út úr veggjum íþúðar
sinnar til þess að grýta árásarskríl-
inn af þaki. Mátti sjá múrsteins-
brotinumallt.
Vilja til Punjab
Margir sikkanna í flóttamanna-
búðunum segjast nú helst vilja flytj-
ast til Punjab. Þeir telja sig ekki
lengur óhulta annars staðar á Ind-
landi. Jafnvel rithöfundurinn og
þingmaðurinn Kushvant Singh, sem
hefur túlkað rödd hófseminnar og
sáttfýsinnar þetta tryllta blóöár,
segist alvarlega vera að hugsa um aö
flytja til Punjab vegna öryggisleysis-
ins í Nýju Delhí. Þetta er maöur sem
efstur var á morölista æðstaprests-
ins Bhindranwales sem felldur var í
árás hersins inn í Gullna hofið í
Amritsar. Nú vilja hindúar hann
einnig feigan.
Á meðan flestir hindúar, sem ég
hef talað við hér, harma ofsóknirnar
gegn sikkum segja margir að sikkar
geti sjálfum sér um kennt. Vist er
um þaö að mörg hundruð hindúar
hafa verið drepnir á síðustu árum í
Punjab og féllu þeir fyrir hendi
sikka. Sömuleiðis höfðu ýmsir úr
forystuliði öfgasinna sikka gert þau
mistök á fyrsta degi eftir tilræöiö viö
Gandhi aö fagna moröinu á henni, en
aörir sikkar höföu ekki verið sérlega
sannfærandi í fordæmingu sinni á því
verki.
„Þaö sem geröist hér era ekki
bara viöbrögð vegna morðsins á
Indira Gandhi,” sagöi mér einn
hindúi. „Það var aðeins korniö sem
fyllti mælinn. Viö vorum búnir aö fá
nóg af þessu fólki. Þeir geta bara
farið til Punjab og stofnað þar sitt
sjálfstæða Khalistan, ef þeir endi-
lega vilja.”
Þórir Guðmundsson í
NýjuDelhí