Dagblaðið Vísir - DV - 04.05.1985, Blaðsíða 21

DV. LAUGARDAGUR 4. MAl 1985.
21
Það er ábyrgðarhluti að kenna unga fólkinu móðurmólið. ..
LAUSSTAÐA
Bændaskólinn á Hólum óskar að ráða kennara i
almennum búfræðigreinum. Umsóknir, ásamt upp-
lýsingum um menntun og fyrri störf, sendist land-
búnaðarráðuneytinu fyrir25. maí nk.
30. apríl 1985.
Landbúnaðarráðuneytið.
LAUSAR STÚÐUR:
Hjúkrunarfræðingar óskast til starfa við eftirtaldar deildir:
Svæfingardeild
Lyflækningadeildir
Handlækningadeildir
Barnadeild
Göngudeild (Gastro), dagvinna
Einnig vantar hjúkrunarfræðinga til sumarafleysinga.
Sjúkraliðar óskast til starfa á:
Handlækningadeild,
skurðstofu, dagvinna
Umsóknir ásamt upplýsingum um nám og fyrri störf
sendist hjúkrunarforstjóra sem veitir nánari upplýsingar í
síma 19600 kl. 11—12 og 13—14 alla virka daga.
Reykjavík 3.5.1985.
Skrlfstofa hjúkrunarforstjóra.
Tímaritið Skíma
Til er tímarit að nafni Skíma. Skíma
þessi er málgagn móðurmálskennara
og gefin út af Samtökum íslenskra
móðurmálskennara.
Skima var stofnuð fyrir átta árum og
hefur komið út nokkrum sinnum á ári.
I ritinu birtast ýmsar greinar um
málvísindi og bókmenntir og kennslu
þessara greina. Yfirleitt hafa þessi
skrif þann kost að vera ekki síður viö
hæfi almennings en fræðimanna.
Staöa íslenskunnar og framtíð
íslenskukennslu má aldrei verða
einkamál fræðimanna og kennara.
Þess vegna er full ástæða tii að hvetja
fólk til að kynna sér þessi skrif og
leggja orð í belg. Meöal annars með
því að verða sér úti um Skímu.
Afgreiðslumaöur blaðsins er Eiríkur
Páll Eiríksson og ansar hann í síma
(91) 44236. Þar geta áhugasamir
pantað eintak og fengið sent um hæl.
Fyrsta tölublað áttunda árgangs
kom út í apríl. 1 því blaði fjalla tiu
málfræðingar og kennarar um efnið
Islensk málstefna.
Sumir kunna ef til vill að undrast að
það þurfi svona marga málfræðinga til
aö fjalla um íslenska málstefnu. En
þetta er fjarri því einfalt mál og menn
ekkisammála.
Maó heitinn í Kína sagði eitt sinn aö
leyfa ætti þúsund blómum að
blómstra. Nú er hann allur og hvílir
smurður og rjóður í kinnum á
viðhafnarbörum í grafhýsi við Torg
hins himneska friðar. Og manni sýnist
sem íslenskir málfræðingar hafi tekið
upp merki hinnar föllnu hetju. Því svo
sannarlega spretta þúsund ólík blóm á
akri þeim sem málfræðingar hafa
tekið að sér að sá í og hirða. Sumir
sýnast þeir reyndar hafa fundið sitt
Torg hins himneska friðar meðan aðrir
heyja einskonar grasrótarbaráttu og
trufla meö því hina himnesku ró.
Eg hef alltaf haft meiri áhuga á
síðartöldu leiðinni þótt mér komi ekki
til hugar að neita því að vandfundinn
er tignarlegri og dægilegri hvílustaður
en við Torg hins himneska friðar. En
þó verða menn að láta sér það lynda að
verða smurðir þótt þeir geti haft ung-
meyjarroða í kinnum.
Málstefna
Að því er Baldur Jónsson segir í
grein sinni í Skímu mun Jón Helgason
fyrstur hafa notað þetta orð í ræðu yfir
íslenskum stúdentum i Kaupmanna-
höfn árið 1945.
Málstefna er vitaskuld miklu eldra
fyrirbæri. Framan af virðist íslensk
málstefna vera einskonar óskrifuö lög
um meðferð tungunnar en á síöustu
árum hafa komið fram ólíkar
skoðanir.
Íslensktungal2
Eiríkur Brynjólf sson
Málfræðingar virðast vera á einu
máli um það hvernig skilgreina beri
málstefnu. Þess vegna þykir mér rétt
aö birta hér ágæta skilgreiningu Jóns
Hilmars Jónssonar úr grein hans í
Skímu:
„Hugtakiö málstefnu virðist mega
skilgreina á þann veg að átt sé við
meðvitaða viðleitni til að beina þróun
tungumáls í tiltekna átt út frá ákveðnu
heildarviðhorfi til málefna þess. Að
jafnaði er þá átt við ráðandi viðhorf í
þjóöfélaginu í heild, þótt einnig sé hægt
að hugsa sér afmarkaða þjóðfélags-
hópa eða jafnvel einstaklinga sem
mótendur og merkisbera sérstakrar
málstefnu.”
Líklega má telja málfræöinga og
íslenskukennara helstu mótendur
málstefnunnar þótt vitaskuld komi
fleira við sögu. Þeir búa síðan yfir
ýmsum leiðum til að koma þessari
stefnu á framfæri við þá sem ætlast er
til að fari eftir henni. Þar má nefna
þætti í útvarpi, blööum og íslensku-
kennslu í skólum.
Viö verðum lika að hafa i huga að
sama lögmál hlýtur að gilda um mál-
stefnu eins og hverja aðra stefnu.
Mælikvarðinn á réttmæti hennar sést á
framkvæmdinni. Við þekkjum það úr
pólitík hvemig besta stefna getur orðið
hallæri í f ramkvæmd.
Er til íslensk málstefna?
Þá er komið aö þúsund blómum
málfræðinganna. Það koma nefnilega
fram ýmsar skoðanir á því hver ís-
lensk málstefna sé, hver hún eigi að
vera og hvort hún sé yfirleitt til.
Eg ætla að vitna hér í þrjá heiðurs-
menn til aö sýna þetta. Það vill svo til
að þeir eru allir fyrrum kennarar
mínir i háskólanum en ég læt þá aö
sjálfsögðu ekki gjalda þess á neinn
hátt.
Baldur Jónsson er ekki í vafa um
hver íslensk málstefna er. Hann segir:
„A allra síðustu árum hefir allt í einu
komist í tisku að tala um málstefnu og
helst aö auglýsa eftir henni eins og hér
búi ráðvillt þjóð, sem veit ekki, hvað
hún á að gera við tungu sína. Líklega
er þetta endurómur af erlendu tali um
„language policy” og „sprakpolitik”.
Þó er mér nokkur ráðgáta, hvers
vegna menn þykjast svo mjög þurfa að
spyrja um málstefnu Islendinga. I
mínum huga hefir aldrei verið neitt
álitamál, hver hún er.”
En það sem einum er ljóst er öðrum
hulið. Höskuldur Þráinsson kemst að
þessari niðurstöðu:
„Eg held aö það sé ekki til nein
opinber málstefna sem helstu mál-
vöndunarmenn þjóðarinnar fylgja eða
leiðbeinendur í skólum geta fy lgt. ”
Þriðji málfræðingurinn sem hér
verður vitnað til, Eiríkur Rögnvalds-
son, stendur einhverstaðar mitt milli
hinna tveggja og sér glitta í stefnuhró:
„Um fyrsta atriðið (þ.e, hvort stefn-
an er til, innsk. mitt) er það að segja,
að stefnan hefur, að svo miklu leyti
sem hún hefur verið til, verið
skipulagslaus íhaldssemi.”
Hafi einhverjir haldið að einungis
efnahagsmál skiptu þjóöinni í ólíka
skoðanahópa mega þeir hinir sömu nú
sjá villu sína.
Og þannig á þetta auðvitað að vera.
011 þúsund blómin eiga að fá aö
blómstra því aldrei er að vita hvert
þeirra ber þyngsta ávöxtinn og
fegurstu rósina.
Opið ki.
1-5.
TOGGURHF
SAAB UMBODIÐ
BÍLDSHÖFÐA 16.
SÍMAR 81530 OG 83104
Seljum í dag
8Mb 99 GL árg.
1992,
4ra dyra, hvttur,
beinskiptur, 5 gira.
Mjög góður bill á
góðum kjörum.
Saab 900 GLE
árg. 1980,
5 dyra, Ijósgrænn,
ekinn aöeins
47.000 km, sjólf-
skiptur, vökvastýri o.
fl. Skipti á dfsil
pickup möguleg.
Saab 900 GLE
árg.1982
4ra dyra, Ijósblár,
beinskiptur, 5 gira.
Mjög fallegur bfll
m/vökvastýri, lituðu
gleri o. fl. Skipti
möguleg á ódýrari
Saab.
Saab 900 GLE árg.
1982,
4ra dyra, silver og
dökkgrár, sjálfskipt-
ur, vökvastýri,
topplúga og fl. Ek-
inn 44.000 km.