Dagblaðið Vísir - DV - 10.09.1985, Blaðsíða 8

DV. ÞRIÐJUDAGUR10. SEPTEMBER1985.
Útlönd Útlönd Útlönd Útlönd
Jón Einar Guðjónsson, fréttaritari DV í Osló, ræðir við Gro Harlem Brundt-
land sam er ánægð með fylgisaukningu Verkamannaflokksins þó ekki hafi
flokkurinn komist i stjórn.
Vinstriflokkurinn
þurrkaðist af þingi
Vinstriflokkurinn, sem er frjáls-
lyndur flokkur, átti 100 ára afmæli í
fyrra og var frumherji í flokksræö-
inu í Noregi. Áriö 1918 til 1920 haföi
hann hreinan meirihluta á norska
Stórþinginu. Hann lék lengi sam-
svarandi hlutverk í norskum
stjórnmálum og Alþýðuflokkurinn
á Islandi, en eilífur klofningur
hefur staðið honum fyrir þrifum. Á
hveijum einasta áratug hefur hann
átt við klofning að striða. — Fyrir
þessar kosningar lýsti Vinstriflokk-
urinn því yfir að hann mundi styða
Verkamannaflokkinn í ríkisstjórn,
ef til kæmi eftir kosningarnar, og
virðist það hafa orðið til þess að
Verkamannaflokkurinn vann bæði
þingsætin af Vinstriflokknum.
Groféllá
eigin bragði
— Tvímælalaust sigurvegari kosninganna en
Verkamannaf lokkurinn komst ekki í stjórn. Hægrif lokkurinn
og Káre Willoch halda því velli með þó færri atkvæði
Jón Einar Guðjónsson, fréttaritari DV
íNoregi:
Gro Harlem Brundtland og Verka-
mannaflokkurinn eru ótvíræðir sigur-
vegarar kosninganna í Noregi og heföu
velt stjórn Káre Willochs og Hægri-
flokksins, ef Verkamannaflokkurinn
hefði ekki síðasta vor staðiö gegn
breytingum á kosningalögunum um aö
einnleiöa uppbótarþingsæti. Slík upp-
bótarþingsæti hefðu tryggt Verka-
mannaflokknum meirihluta á þingi í
þessum kosningum.
Stjómarandstaðan fékk 49,5% at-
kvæða á meöan borgaraflokkarnir
fengu 48,9%, svo að enn og aftur hefur
stjómarandstaðan meirihluta atkvæða
en ekki meirihluta þingsæta. Vinstri-
flokkarnir hafa 77 þingmenn en borg-
araflokkarnir 78 og Framfaraflokkur-
inn 2 þingmenn, svo að ríkisstjórn
Káre Willoch og hægri flokkanna held-
ur velli, éf Framfaraflokkurinn situr
hjá.
Engar viðræður við Fram-
faraflokk
Káre Wiiloch lýsti því samt yfir í nótt
að hann sæi enga ástæðu til þess að
taka upp viðræður við Framfaraflokk-
inn um þátttöku í ríkisstjórninni.
Carl Hagen, formaður Framfara-
flokksins, sagði, þegar ljóst var að
hverju stefndi í talningu atkvæðanna í
nótt, að hann teldi sjálfsagða manna-
siði af hægrimönnum aö ræða við
Framfaraflokkinn um að hann verði
ríkisstjórnina falli með hlutleysi í það
minnsta.
Fyrir kosningarnar þótti mörgum
sem Hagen hefði leikið illilega af sér,
þegar hann lýsti því yfir að Framfara-
flokkurinn mundi aldrei gera neitt það
sem komiö gæti Verkamannaflokknum
og Gro Harlem Brundtland í ríkis-
stjóm. — Þar með setti hann sig í þá
aðstöðu að geta ekki sett nein skilyrði
fyrir stuðningi Framfaraflokksins við
ríkisstjórn Willoch nema þá kyngja
fyrri yfirlýsingum.
Kára Willoch forsætisnaðherra sagð-
ist ánægður með úrslitin þótt þau hefðu
ekki farið að vonum, en ríkisstjórnin
ætti erfiðara um vik eftir þessar niður-
stöður.
Gro styrkir stöðu sína
Gro Harlem Brundtland, sem í þess-
um kosningum hefur styrkt mjög stöðu
sína sem leiðtogi Verkamannaflokks-
ins (þegar úrslitin fyrir fjórum árum
höfðu nær fellt hana úr formannssæti
flokksins), kvaðst hafa orðiö fyrir von-
brigðum með aö flokkurinn skyldi ekki
komast í stjórnaraöstöðu þrátt fyrir
mikið aukið fylgi. — Almennt er iitið á
fylgisaukningu Verkamannaflokksins
sem persónulegan sigur Gro Harlem
Brundtland.
Allra álit er aö Verkamannaflokkur-
inn eigi fylgi sitt að mestu leyti aö
þakka stefnu sinni í heilbrigöismálun-
um.
Miðflokkurinn hagnaðist
af bandalaginu
Ljóst er af úrslitunum að Miðflokk-
urinn hefur hagnast af kosningabanda-
laginu við Framfaraflokkinn og því má
þakka að ríkisstjórnin heldur velli. —
Hins vegar hafði Framfaraflokknum
verið spáð fylgisaukningu vegna þess
að hægriflokkarnir hafa ekki getaö
staöið við sín fyrri kosningafyrirheit
stjórnartímann síðustu fjögur árin.
Því þykir tap Framfaraflokksins jafn-
vel enn meira en tölur segja til um.
I fyrsta skipti í stjórnmálasögu Nor-
egs eru konur 40% af þingflokki Verka-
mannaflokksins.
„Búið að stöðva hægri-
sveifluna"
„Það er búið að stöðva hægri sveifl-
una,” sagöi Gro Harlem Brundtland í
nótt og hlakkaði yfir því að stjórnar-
andstaðan stæði nú sterkari í stórþing-
inu. Má því búast við ýmsum væring-
um í þinginu næsta stjórnartímabilið.
Það þótti athyglisvert í talningunni
að Verkamannaflokkurinn átti yfirleitt
meira fylgi að fagna í dreifbýlinu. Víða
í kjördæmum eins og í Þrændalögum, á
Rogalandi og í Osló horfði til þess
framan af í talningunni að Verka-
mannaflokkurinn ynni þingsæti en það
snerist þegar talin voru atkvæði úr
þéttbýliskjörnunum.
„Tvísýnustu
kosningar
sem haldnar
hafa verið”
Hinn 88 ára gamli Einar Gerhard-
sen, fyrrum leiðtogi Verkamanna-
flokksins, sagði að þetta hefðu verið
„tvísýnustu kosningar” sem hann
myndi eftir. Hann hefur tekið virkan
þátt sautján stórþingskosningum.
Undir það geta flestir landar hans
tekið því að úrslit voru ekki fyrirsjáan-
leg, svo mjótt sem var á mununum,
fyrr en síðustu tölur lágu fyrir.
„Þetta voru æðislega spennandi
kosningar,” sagði Jón Einar Guðjóns-
son, fréttaritari DV í Osló, sem fylgdist
með talningunni fyrir DV í gærkvöldi
og í nótt.
Anne-Marie fagnar ásamt manni sinum, forsætisráðherranum á heimiii
þeirra í Osló.
Aðstaða Willochs
verður erfiðari
Káre Willoch, sem nú hefur verið
valinn áframhaldandi forsætisráð-
herra Noregs, er hagfræðingur. Meðal
kosningaloforða hans var aö styrkja
hlut Noregs í NATO, minnka skrifræði
í efnahagslífinu og lækka skatta.
Willoch fæddistl928. Hann varö fyrst
forsætisráðherra 1981. Á ferli sínum
hefur hann orðið einn víðförlasti for-
sætisráðherra sem Norðmenn hafa átt.
Hann byrjaði kosningabaráttuna af
litlu kappi en eftir því sem Verka-
mannaflokkurinn sótti í sig veðriö fór
Willoch sjálfur að taka virkan þátt í
baráttunni. Hann lagði áherslu á að
heimsækja spítala tii að vega gegn
ásökunum formanns Verkamanna-
flokksins, Gro Harlem Brundtlands,
um að undir hans stjórn hefði heilsu-
gæslu farið hrakandi.
Káre Willoch útskrifaðist frá hag-
fræðideild Oslóarháskóla rétt eftir
stríð, árið 1946. Hann fór inn á Stór-
þingiö 1958. Árið 1963 varð hann ráð-
herra viðskipta og skipamála í stjórn
sem varði aðeins í tæpan mánuð. Hann
fékk sömu ráðherraembætti í stjórn
sem var mynduð 1965.
Willoch varð formaður Hægriflokks-
ins árið 1970, og þrem árum síðar varð
hann forseti Norðurlandaráðs.
Þegar hann varð forsætisráðherra
árið 1981 var þaö í minnihlutastjórn.
En tveimur árum síðar gengu Mið-
flokkurinn og Kristilegi þjóðarflokkur-
inn í lið með hægri flokknum.
Nú hafa borgaraflokkarnir unniö
kosningarnar í Noregi með naumind-
um og ljóst er að Káre Isáchen Wiiloch
verður áfram forsætisráðherra.
Vinstriflokkamir Borearaflc >kka LIT Lir

flokkur prósent (1981) sæti (1981) flokkur prósenl t (1981) sæti (1981)
Verkamanna- flokkurinn Vinstri sósíalistar Vinstriflokkurinn 41,4 5,4 3,1 (37,1) ( 5,0) ( 3,9) 71 6 0 (66) +5 ( 4) +2 ( 2 )—2 Hægriflokkurinn Kristilegi þjóðarfl. Miðflokkurmn Framfaraflokkurinn 29,7 8,4 6,8 3,7 (31,8) ( 9,3) ( 6,6) ( 4,5) 50 16 12 2 (53) -3 (15) +1 (11) +1 4) -2
Samtals 49,9 (46,0) 77 (72) +5 Samtals 48,6 (52,2) 80 (83) -3