Dagblaðið Vísir - DV - 03.10.1985, Blaðsíða 10

10
DV. FIMMTUDAGUR 3. OKTOBER1985.
Útlönd
Útlönd
Utlönd
Útlönd
Borgarastríð í Súdan:
Skæruliðar
Garangs
sækia í sig
veðrið
Skæruliöar John Garangs liðsfor-
ingja, sem aö undanförnu hafa látiö
til sín taka í suöurhluta Súdan, færa
sig stöðugt upp á skaftið. Skæruliöa-
flokkar liösforingjans, er kalla sig
súdanska þjóöfrelsisherinn, böröust
hatrammri baráttu gegn hersveitum
Jaafar Nimeiri, forseta Súdans, allt
þar til honum var steypt af stóli í
april síöastliönum. En þaö var ekki
nóg. Þjóöfrelsishermenn Garangs
eru ekki sáttir viö hershöfðingjana
sem steyptu Nimeiri og því heldur
baráttan áfram.
Yfirlýst markmiö skæruliöanna er
að öðlast hlutdeild i stjórn landsins,
annaðhvort einir eöa í samneyti viö
fulltrúa núverandi valdhafa.
Flóttinn eykst
Oróinn í Suður-Súdan er þegar far-
inn að setja mark sitt á súdanskt
þjóðlíf. Daglega færa þúsundir
flóttamanna sig noröur á bóginn, frá
Malakal viö Níl norður til borgarinn-
ar Kosti, 420 kílómetra fyrir norö-
an. Þar er flóttafólkiö laust viö sí-
felldar skærur stjómarhers og skæru-
liöa þó aöbúnaöur fari versnandi
samhliöa auknum flóttamanna-
straumi.
I Kordofan héraði, steinsnar frá
höfuðborginni Kartúm, sást fyrst til
skæruliöa í júní síöastliönum. Þar
virðist styrkur skæruliöa töluveröur
og hafa þeir myndaö bandalag með
Dinka ættbálknum í baráttunni viö
stjórnarherinn. Dagblöö í höfuöborg-
inni sögöu nýverið frá hörðum bar-
dögum við skæruliöa viö borgina
Damazin sem er aöeins í 400 kíló-
metra fjarlægö frá Kartúm. Sam-
kvæmt því virðast fylkingar skæru-
liöa sífellt styrkja stööu sína og hafa
ekki fyrr í eins ríkum mæli fært vig-
línuna út fyrir hiö hefðbundna suður-
svæði þar sem þeir hafa nánast verið
einráöir fram aö þessu. 1 suðurhér-
uðum Súdan er stjórnarherinn lokaö-
ur inni í eigin víggiröingu sem bygg-
ist á nokkrum smábæjum og örfárra
kílómetra hring í kringum þá.
Stjórnarhermenn hafa töglin og
hagldirnar í bæjunum en skæruliöar
ráða aftur á móti iögum og lofum á
landsbyggöinni. Skæruliöar liafa get-
að lokaö aöflutningsleiöum stjórnar-
hers til virkja sinna í suöurhéruöum
og hefur stjórnarherinn algerlega
oröið aö treysta á birgöasendingar
flughersins til aöþrengdra hermanna
sinna.
Fæðingarstaður foringjans
I september voru skæruliðar um
þaö bil aö ná á sitt vald fyrstu meiri-
háttar borginni frá því hernaöur
þeirra hófst. Borgin heitir Bor, fæð-
ingarstaður Garangs liösforingja viö
árbakka Nílar um 1100 kílómetra
fyrir sunnan höfuöborgina Kartúm.
Yfirvöld í Kartúm hafa auðvitaö
Stjórnarhermenn í Súdan hafa enga
ástæðu til að fagna unnum sigrum t
baráttu sinni við Garang liðsforingja
og menn hans. Síðustu mánuði
hefur stjórnarherinn víðast hvar ver-
ið á undanhaldi.
töluveröar áhyggjur af auknum
styrk skæruliöa Garangs. Stjcrnvöld
gera sér grein fyrir því aö stjórnar-
herinn er í alla staöi vanbúinn til aö
geta með nokkru móti sigraö skæru-
liðasveitirnar og hafa því reynt aö
koma á samningaviðræðum viö for-
svarsmenn skæruliöa. Skæruliöar
hafa fram að þessu þvertekið fyrir
allt samningamakk viö stjórnvöld og
hafa gert aö skilyrði fyrir samninga-
viðræðum aö þeir fái þegar í staö ítök
í landsstjórninni. Slíkt kemur auövit-
aö ekki til mála hjá stjórnarherrun-
um í Kartúm. Almenningur í Súdan
vissi til að byrja með lítið um skæru-
liðafylkingu Garangs og fyrir hvers
konar málstaö hún berðist. Nú verð-
ur málstaðurinn sífellt útbreiddari
og fylgi skæruliöa vex á meöal al-
mennings. Útvarpsstöö skæruliöa
sem staösett er á landamærum
Súdan og Eþiópíu veldur stjórnvöld-
um auknum áhyggjum. Hernaöar-
sérfræðingar telja aö styrkur hinna
tíu þúsund skæruliöa Garangs sé
mestur á landamærunum viö Eþíópíu.
Þar eru skæruliöar einnig taldir fá
mestan hluta birgöa sinna og á því
svæði eiga þeir auövelt meö aö koma
birgðaflutningalestum sínum óséö-
um inn yfir landamærin.
Áhyggjur stjórnarherra
Stríösreksturinn er farinn aö taka
verulegan toll af fjárlögum yfirvalda
í Kartúm. Áætlaö er aö á síðasta ári
hafi Súdanstjóm eytt yfir 170 milljón
dollurum í stríösreksturinn gegn
skæruliöum. Stríðsástandiö hefur
einnig oröiö þess valdandi aö áætlan-
ir ríkisstjórnarinnar um aö boöa til
SÚDAN
almennra þingkosninga í landinu
fyrir næsta vor koma ekki til meö aö
standast.
Aö auki hefur efnahagslegt bil
milli araba í noröurhéruöunum og
þeirra er ekki telja sig til araba í öör-
um héruðum aukist stórlega. Sam-
staöan er engin og máttur ríkis-
stjórnarinnar í Kartúm sem samein-
ingartákns fer þverrandi.
Skæruliðar þurfa ekki aö kvarta
yfir skorti á fullkomnum vopnabún-
aöi. Nóg eiga þeir af manndráps-
tækjum af nýjustu gerö, bæði af
bandarískum og sovéskum uppruna.
Þó Súdanstjórn tækist aö loka aö-
flutningsleiðum skæruliöanna í gegn-
um Eþíópíu telja herfræöingar aö
þeir geti haldiö baráttunni áfram í
langan tíma.
Stjórnvöld vilja skæruliöa aö
samningaboröinu. „Garang liösfor-
ingja hefur veriö boðiö til samninga-
viöræöna viö ríkisstjórn Súdan en
kröfur hans hafa verið slíkar aö viö
getum ekki samþykkt þær,” er haft
eftir Al-Gasouli Daffaa-Allah, utan-
ríkisráðherra í Súdan, í síöasta mán-
uði. Philip Gabboush, ötull stuðn-
ingsmaður Garangs, sagöi aftur á
móti í viötali við vestræna frétta-
menn af sama tilefni aö stjórnin í
Kartúm heföi takmarkaðan stuðning
almennings á bak viö sig og stæði í
rauninni á brauðfótum. „John Gar-
ang og ég erum orönir þreyttir á
óréttlæti því er þrífst í skjóli valda-
klíkunnar í Kartúm, ef einhver von á
að vera um nauðsynlegar úrbætur í
landinu veröur hún aö fara frá.
25 ára afmæli Nígeríu:
Aldarfjórðungur bylt-
inga og ef nahagsvanda
Nígería er mannflesta ríki svörtu
Afríku, og þaö ríki varö 25 ára á
þriðjudaginn. Þá fögnuðu menn því
aö aldarfjóröungur var liðinn frá því
Bretar veittu landinu sjálfstæði,
aldarfjóröungur sem hefur mátt þola
sex byltingar, blóðugt borgarastríö
og núna nýlega mikla efnahags-
öröugleika.
„Sumum finnst aö alls ekki eigi að
fanga þessum áfanga vegna þess aö
ekkert hafi áunnist,” sagði innan-
ríkisráöherrann John Shagaya
þegar hann hóf opinberleg hátíöa-
höldin vegna afmælisins. En hann
bætti viö: „Reikningsyfirlitið sýnir
þó talsveröa framför.”
Borgarastjórnir mistekist
Tvær tilraunir til aö innleiða
borgaralega ríkisstjóm hafa
mistekist. Þær mistókust áriö 1966
þegar órói var í landinu og 1983, eftir
ásakanir um spillingu og óráösíu í
stjórn efnahagsmála.
Fyrir utan fimm vel heppnaöar
byltingar hefur ein verið mis-
heppnuð, áriö 1976. Síöasta byltingin
var fyrir einungis einum mánuði.
Blóðug borgarastyrjöld var háö i
landinu frá 1967 til 1970 þegar fólk í
Biafra í hinum olíuríka austurhluta
landsins reyndi að skera sig frá
Nígeríu.
Það var olía sam skapaöi mikinn
uppgang á áttunda áratugnum, en
oliugnótt þessa áratugar hefur
komiö illa viö landsmenn.
Uppgangurinn varð til þess að landið
hlóö á sig skuldum og landsmenn
fóru aö flytja inn ógrynni matar.
Olíuútflutningurinn varö 95 prósent
útflutningsins.
Babangida vinsæll
Þegar Ibrahim Babangida,
herstjórinn nýi og forsetinn, fylgdist
meö skrúögöngu hersins í höfuð-
borginni Lagos á þriðjudag, mátti
hann vita aö vinsældir hans hafa
verið miklar síöan hann tók viö
völdum27. ágúst.
Eitt fyrsta verk hans var að
afnema „tilskipun fjögur”, sem
bannaöi í raun gagnrýni á stjórnina.
Þaö var fyrirrennari núverandi for-
seta, Mohammed Buhari, sem setti
þessa tilskipun í gildi til aö koma í
veg fyrir gagnrýni á stjórn sína.
Síöan þá hafa dagblöð veriö
jákvæð gagnvart ákvöröun
Babangida aö leysa úr haldi 150
fanga sem fyrri stjórn lét hneppa í
fangelsi án dóms og laga og aö láta
fara rækilega í öryggisþjónustu
landsins. Hún hefur verið sökuð um
pyntingaráföngum.
Þeir sem fylgst hafa með málum í
Nígeríu segja aö í yfirstjórn landsins
sé meira jafnvægi milli manna frá
hinum ýmsu landshlutum og hinum
ýmsu ættflokkum. Auk þess séu
hæfari menn í stjórninni.
Engin úrræði?
En þrátt fyrir loforð um víötækar
aögeröir þá hefur Babangida enn
ekki kynnt neinar tillögur um aö
takast á viö hin miklu efnahagsvand-
ræöi ríkisins, vandræði sem Buhari
lofaði að leysa þegar hann bylti
borgaralegum forseta landsins,
Shehu Shagari, en tókst ekki.
Fyrir aðeins fimm árum gat
Nígería framleitt 4,2 milljónir tunna
af olíu á dag og selt hverja tunnu
fyrir dollara.
Oliupeningarnir lokkuöu marga
hinna 80 milljóna Nígeríumanna af
landinu og í borgirnar. Afleiðingin
varö sú aö hörmungarástand ríkir í
landbúnaöinum og Nígeríumenn
veröa aö kaupa mat erlendis frá.
Olíuframleiðsla Nígeríumanna er
nú minna en helmingur þess sem hún
var á þessum gósenárum og verö
hefur líka lækkað mikið.
Afborganir af lánum eru farnar aö
veröa erfiðari og erlendir banka-
menn hafa tekið eftir því aö Nígeríu-
menn hafa orðiö aö biöja um aukinn
frest undanfarið á endurgreiöslum
sínum.
Þaö gerir skuldabyröina erfiðari
aö afborganir eru háar og þarf aö
greiða á skömmum tíma.
Verðbólga, atvinnuleysi og
glæpir
Babangida þarf á afmælinu einnig
aö horfast í augu viö aukna verð-
bólgu og atvinnuleysi og alvarlegt
Babangida: vinsæll, en vandinn er
mikill.
glæpavandamál, sérstaklega í
Lagos.
Stjórnmálaskýrendur segja að
Buhari hafi getaö minnkaö mútu-
greiöslur meö því aö skera niður í
stjórnsýslu, en hann hafi ekki getað
minnkaö raunverulega spillingu.
En nýja stjórnin hefur náð aö
skapa andrúmsloft gætilegrar bjart-
sýni. Margir Nígeríumenn eru
hreyknir af aö þrátt fyrir allt hefur
tekist aö halda ríki þeirra saman á
þessum25 árum.
„Viö getum fagnaö vegna þess að
þjóðin viröist hafa fundiö sér kerfi
sem tryggir aö þó við getum ekki
fengiö þaö besta þá getum viö heldur
ekki fengiö þaö versta,” sagði í einu
dagblaði. Þaö er þó eitthvaö.
Umsjón: Þórir Guðmundsson og Hannes Heimisson