Dagblaðið Vísir - DV - 17.01.1986, Blaðsíða 10

10
DV. FÖSTUDAGUR17. JANÚAR1986.

Utlönd
Utlönd
Utlönd
Utlönd
Umsjón: Guðmundur Pétursson og Hannes Heimisson
Ný útgáfa af
ósigrinum við
Falklandseyjar
Benjamin Menendez hershöfð-
ingi, sem stýrði hernámsliði Arg-
entínumanna á Falklandseyjum,
setti ofan eftir ósigurinn í stríðinu
við Breta og hefur hann og fjöl-
skylda hans orðið að lækka seglin,
en síðar í þessum mánuði er vænt-
anleg dómsniðurstaða herréttarins
sem fjallar um frammistöðu hans
sem herstjórnanda í Falklands-
eyjastríðinu.
Hljóðritanir sem enginn vissi
af
Hershöfðinginn átti yfir höfði sér
fjögurra ára fangelsisdóm og var
almennt búist við því að Menendez
mundi aðeins færa fram mála-
myndavörn í málinu. En öllum að
óvörum hefur hann snúist hart til
varnar og dregið fram afritanir og
hljóðritanir af fjarskiptum, skeyt-
um og símtölum hans sjálfs og
herstjórnarinnar heima í Argent-
ínu á tímabilinu 30. maí til 14. júní
1982. - Þessi gögn hafa aldrei verið
birt fyrr og almennt var talið að
þau hefðu glatast í stríðinu og
uppgjöfmni.
En þessi gögn styðja þær fullyrð-
ingar Menendez hershöfðingja að
æðsta stjórn hersins i Argentínu
hafi látið hann og dáta hans á
Falklandseyjum eftir bjargarlausa
og yfirgefna.
Fyrsta skipti önnur útgáfa
Þegar tekið var til við að lesa upp
úr þessum plöggum í réttinum tók
að fara um fyrrum æðstráðendur
hersins, eins og Leopoldo Galtieri
hershöfðingja (og forseta Argent-
ínu á þeim tíma), Jorege Anaya
flotaforingja og Basilio Lami Dozo,
yfirmann flughersins. Þeir ókyrrð-
ust á stólum sínum á meðan réttur-
inn heyrði í fyrsta sinn aðra útgáfu
af því sem gerðist á Falklandseyj-
um en þá sem ráðamenn höfðu
sjálfirsentfrásér.
Engar birgðir, engin hjálp
I fjarskiptunum og afritunum
þeirra kom fram að Menendez
hershöfðingi hafði skilmerkilega
gert yfirboðurum sínum grein fyrir
því að hann gæti ekki haldið víg-
stöðu sinni vegna skorts á birgðum,
eftir að loftbrúin við meginlandið
hafði verið rofin. Hann bað um að
gagnárás yrði gerð frá megin-
landinu en við því urðu menn aldr-
ei. - „Skotfærin klárast 9. júní og
við verðum orðnir bensínlausir
þann ellefta," sagði Menendez af-
dráttarlaust í símann. 9. júní
heyrðist hann spyrja hví birgða-
flugi til eyjanna hefði verið hætt
en fékk ekkert svar. 11. júní bað
hann árangurslaust um aðstoð
flughersins þegar breski flotinn
hélt uppi stórskotahríð á varnar-
stöðvar hans á Falklandseyjum.
Síðasta dag stríðsins, þann 14.
júní, hófu Bretarnir áhlaup úr
þrem áttum og Menendez óskaði
eftir fleiri skotfærum og sagði að
barist væri í návígi. Hann varaði
yfirboðara sína við því að viðnám
Argentínumanna á eyjunni mundi
ekki endast út daginn. Hann talaði
persónulega við Galtieri í síma um
morguninn og lýsti stöðunni fyrir
honum hreinskilnislega sem von-
lausri og tapaðri. Galtieri bað hann
gera eins og skyldan byði honum.
Ábyrgð gagnvart dátum sín-
um
Þegar fyrstu samræður hófust við
foringja breska árásarliðsins
reyndi Menendez að tefja tímann
og þæfa málið en Bretinn krafðist
skilyrðislausrar uppgjafar. Men-
endez kvaðst hafa ábyrgðar að
gæta gagnvart mönnum sínum í
argentínska liðinu en samningar
um uppgjafarskilmála væru í
verkahring pólitíkusa og vísaði
hann Bretanum á stjórnina í Buen-
os Aires.
„Ég hef sýnt þjóðinni að stríðið,
sem háð var um Malvinas-eyjar,
var allt annað og öðruvísi stríð en
henni hefur verið sagt frá,“ segir
Menendez hershöfðingi, sem segist
ekki hafa staðist mátið þegar átti
að varpa honum á haugana eftir
að hann hafði í 37 ár gefið sig allan
hernum.
Stríðið, sem háð var á Falklandseyjum, var öðruvísi stríð en Arg-
entínumönnum var skýrt frá, eftir því sem yfirmaður hernámsliðs-
ins segir.
Galtieri hershöfðingi, Anaya flotaforingi og Lami Dozo flugforingi
sögðu söguna af ósigrinum við Falklandseyjar töluvert öðruvísi.
Mannréttindasamtök, lögfræð-
ingar, kirkjunnar menn og fyrrum
pólitískir fangarsegja að pyntingar
á föngum í striðshrjáðu E1 Salva-
dor færist nú í aukana.
Eftir sex ára borgarastríð virðist
hin illræmda öryggislögregla
landsins nú svífast einskis til að
komast yfir leyndarmál þeirra er
berjast gegn núverandi valdhöfum.
Þeir segja að fangar séu pyntaðir
með ýmsum aðferðum.
Kynt er undir svefnleysi fang-
anna með ýmsu móti. Þegar þeir
dotta eru þeir umsvifalaust vaktir
aftur og þannig dregið úr mót-
stöðuafli þeirra.
Barsmíðar hafa löngum verið
vinsælar, rafmagnsstuð á við-
kvæma líkamshluta og nauðganir
eru daglegt brauð.
Breyttar aðferðir
öryggislögreglu
„Okkur þykir það miður en svo
virðist sem „ómannúðlegar yfir-
heyrslur" á pólitískum föngum og
þeim sem sakaðir eru um andstöðu
við stjómvöld færist í aukana hér
í E1 Salvador,“ sagði Gregorío Rosa
Chavez, biskup í San Salvador,
nýlega við messu í dómkirkju borg-
arinnar.
Jose Napoleon Duarte forseti er
ötull baráttumaður fyrir auknum
mannréttindum í landi sínu og
hefur barist kröftuglega gegn
grimmdarverkum öryggislögregl-
unnar frá því hann kom til valda
fyrir 19 mánuðum.
Mannréttindasamtök telja að á
fyrstu tíu mánuðum Duartes for-
seta í embætti hafi grimmdarverk-
um öryggislögreglu eitthvað fækk-
að, en eftir það hafi hún einfaldlega
tileinkað sér ný vinnubrögð sam-
fara aukinni leynd og erfiðara hafi
verið fyrir stjórnvöld að sanná.eða
sýna fram á mannréttindabrot.
Þróaðri pyntingar
Mannréttindasamtökin segja að
öryggissveitirnar hafi fært sig frá
beinum ofbeldispyntingum, eins og
það að skera fingur af lifandi fólki,
í margs konar þróaðri pyntingar,
þar sem ummerki pyntinganna
koma ekki fram á líkama fólks.
Neitun um svefn virðist nú vera
vinsælasta pyntingaraðferð örygg-
islögreglunnar.
Samhliða því eru fórnarlömbin
oft látin trúa því að taka eigi þau
af lífi og eru aftökur.settar á svið,
alveg fram á síðustu minútu, að
hættervið.
Fórnarlömbunum er einnig sagt
frá hótunum um líkamsmeiðingar,
jafnvel til dauða, einhverjum fjöl-
skyldumeðlimum til handa ef þau
eru ekki samningslipur.
Slíkar hótanir standast fáir.
Læknir einn, er annast hefur
fórnarlömb öryggissveitanna, segir
að langvarandi neitun um svefn
geti haft alvarleg og varanleg nei-
kvæð áhrif á persónuleika ein-
staklingsins og séu fjölmörg dæmi
þess að fólk beri þess aldrei bætur.
Konum alltaf nauðgað
Lögfræðingur einn, er talaði við
fréttamenn með þeim skilyrðum að
nafns hans yrði ekki getið og séð
hefur um réttarvernd nokkurra
þeirra 500 pólitísku fanga er talið
er að séu í E1 Salvador, segir að
það sé nær undantekningarlaust
að kvenfólki sé nauðgað ef það á
annað borð kemst undir hendur
hinnar illræmdu öryggislögreglu.
í Ilopango, öryggisfangelsi fyrir
konur í útjaðri San Salvador, eru
fjölmargar konur er hafa börn sín
með sér í fangaprísundinni, afleið-
ing langra nauðgunaryfirheyrslna
manna öryggislögreglunnar.
Fangar, er blaðamenn yfirheyrðu
í La Esperansa öryggisfangelsinu,
staðfestu fregnir af víðtækum pynt-
ingum. Fangarnir lýstu skilmerki-
lega ýmsum pyntingaraðferðum er
þeir höfðu upplifað.
Neitun um mat og svefn langtím-
um saman er algeng pyntingarað-
ferð.
Santos Garcia Martinez, fyrrum
bílstjóri mannréttindaskrifstofu
bandaríska sendiráðsins í San
Salvador og þekktur stuðnings-
maður vinstri skæruliða í landinu,
var handtekinn af öryggislögregl-
unni í september síðastliðnum.
„Þeir bundu fyrir andlit mitt,
börðu heiftarlega og leyfðu mér
ekki að sofa í tólf daga. Þeir voru
að gera mig vitfirrtan. Fyrir utan
þetta gáfu þeir mér svo rafmagns-
stuð í eyrun, nefið og kynfæri,"
segir Santos Garcia.
Mannréttindasamtök telja að yfir 500 pólitískir fangar séu í E1 Salvador. Virðist sem herferð Duarte
forseta gegn mannréttindabrotum skili litlum árangri.
Vídtækar pyntingar öryggislögreglu í El Saívador:
„LEYFÐU MÉR
EKKIAÐ SOFA
í TÓLFDAGA"