Dagblaðið Vísir - DV - 17.01.1986, Blaðsíða 12

12
DV. FÖSTUDAGUR17. JANÚAR1986.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aöstoöarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjórar: OÓNAS HARALDSSON og OSKAR MAGNÚSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLT111, SÍMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: HILMIR HF„ ÞVERHOLT111
Prentun: ÁRVAKUR H F. - Áskriftarverð á mánuði 450 kr.
Verð i lausasölu virka daga 45 kr. - Helgarblað 50 kr.
Háarkröfur
Hvað þýða launakröfur Alþýðusambandsins?
Krafizt er tæplega 35 prósent launahækkana á árinu.
Til viðbótar eru svo kröfur um taxtabreytingar, niður-
fellingu á sumum lægstu töxtunum og aukið bil milli
sumra annarra taxta. Út úr þessu fær Alþýðusamband-
ið, að auka megi kaupmátt um átta prósent á árinu að
meðaltali. Reiknað er í kröfugerðinni með 30 prósent
verðbólgu á árinu og 24 prósent gengiðsigi. Er unnt að
ná fram svo mikilli aukningu kaupmáttar eins og að-
stæður eru í efnahagsmálum? Svarið er nei. Lítum á,
hversu raunhæfar eða óraunhæfar þessar kröfur eru.
Skiljanlegt er, að launþegaforingjar vilji bæta kjörin,
sem hafa versnað síðan 1983. Ætlunin er að reyna að
endurheimta kaupmátt þess árs. En nokkuð vannst á
síðasta ári, ef litið er á kaupmátt launa en ekki bara
horft á taxtana. Kjörin bötnuðu, þegar á heildina er
litið. Þetta þýddi þó, að kaupmáttur kauptaxtanna stóð
í stað á árinu. Þeir sem eitthvað bættu stöðu sína fengu
launaskrið, yfirborganir umfram taxta. Það gerði gæfu-
muninn. Ef reiknað er með, að helmingur launþega
hafi notið góðs af launaskriði, hefur sá helmingur bætt
kjör sín um 6-8 prósent árið 1985. Hinir ekkert. Þetta
rennir stoðum undir þá kröfu, að bætt séu kjör ýmissa
láglaunahópa, sem eftir sátu. Sjálfsagt er að reyna að
vernda kaupmáttinn.
Kröfur Alþýðusambandsins nú þýða 40-50 prósent
kauphækkún í heild, þegar taxtatöflubreytingar leggj-
ast við framangreind 35 prósent almennt. Enda er ekki
öðruvísi unnt að reikna átta prósent aukningu kaup-
máttar í 30 prósent verðólgu. Eru atvinnuvegir undir
þetta búnir? Lítum á fiskvinnslu og annan útflutnings-
atvinnurekstur. Sem stendur er halli á frystingu. Geng-
isfellingu hefur verið frestað, sem-þýðir ekki, að hennar
sé ekki þörf. Nú reiknar Alþýðusambandið með 24
prósent gengissigi árið í ár. Miðað við 40-50 prósent
kauphækkanir þýðir það, að útflutningsatvinnurekstur-
inn þyrfti að bera óbætta 20 prósent aukningu kostnað-
ar. Hvað þýðir það? Það mundi að sjálfsögðu kalla á
enn eina gengisfellingu umfram það, sem Alþýðusam-
bandið reiknar með. Líklega yrði gengisfellingin að
vera 10-15 prósentustigum meiri en 24 prósentin, eða
35-40 prósent. Allir sjá, að slíkri gengisfellingu mundi
fylgja aukin verðbólga, sem því nemur. í stað 30 prósent
verðbólgu er verið að kalla á 45 prósent verðbólgu í
ár með þessari kröfugerð.
Næði slíkt fram að ganga, yrði enn einu sinni hafið
það ófremdarástand, sem lengi ríkti. Forystumenn á
vinnumarkaði verða að hugsa sinn gang. Þetta má ekki
gerast. Stjórnmálamenn allra flokka verða einnig að
íhuga, hvar þeir geti haft áhrif til að bæta úr skák.
Þeir sem ekki telja sig hagnast á kollsteypu um þessar
mundir, ættu að ræða við samningamenn, hvort ekki
fínnist aðrar leiðir til að bæta lífskjörin, því að þessi
leið bætir þau ekki neitt.
Samningamenn ættu að fá stuðning ríkisstjórnar til
að finna lausnir. Bótin hlýtur þessu sinni að felast í
því, að stefnt verði að raunverulegum bata lífskjara í
stað gervihækkana á öllu, krónutölu kaups og verð-
bólgu. En til þess þarf forystu ríkisvaldsins, forystu, sem
það er hugsanlega ófært að veita um þessar mundir.
Bili ríkisstjórnin líka gagnvart þessu verkefni, blasir
kollsteypan við.
Haukur Helgason.
Frjálslyndi
í framkvæmd
Bjór
Þegar fslendingar halda því fram
að þeir séu ein frjálsasta þjóðin
í víðri veröld ættu þeir að rifja upp
frammistöðu Alþingis í bjórmálinu.
Staðreyndin er nefnilega sú að
frelsið í þessu landi er ótrúlega
lítið á sumum sviðum og í ýmsum
efnum jafnvel minna en í lögreglu-
ríkjum þriðja heimsins.
Hefurðu hugleitt að meginástæð-
an fyrir því hve þetta frelsi virðist
mikið á stundum kunni að vera sú
að hér býr ein friðsamasta þjóð
j arðkringlunnar?
En einmitt þessi rótgróna friðar-
ást hefur því miður oftlega orðið
til þess að íslendingar láta kúga
sig án þess að hafa hugmynd um
þaðsjálfir.
Fáránlegt bann
Að banna afkomendum víking-
anna að drekka áfengt öl og kom-
ast upp með það hlýtur að teljast
meginafrek Afengisvarnarráðs
fram á þennan dag!
Raunar hangir fleira á spýtunni:
Nokkrir áhrifamiklir stúkukarlar
i Framsóknar- og Sjálfstæðis-
flokki, að viðbættum fáeinum
valdamiklum læknum og klerk-
um.
Þetta gerist þótt ollum sé ljóst
að fyrir bjórbanninu finnst hvorki
tangur né tetur af skynsamlegum
rökum, hvorki lagalegum, læknis-
fræðilegum né öðrum.
Um rökin með bjórnum verður
rækilega íjallað hér í blaðinu á
næstu mánuðum í þvi skyni (von-
andi!) að hrinda af stað nýrri
þjóðarumræðu um bjórinn.
Það fer vel á því að árið, sem nú
er nýhafið, skuli vera ár heilbrigði
því auk þess að vera mannrétt-
indamál er bjórmálið fyrst og síð-
ast heilbrigðismál!
Lagaleg rök
Sögulega séð var bjórinn áfengi
víkinganna og, hvað sem ölást Eg-
ils Skallagrímssonar leið, voru
drykkjusiðir þeirra vafalaust mun
skárri en okkar!
Það var ekki fyrr en dönsk einok-
un færði þjóðinni brennivínið og
bjórinn varð undir að íslendingar
tóku að skera sig úr fyrir of-
drykkju.
Að banna bjór nú til dags stenst
ekki lagalega vegna þess að hann
er aðeins ein margra áfengisteg-
unda og áfengi er okkar lögskip-
aði vímugjafi.
Þegar þar að auki stór hluti þjóð-
arinnar fær nógan bjór vegna þess
að hann hefur betri aðgang að
í biðstöðu
„Ofanritaður er tilbúinn hvenær og hvar sem er að taka þátt í
opinberum kappræðum við þá sem telja sig hafa einhver mótrök
gegn þessum málflutningi.“
Rök með bindindi geta aldrei
orðið rök gegn bjór. Þvert á móti
hefðu bindindismenn og bjórsinnar
frá upphafi átt að taka höndum
saman gegn áfengisbölinu.
Þjóðarumræða um bjórmálið
Ofanrítaður er tilbúinn hvenær
og hvar sem er að taka þátt í opin-
berum kappræðum við þá sem telja
sig hafa einhver mótrök gegn þess-
um málflutningi.
Öfgamenn á borð við Halldór á
Kirkjubóli, Kristin Vilhjálms-
son, Jón Helgason og Pál V.
Daníelsson verð ég að vísu að
undanskilja, því er verr og miður.
Ástæðan er sú að það eina sem
þessir menn hafa til málanna að
leggja er að „sá sem aldrei
drekkur áfengi verður þar af
leiðandi aldrei alkahólisti“.
Enda þótt þetta sé gott og blessað
JÓN ÓTTAR
RAGNARSSON
DÓSENT
a ,,Enda þótt nokkrir valdamiklir lækn-
™ ar veiti bjórbanni stuðning sinn á
slíkt bann sér ekki svo mikið sem snifsi
af læknisfræðilegum forsendum.“
útlöndum en aðrir er skörin tekin
að færast upp í bekkinn!
Læknisfræðileg rök
Enda þótt nokkrir valdamiklir
læknar veiti bjórbanni stuðning
sinn á slíkt bann sér ekki svo mikið
sem snifsi af læknisfræðilegum
forsendum.
Áfengisvarnarráð reynir statt
og stöðugt að gefa í skyn að bjórinn
mundi auka áfengisneysluna veru-
lega. Þetta vita ráðsmenn mætavel
að er hreinn uppspuni.
Ef ráðsmenn hafa minnstu glóru
í kollinum (sem því miður fátt
bendir til!) vita þeir að verðstýring
á bjór sem öðru áfengi útilokar
slíkt með öllu.
Dýr bjór bætist ekki við heildar-
neysluna nema að litlu leyti. Hann
kemur í stað annars áfengis, gefur
fólki aukna fjölbreytni og stuðlar
að bættum drykkjusiðum.
Af því hann er veikasta áfengið
stuðlar hann síst að tíðri ofurölv-
un, fyrsta stigi alkóhólismans,
og dregur því frekar úr áfengis-
bölinu en eykur það.
Með þessu er ekki verið að heita
því að bjórinn muni draga verulega
úr þessu böli, til þess vitum við of
lítið um sálrænar orsakir þess hér
á landi.
En bjórinn mun tvímælalaust
bæta ástandið eitthvað og mun
ekki undir nokkrum kringumstæð-
um gera illt verra eins og áfengis-
varnarmenn halda stöðugt fram.
Villa þeirra felst í því að grunn-
tónninn í lífsskoðun þeirra er öfga-
trú á bindindi. Hagsmunir þeirra
eru því allt aðrir en hagsmunir
þjóðarinnar.
er það álíka gagnlegt innlegg í
umræðuna eins óg að segja að
enginn fái AIDS sem aldrei sefur
hjá.
Staðreyndin er að yfir 90% þjóð-
arinnar nota áfengi. Þeir sem
aldrei sjá út fyrir sjóndeildarhring
stúkumannsins snerta því aldrei
kjarna umræðunnar.
Ég skora hér með á einhvern
þeirra sem telja sig hafa víðara
sjónarhorn en Áfengisvarnarráð
og telja sig hafa mótrök gegn
bjórnum að gefa sig fram.
Því fyrr sem við gerum okkur
ljóst að bjórmálið má ekki framar
vera leikfang fyrir öfgamenn held-
ur mál sem þarf að ræða með rök-
um, þeim mun betra fyrir alla.
Fram að þeim tíma munu íslend-
ingar láta ofsatrúarmenn hafa sig
að ginningarfíflum! En slíkt getur
því miður orðið dýrkeypt þegar
stundir líða fram!
Lokaorð
Það hefur verið hljótt um bjór-
inn að undanförnu. Það sýnir
eitt og aðeins eitt: Ef við - fólkið
í landinu - höldum ekki umræð-
unni vakandi mun ófrelsið
áfram ráða ríkjum á þessu sviði
- eins og svo mörgum öðrum!
Jón Óttar Ragnarsson.