Dagblaðið Vísir - DV - 22.09.1987, Blaðsíða 12

12
ÞRIÐJUDAGUR 22. SEPTEMBER 1987.
Frjálst,óháð dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PALL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, SlMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRjALSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 600 kr.
Verð í lausasölu virka daga 60 kr. - Helgarblað 75 kr.
Sjónhverfingar sameina
Um helgina kom í ljós, að nýja stjórnarsamstarfið
er traust. Ríkisstjórnin mun sitja langt fram eftir kjör-
tímabilinu. Hún mun ekki láta innri ágreining á sig fá,
heldur leita sátta í allra ódýrustu lausnum. Það sýnir
sjónhverfinga-meðferð hennar á fjárlagahallanum.
Um tíma leit svo út, að fjárlagasmíðin yrði ríkis-
stjórninni að fótakefli. Fjármálaráðherra lagði þunga
og leikræna áherzlu á alvöru málsins og setti fram skyn-
samlegar hugmyndir um minnkun vandans. En síðan
beygði hann sig fyrir svokallaðri pólitískri nauðsyn.
í heimi stjórnmálanna þýðir ekki að tala mikið eða
lengi um afnám niðurgreiðslna á forréttindavöxtum og
landbúnaðarvörum. Þar hrista menn höfuðið yfir tillög-
um um hægari ferð í ljúfum málum á borð við sjúkrahús
og skóla eða heilögum málum á borð við vegi og risnu.
Ríkisstjórnin hefur sætzt á að minnka hinn formlega
fjárlagahalla niður í 1,2 milljarða króna, sem er 2% af
fjárlögum. Það væri ágætis árangur, ef hann hefði eink-
um náðst eftir öðrum leiðum en sjónhverfingum. Og
hann segir ekki alla söguna um hallarekstur ríkisins.
Tölurnar, sem sífellt hefur verið fjallað um, ná ein-
göngu yfir A-hluta fjárlaga. Þær fela hvorki í sér
B-hlutann, þar sem ríkisfyrirtækin eru, né C-hlutann
eða lánsfjárlögin, þar sem hallarekstur ríkisins og fyrir-
tækja þess hefur yfirleitt verið og er enn falinn.
Opinber umfjöllun fjármálaráðherra og ríkisstjórnar
ber ekki með sér neinn skilning á samhengi lánamark-
aðarins í heild. I ríkisstjórninni er rætt um að miðstýra
leigukaupum í þjóðfélaginu út af fyrir sig, án þess að
fjallað sé um þau sem þátt í almennu lánahungri.
Ríkisvaldið og aðrir aðilar keppast um að komast
yfir lánsfé. Ríkið ber sjálft fulla ábyrgð á sínum hluta
þess kapphlaups. Þegar aðrir aðilar nota erlenda pen-
inga í leigukaupum, eru þeir sumpart að víkja fyrir
þrýstingi af fyrirferð ríkisins á innlendum lánamarkaði.
Ríkið ætti auðvitað að sjá lánahungrið í heild og
stuðla að jafnvægi framboðs og eftirspurnar á pening-
um, í stað þess að einblína á eina afleiðingu þess,
leigukaupin. Og auðvitað ætti ríkið á þenslutímum að
vega á móti þenslu með því að draga úr eigin lántökum.
Dapurlegt er að horfa á fjármálaráðherra segja hæfi-
lega vexti ríkisins til lífeyrissjóða vera 3-4% - á sama
degi og hann sendir hréf til fólks, þar sem hann grát-
biður það um að lána ríkinu fé á 8,5%. Þessi gífurlegi
munur verður ekki skýrður með misjöfnum lánstíma.
Eini sjáanlegi niðurskurðurinn á ráðgerðum útgjöld-
um ríkisins á næsta ári er á niðurgreiðslum vaxta á
húsnæðislánum, enda var áður búið að áætla þessi út-
gjöld upp úr öllu valdi. Eftir niðurskurðinn verða þessi
útgjöld í rauninni meiri á næsta ári en þessu ári.
Dæmigert fyrir sjónhverfingar í niðurskurði fjárlaga-
frumvarpsins er, að ríkisstjórnin hefur ákveðið að skera
600 milljónir jafnt á línuna. Gömul og ný reynsla segir,
að þetta felur ekki í sér neinn niðurskurð áþreifanlegra
verkefna, heldur meiri vanáætlun útgjalda.
Grunsamlegt er, að ríkisstjórnin hefur skorið niður
800 milljónir með því að finna „skekkju“ í fyrri útreikn-
ingum, þar af 200 milljónir í niðurgreiðslum landbúnað-
arafurða og 600 milljónir í tekjuskatti. Tölvur ríkisins
hafa líklega verið taugaveiklaðar eða timbraðar!
Meginatriði þessara reikniæfinga er, að þær fela ekki
í sér niðurskurð ríkisútgjalda, heldur eru þær sjón-
hverfingar, sem ætlað er að sameina ríkisstjórnina.
Jónas Kristjánsson
,SIS þarf í sjálfu sér ekki Útvegsbankann medan það hefur Albert.
Borgaraflokkurinn:
Stoðdeild í SÍS
Mörgum hefur komið á óvart ákaf-
ur stuðningur Alberts Guðmunds-
sonar við yfirtöku SÍS á Útvegs-
bankanum. Hefur Albert jafiivel
gengið lengra í því að tala fyrir hags-
munum Sambandsins en hörðustu
framsóknarmenn.
Framsókn fyrir SÍS
Á valdatíma sínum hefur Fram-
Kja]kiinn
Vilhjálmur Egilsson
framkvæmdastjóri
Verzlunarráös íslands
vegi var röng gengisskráning og
skömmtun á peningum og skipum.
Fyrirtækjum í sjávarútvegi var gert
ókleift að standa á eigin fótum held-
ur voru þau sett í þá stöðu að þurfa
sífellt að leita á náðir stjómvalda.
Slíkt fyrirkomulag er óskastaða
Framsóknar sem notaði það óspart
til þess að hlaða undir SÍS. Það er
t.d. athyglisvert að á árunum 1978 -
1986 hækkaði markaðshlutdeild SÍS
í frystum íslenskum fiski á Banda-
ríkjamarkaði úr 26% í 40% og
þróunin á Bretlandsmarkaði er svip-
uð. Þessi þróun er bein afleiðing af
setu Framsóknar í sjávarútvegs-
ráðuneytinu.
Yfirtakan á Útvegsbankanum er
hugsuð af hálfu SÍS og Framsóknar
um aðila meirihluta í bankanum.
En Albert heldur fast við niðursuðu-
dósakenninguna sem framsóknar-
menn sjálfir þora varla að viðra
lengur nema í þröngum hópi sín á
milli. Er greinilegt að „stoðdeildin"
á eftir að reynast dijúg fyrir SIS í
framtíðinni.
Hliðarfrjálshyggja
Sérstakt hliðarútspil Borgara-
flokksins í Útvegsbankamálinu var
uppástunga eins af þingmönnum
flokksins þess efnis að senda öllum
landsmönnum hlutabréf í bankanum
fyrir ekki neitt. Þetta er hugmynd
sem Hannes H. Gissurarson nefhir
stundum þegar hann gefúr ímyndun-
araflinu lausan tauminn. En það
„Framsókn hefur með forræði sínu í sjáv-
arútvegsmálum á undanförnum árum
markvisst verið að efla SÍS á kostnað
einkarekstursins. Forsendan fyrir upp-
gangi SÍS í sjávarútvegi var röng gengis-
skráning og skömmtun á peningum og
skipum.“
sókn byggt upp mikið valda- og
fyrirgreiðslukerfi á landsbyggðinni.
Markmiðið hefur verið að þenja út
veldi SÍS og samvinnuhreyfingar-
innar. Aðgerðir Framsóknar í
landbúnaðarmálum hafa fyrst og
fremst miðast við hagsmuni SÍS og
kerfisins en hagur bænda og neyt-
enda verið settur neðst á forgangs-
listann. Hið söluhamlandi sölukerfi
hefur verið heilög kýr Framsóknar
og nú á næstu misserum mun SÍS
veldið gera harða atlögu að því að
ná undir sig einkarekstri í slátrun,
vinnslu og sölu sauðfjárafúrða.
SÍS framsókn í sjávarútvegi
Framsókn hefur með forrseði sínu
í sjávarútvegsmálum á undanföm-
um árum markvisst verið að efla SÍS
á kostnað einkarekstursins. For-
sendan fyrir uppgangi SÍS í sjávarút-
sem skref til þess að ná yfirhöndinni
í þeim sjávarútvegsplássum þar sem
hringurinn hefur átt erfiðast upp-
dráttar, þ.e. í Vestmannaeyjum,
ísafirði og Siglufirði.
Ný stoðdeild í SÍS
Löngum hefur verið sagt að Fram-
sóknarflokkurinn væri deild í SÍS
vegna hlutverks flokksins í þessu
valda- og fyrirgreiðslukerfi. En nú
er greinilegt að Albert Guðmunds-
son hyggst veita Framsókn lið og
gera Borgaraflokkinn að stoðdeild í
SÍS. Þessi fyrrverandi bankaráðs-
formaður í Útvegsbankanum lítur
nú á hlutabréf í bankanum svipuðum
augum og niðursuðudósir í búðar-
hillu sem SÍS sé heimilað að kaupa
eins og hverja aðra vöm. Þegar
hlutabréfin í bankanum vom boðin
til sölu á sínum tíma var sleginn sá
vamagli að neita mætti að selja ein-
segir svo sína sögu um fjármálagáfu
þingflokks Borgaraflokksins að þeir
skuli vilja gefa það sem jafnvel SÍS
vill borga meira en 700 milljónir fyr-
ir.
Á fullri ferð fyrir SÍS
Útvegsbankamálið er nú i bið-
stöðu. En Borgaraflokkurinn er
greinilega ekki í neinni biðstöðu.
Hann er á fullri ferð fyrir SÍS.
Kannski er það framtíðarmarkmið
flokksins að „stoðdeildin" verði að-
aldeildin en að Framsóknarflokkur-
inn fari f aukahlutverkið? Allavega
kemst enginn framsóknarmaður með
tæmar þar sem Albert Guðmunds-
son hefur hælana í því að spila á
kerfið og hlaða undir skjólstæðinga
sína á kostnað skattgreiðenda. SÍS
þarf í sjálfu sér ekki Útvegsbankann
meðan það hefur Albert.
Vilhjálmur Egilsson