Dagblaðið Vísir - DV - 04.12.1987, Blaðsíða 15

FÖSTUDAGUR 4. DESEMBER 1987.
15
Um Héraðsskólann á Laugarvatni
í athugasemdum með frumvarpi
til fjárlaga 1988 er tekið fram (á
bls. 246) að fjárveitingartillögur
vegna Héraðsskólans á Laugar-
vatni séu miðaðar við það að
skólinn hætti störfum haustið 1988.
Ekki er þar að finna neinar rök-
semdir til stuðnings slíkri ráðstöf-
un. Ekki er heldur vitað til þess að
leitað hafi verið umsagnar um
hana hjá heimamönnum á Laugar-
vatni eða í nágrenni þess, né
nokkurt samráð verið haft við þá
aðila í héraði sem málið varðar.
Eins og rakið verður hér á eftir
hefur (skoðunum heimaaðila þó
verið komið á framfæri við stjórn-
völd. Þeim erindum hafa fylgt
margvíslegar röksemdir sem
benda til þess að stöðvun á núver-
andi starfsemi skólans væri hið
mesta óráð.
Aðlögun að aðstæðum.
Sú staðreynd, að núverandi
stjómvöld virðast engu að síður
gera ráð fyrir stöðvun á rekstri
skólans (sbr. frumvarp til fjárlaga),
sýnir að mínum dómi að röksemdir
heimamanna hafa ekki komist svo
til skila sem til var ætlast, enda
hafa engin mótrök verið fram færð
svo að mér sé kunnugt. Með þetta
í huga tel ég rétt að nokkrar mikil-
vægar staðreyndir málsins komi
fyrir almenningssjónir.
Fyrstu ár eftir að grunnskólalög-
in frá 1974 tóku gildi hafði héraðs-
skólinn jöfnum höndum kennslu í
tveimur efstu bekkjum grunnskóla
og í framhaldsdeildum. Smátt og
smátt dró úr aðsókn að framhalds-
deildunum jafnframt því sem
framhaldsskólum fjölgaði annars
staðar. Grunnskóladeildirnar héld-
ust hins vegar óbreyttar að mestu.
Skólinn hefur eftir föngum lagað
sig að þessum breyttu aðstæðum
svo sem nú skal rakið:
1) Föstum kennurum hefur fækk-
að, og vegna kennslu þeirra við
aðra skóla á staðnum, einkum
menntaskólann, hefur enginn
launakostnaður farið til spillis
vegna fækkunar nemenda.
2) Frá 1985 hefur Menntaskólinn
að Laugarvatni notaö tvö af
heimavistarhúsum héraðsskól-
ans. Því er heimavist hans
fullnýtt þótt nemendum hafi
fækkað.
3) Viðhald á skólahúsum og bún-
aði hefur miðast við brýnustu
þarfir grunnskóladeildanna, en
endurnýjun húsnæðis miðað við
framhaldsskóla verið látin hjá
líða. Þannig hefur ekki verið
Kjallarinn
Kristinn Kristmundsson
skólameistari Menntaskólans
á Laugarvatni
efnt til neinna útgjalda vegna
stofnkostnaðar sem vafasamt
kynni aö vera hvort not yrðu
fyrir.
Skóiinn hefur tekiö að sér
kennslu í 8. og 9. bekk grunn-
skóla fyrir 4 hreppa, þ.e.
Laugardal, Grímsnes, Grafning
og Þingvallasveit. Aðsókn nem-
enda annars staðar að hefur
verið nokkuð jöfn síðustu ár og
orðið til þess að bekkjardeildirn-
ar tvær hafa náð hagkvæmum
íjölda, eða u.þ.b. 20-25 nemdend-
um í hvorri deild. Skólinn hefur
á að skipa afburða kennurum
með bestu háskólamenntun í
flestum aðalgreinum. Bóklegt
nám er því eins og hest gerist.
Vegna aðstæðna á Laugarvatni
hafa fyrmefndir bekkir auk þess
nyög góða námsaðstöðu í íþrótt-
um, handavinnu og heimilis-
fræði.
5) Starfsemi héraðsskólans veitir
öðrum skólum á staðnum sem
fyrr margvíslegan stuðning. Hér
skal þetta nefnt: Æfingakennsla
við Í.K.Í., kennsla héraðsskóla-
kennara við M.L., undirbúning-
ur nemenda fyrir menntaskóla-
nám, samvinna um íþrótta- og
félagslíf, þjónusta við
grunnskóla unghnga, en hún
gerir fjöLkyldum starfsmanna
ólíkt fýsilegra en ella að setjast
að og búa á Laugarvatni.
Viðbrögðin
Allt það, sem nú hefur veriö rak-
ið, mátti vera ljóst vorið 1986, þótt
reynslan hafi raunar staðfest það
enn frekar síðan. Það kom því mjög
flatt upp á íbúa Laugarvatns og
nágrennis þegar sú frétt barst út í
maí 1986 að þáverandi mennta-
málaráðherra hefði ákveðið að
skólinn yrði lagður niður á árinu
1987. Formleg tilkynning um þessa
ákvörðun hefur þó mér vitanlega
aldrei verið gefin út. Viðbrögð
heimamanna létu þó ekki á sér
standa:
1) Hreppsnefnd Laugardalshrepps
skrifaði menntamálaráðherra
ýtarlegt bréf 7. júní 1986 þar sem
óskað var eftir fundi með honum
um málið. Því bréfi hefur ekki
verið svarað.
2) Eftirtaldir aðilar sendu kröftug
mótmæli, ályktanir og sam-
þykktir gegn því að skólinn yrði
lagður niður: Skólanefnd hér-
aðsskólans (5. júní), sýsluneind
Árnessýslu (6. júní), hrepps-
nefnd Laugardalshrepps (7.
júní), almennur hreppsfundur á
Laugarvatni (9. júní), kennara-
fundur M.L. (11. júní).
3) 26. júní efndi hreppsnefnd Laug-
ardalshrepps til fundar á
Laugarvatni með fræðslustjóra
Suðurlands, fulltrúa frá
menntamálaráðuneytinu,
skólastjórum og kennurum á
Laugarvatni og skólanefndar-
mönnum bæði úr Laugardal og
Grímsnesi. Á þessum fundi ríkti
einhugur um framtíð skólans.
Samþykkt var að stofna nefnd
til að vinna áfram í málinu. Sú
nefnd óskaði eftir fundi með
menntamálaráöherra og starfs-
mönnum menntamálaráðuneyt-
is sem allra fyrst.
4) Sá fundur var haldinn í Reykja-
vík 7. júlí að ósk ráðherra.
Ráðherra kom þó ekki á fund-
inn, en aðstoðarmaður hans og
aðrir starfsmenn ráðuneytisins
sögðu það yfirlýsta ákvörðun að
efla og styrkja skólahald á Laug-
arvatni.
5) Haustið 1986 var fyrrgreind af-
staöa itrekuö, bæði af skóla-
mönnum og sveitarstjórnar-
mönnum. Og 19. nóv. samþykkti
kennarafundur héraösskólans
að skora á ráðherra að taka aft-
ur þá ákvörðun að leggja
héraðsskólann niður.
6) 20. nóv. var haldinn á Selfossi
fundur með fræðslustjóra Suð-
urlands, skólanefndarmönnum
og oddvitum þeirra sveitarfé-
laga er standa að barnaskólun-
um á Laugarvatni og Ljósafossi,
skólastjóra og kennurum hér-
aðsskólans, skólameistara M.L.
ásamt deildarstjóra grunnskóla-
deildar menntamálaráðuneytis.
Á þessum fundi var einróma ít-
rekuð áskorun héraðsskóla-
manna frá deginum áður og
jafnframt óskaö enn eftir fundi
með ráðherra um málið.
7) 17. desember gengu skólastjóri
og tveir kennarar héraðsskólans
á fund ráðherra. Ráðherra hét
þá að aðhafast ekkert í málinu
að sinni, en kvaðst mundu koma
að Laugarvatni mjög bráðlega
og boða þar til fundar um mál-
efni skólans.
- 8) Sá fundur var haldinn 23. jan.
1987. Hann sátu auk ráðherra
skólastjóri, kennarar og skóla-
nefndarmenn héraðsskólans,
skólastjórar á Laugarvatni og
fræðslustjóri Suðurlands. Af
hálfu ráðuneytis sátu enn frem-
ur fundinn Sólrún Jensdóttir
skrifstofustjóri, Reynir Kristins-
son, aðstoðarmaður ráðherra,
og Reynir Karlsson íþróttafull-
trúi. Allir heimamenn, sem
fundinn sátu, lýstu fylgi viö
áframhaldandi starfsemi hans.
Fram voru færð mjög veigamik-
il rök gegn því að skólinn yrði
lagður niður.
9) Skömmu seinna var skólastjóra
tjáö sú ákvörðun ráðherrans að
skólinn yrði látinn starfa áfram
næsta ár:
10) Skólasljóri og kennarar hér-
aðsskólans litu svo á að síðast-
nefnd ákvörðun hlyti að eiga viö
svo lengi sem starfsemi skólans
héldist óbreytt og hann uppfyllti
skiiyrði um hagkvæmni miðað
við nemendaljölda í grunnskóla-
deildum. Sl. haust hófu 45
nemdendur nám í skólanum og
hefur fiölgað síðan um fióra. 25
nemendur eru í 8. bekk, hinir í
9. bekk. Engin skynsamleg
ástæða var því sjáanleg tii að
gera breytingar á fyrirhuguöum
rekstri skólans.
Betri undirbúningur
Hér skulu að lokum dregin sam-
an nokkur helstu rök gegn því að
starfsemi Héraðsskólans á Laugar-
vatni veröi lögð niður við núver-
andi aðstæður:
1) Kostnaður við grunnskóladeild-
ir 8. og 9. bekkjar í 4 hreppum
hlyti að aukast aö miklum mun,
deildir yrðu fámennar og þjón-
usta lakari - hugsanlega til
stórtjóns fyrir byggð í þessum
hreppum. En í héraðsskólanum
fá nemendur þessara deilda
kennslu hjá sérmenntuðum fag-
kennurum í fremstu röð.
2) Í.K.Í. og M.L. er mikilvægt að
verulegur fiöldi nemenda sé í 8.
og 9. bekk, eins og áður er rakið.
Nemendur úr héraðsskólanum
koma yfirleitt sérlega vel búnir
undir menntaskólanám. Sam-
nýting húsnæðis og kennaraliðs
er menntaskólanum ómetanleg.
3) Sé það raunveruleg stefna
stjórnvalda að efla og styrkja
skólahald á Laugarvatni, eins
og margsinnis hefur verið lýst
yfir, hljóta öflugar deildir 8. og
9. bekkjar grunnskóla að vega
þungt í því skvni.
Á því eru trúlega skiptar skoðanir
hvort sérgreint framhaldsnám af
einhverju tagi kunni að eiga fram-
tíð fyrir sér við Héraðsskólann á
Laugarvatni. En hér er ekki deilt
um það. Hér er um það spurt hvort
svipta eigi unglinga fiögurra
hreppa í tveimur efstu bekkjum
grunnskóa góðri og hagkvæmri
aðstöðu til almennrar menntunar
og undirbúnings að framhalds-
námi. Og jafnframt er um það spurt
hvort rétt sé að svipta nú dálítinn
hóp aðkomunemenda frelsi til að
nema viö skóla sem sannanlega
hentar óvenju vel ákveðnum hópi
unglinga og er fær um að veita
betri faglegan undirbúning að
framhaldsnámi en tíðast er í strjál-
býli.
Að óreyndu verður því ekki trúað
að yfirstjórn menntamála verði
slík mistök á.
Kristinn Kristmundsson
„Hér er um það spurt, hvort svipta eigi
unglinga fjögurra hreppa 1 tveimur
efstu bekkjum grunnskóla góðri og
hagkvæmri aðstöðu til almennrar
menntunar og undirbúnings að fram-
haldsnámi.“
4)
Radarvari:
HjálDartæki fyrir hraðasjúka?
Að undanförnu hefur lögreglan
gert átak í því að stöðva, sekta og
taka ökuleyfi af mönnum sem aka
á ólöglegum hraða. Þetta er að sjálf-
sögðu lofsvert framtak og mikið
bætir þetta nú lífið og tilveruna
fyrir okkur, þessi sem eigum bíla
sem ekki er hægt að koma upp fyr-
ir leyfilegan hámarkshraða eða
erum svo sljó og hægferðug að við
færum ekki upp fyrir hann þótt við
gætum.
Eitt af því sem komið hefur inn
í umræður um þessa herferð lög-
reglunnar eru tól sem ganga undir
nafninu radarvarar og sýnist sitt
hverjum um ágæti þeirra eins og
gengur.
Myndu hugsa sig um tvisvar
Fyrir skömmu var ég farþegi í
bíl sem er bæði búinn þeim eigin-
leika að komast upp fyrir löglegan
hámarkshraða og eins fyrrnefndu
apparati. Varla vorum við lagðir
af stað þegar tækið byrjaði aö pípa
á okkur af miklum móð og hélt
þeim sið af og til alla ökuferðina.
KjaHarinn
Guðmundur
Axelsson
skrifstofumaður
Ég spurði ökumanninn hvort þetta
þýddi að lögreglan væri nánast út
um allt, þó svo að við sæjum hvergi
neinn sem gæti að órannsökuðu
máli flokkast undir slíkt. Hann
svaraði því til að áhaldið pípti þeg-
ar ekið væri framhjá Landssíman-
um, diskótekum, hljómtækjaversl-
unum og svo auðvitað þegar
lögreglan væri að mæla eins og það
er kallað. Nú er það svo að það er
gersamlega ómöglegt að heyra það
á tækinu fina hvort lögreglan er á
næstu grösum eða bara Landssím-
inn eöa tækið hreinlega hysterískt,
bilað eða eitthvað ámóta. Eitt er ég
þó alveg viss um eftir kynni mín
af þessum undraáhöldum en það
er að ef svona nokkuð væri í bíln-
um mínum, pípandi í tíma og
ótíma, myndi ég aldrei þora að aka
á meiri hraða en leyfilegt er þó svo
að ég ætti bíl sem byði upp á þann
möguleika. Ég er sannfærður um
að ef yfirvöld kæmu upp tækjum
sem gefa frá sér radargeisla, við
vegi og götur þar sem líkur teljast
á aö menn freistist til að stunda
hraðakstur, myndu menn hugsa
sig um tvisvar áður en þeir tækju
áhættuna af því hvort tækið væri
að pípa vegna þess að lögreglan
væri í nágrenninu eða bara eitt-
hvert annað fyrirbæri lögreglu-
laust. Þar með væri búið að gera
átak í því að koma í veg fyrir að
þeir sem eiga í’adarvara aki á ólög-
legum hraöa. Sé það rétt sem
stundum er haldið fram, að það séu
mestu ökufantarnir sem fá sér rad-
arvara, myndi þetta valda því að
þeir yrðu sem ljós í umferöinni því
að áhaldið væri sípípandi á þá. Ef
til vill væri ráðlegt að skylda alla
ökumenn til að eiga og nota svona
tæki!
Tvenns konar viðbrögð
Úr því ég er á annað borð farinn
að skrifa um umferðina má ég til
með að segja ykkur frá reynslu eins
kunningja míns af því að aka um
götur Reykjavíkur og nágrennis á
bíl með utanbæjarnúmeri. Nánar
tiltekið stóð M á númeraplötunni
en ekki R eða G eins og staðið haföi
á númeraplötum þeirra bíla sem
hann hafði átt áöur. Allt í einu
voru menn greinilega i mikilli þörf
fyrir að nota flautumar í bílnum
sínum ef þeir lentu fyrir aftan hann
við umferðarljós. Sumir lögðu sig
beinlínis í hættu við að aka fram
úr honum á hinum ólíklegustu
stöðum. Þetta eru svo sem viðbrögð
sem við er að búast, í þaö minnsta
þegar litið er til þess hvernig það
fólk, sem er svo forframað að hafa
ekið í útlöndum, segir að við íslend-
ingar ökum og hegðum okkur
almennt í umferöinni.
Önnur viöbrögð varð hann líka
var við og þau sýnu ánægjulegri.
Margir sýndu honum miklu meiri
tilitssemi en hann átti að venjast.
Og þó svo að honum fyndist stund-
um að hún væri sýnd bara vegna
þess að þaö ætti aö sýna aumingj-
um og utanbæjarmönnum á sér
betri hliðina (kannski til þess aö fá
prik hinum megin) kunni hann
betur við þessa manngerð en hina
sem flautaði og ók fram úr í tíma
og ótíma. Tillitssemi og kurteisi
ættu enda að vera jafnsjálfsagðir
fylgifiskar okkar þegar við erum
akandi í umferðinni og sjálfur bíll-
inn.
Guðmundur Axelsson