Dagblaðið Vísir - DV - 23.01.1988, Blaðsíða 12

12
LAUGARDAGUR 23. JANÚAR 1988.
Erlendbóksjá
alþýðuskáld
NO DIRECTION HOME: THE LIFE AND
MUSIC OF BOD DYLAN.
Höfundur: Robert Shelton.
Penguin Books, 1987.
Bob Dylan er einn þeirra lista-
manna sem vakið hefur deilur frá
upphafi. Hann á sér eldheita
aðdáendur sem margir hverjir
hafa hlustað á söngva hans allt
frá miðjum sjöunda áratugnum.
Aðrir láta sér fátt um hann
fínnast og telja hann jafnvel
ómerkilegan gaulara.
Það hefur ávallt hvílt leyndar-
dómshula yfir persónunni Bob
Dylan. Eins og greinilega kemur
fram í þessari ítarlegu ævisögu
er það að hluta til verk hans
sjálfs. Hann skipti um nafn og
ýtti undir villandi frásagnir af
uppruna sínum og þróunarárum.
Allt varð þetta honum til fram-
dráttar á frægðarbrautinni.
Robert Shelton, höfundur No
Direction Home, gjörþekkir við-
fangsefnið. Hann varð fyrstur
manna til að vekja athygli á Dyl-
an í fjölmiðlum (með grein í The
New York Times) og hefur átt
fjöldamörg ítarleg viötöl viö hann
og aðrá þá sem hér koma einkum
við sögu. Shelton rekur mjög náið
feril hans sem söngvara og al-
þýðuskálds, tengir saman tónlist-
ina, textana og þá atburði í ævi
Bob Dylan sem höfðu mótandi
áhrif á listsköpun hans.
Bókinni fylgir skrá um lög,
texta og plötur Bob Dylan og listi
yfir helstu ritaðar heimildir um
verk hans og ævi.
Glæpamenn
af guðs náð?
KILLING ORDERS.
Höfundur: Sara Paretsky.
Penguin Books, 1987.
Vic Warshawski er dugmikill
og klár einkaspæjari í Chicago.
Hún á þó fullt í fangi með að
bjarga sjálfri sér og öðrum í þess-
ari sogu því andstæðingarnir eru
háttsettir, valdamiklir og ósvífn-
ir, enda eru miklir fjármunir í
húfi.
Warshawski lendir hér i úti-
stöðum við kirkjunnar menn sem
eru á kafi í glæpsamlegum fjár-
málaviðskiptum og svífast einsk-
is til að koma í veg fyrir aö
ráðabrugg þeirra komist upp.
Þetta tengir höfundurinn um-
töluðu fjármálahneyksli sem
kennt er við Ambrosiano-bank-
ann, og dregur inn í máliö
kaþólsk samtök sem nefnd eru
Corpus Christi og stunda vafa-
söm viðskipti.
Killing Orders mun vera þriðja
sagan sem Sara Peretsky skrifar
um einkaspæjarann Vic Wars-
hawski. Þetta er vel skrifuð
sakamálasaga með raunsönnum
persónum og hröðum og spenn-
andi söguþræði.
Stytt útgáfa af dagbókum Samuel Pepys
THE SHORTER PEPYS.
Ritstjóri: Robert Latham.
Penguin Books, 1987.
Á árunum 1660 til 1669 hélt Samuel
Pepys, starfsmaður breska sjóhers-
ins og skjólstæðingur Sir Edward
Mountagu, síðar jarls af Sandwich,
dagbók. Hann skrifaöi þar ítarlega
frásögn af viðburðum hvers dags,
þeirra er hann hafði sjálfur séð eða
heyrt um og eigin hugrenningum þar
að lútandi. Pepys notaði hraðritun-
arkerfi sem var þekkt á þeim tíma
og fyllti á þessu tímabili fimmtíu og
fiórar minnisbækur sem síðar voru
bundnar inn í sex stór bindi.
Það var hins vegar hljótt um þessar
dagbækur um aldir: þær fylgdu öör-
um bókum Pepys að honum látnum
til Magdalen College, þar sem hann
hlaut menntun sína, og rykféllu þar.
Það var fyrst á nítjándu öld sem
áhugi vaknaði fyrir dagbókunum og
fyrstu kaflarnir birtust árið 1825. Það
reyndist hins vegar gífurlegt verk að
„þýða“ allt verkið sem hefur komið
út meira og minna ófullkomið nokkr-
um sinnum á síðustu einni og hálfri
öld en hin fullkomna útgáfa dag-
bókanna birtist ekki fyrr en á
árunum 1970-1983. Sú bók sem hér
um ræðir og er um ellefu hundruð
blaðsíður að stærð er úrdráttur úr
þessari nýjustu heildarútgáfu, lík-
lega um þriðjungur upphaflega
verksins.
í dagbók sinni rekur Pepys allt það
sem fyrir hann ber, jafnvel drauma
sína, á hverjum einasta degi í um það
bil einn áratug í ítarlegu máh og á
opinskáan hátt enda dagbókin ekki
samin með birtingu í huga. En hann
fiallar einnig um ensk þjóðmál enda
í slíkri stöðu á þeim tíma sem hann
hélt dagbók að hann gat fylgst afar
vel með gangi stjórnmálanna og at-
höfnum konungsfiölskyldunnar.
Dagbækurnar gefa því bæði ljóslif-
andi mynd af daglegu lífi „heldri-
manna“ þessa tíma og lýsa forvitni-
legum viðburðum enskra þjóðmála á
sjöunda áratug sautjándu aldar.
Þessi stytta útgáfa dagbókanna er
aðgengileg fyrir almenna lesendur.
Henni fylgir stuttur en fróðlegur inn-
gangur um ævi Pepys og skrá um
helstu persónur sem koma við sögu
í dagbókunum.
Ævintýramenn við Hudsonflóa
COMPANY OF ADVENTURERS.
Höfundur: Peter C. Newman.
Penguin Books, 1987.
Þegar evrópsk stórveldi voru að
leggja undir sig lönd í Asíu, Afríku
eða Ameríku var gjarnan hafður sá
háttur á að stofna sérstök hlutafélög
sem tóku meira og minna að sér
stjóm þessara landsvæða og við-
skipta við þau. Slík fyrirtæki höfðu
gífurleg áhrif á sínum tíma.
Eitt þeirra var Hudson’s Bay
Company sem um tíma stjórnaði í
reynd þeim landsvæðum í norður-
hluta Ameríku sem síðar urðu að
Kanada. Fyrirtækið hefur starfað í
um þrjú hundmð ár og um tíma litu
forráðamenn þess á það sem eins
konar sjálfstætt konungsríki.

þjóðfélags (það síðara er nýkomið út
vestra). Hér er fiallað um þá fiöl-
mörgu litríku menn sem héldu úr
„siðmenningunni" á Bretlandi til
hins villta og að miklu leyti ókann-
aða lands í norðanverðri Ameríku,
stunduðu þar veiðar, skinnaverslun
og önnur viðskipti og áttu mikinn
þátt í að gera Hudson’s Bay að stór-
veldi. Einnig segir hér frá ýmsum
þeim forystumönnum fyrirtækisins
’í Bretlandi sem miklu réðu um gang
mála.
En fyrst og síðast er þessi saga um
erfiða landnámssögu þar sem margir
einstaklingar reyndu í baráttu við
óblíð náttúruöfl og frumstæðar að-
stæður að skapa nýtt samfélag. Hér
er mörg harmsagan rakin en einnig
Hudson’s Bay-fyrirtækisins er kana- stundaði umfangsmestu starfsemi um sigrum.
dískur blaðamaöur, fyrmm aðalrit- sína á árunum áður, en blómaskeið Það er auðséð við lestur bókarinn-
stjóri Toronto Star. Hann hefur þess í kanadískri sögu var á síöari ar að vanur maður mundar hér
fengið fullan aðgang að skjalasafni hluta átjándu aldar og fyrri hluta pennann. Frásögnin er bæði spenn-
Hudson’s Bay sem er mjög viöa- þeirrar nítjándu. andi og fróðleg og dregnar upp
mikið. Einnig hefur hann heimsótt Þetta er fyrra bindi sögu þessa fé- skarpar myndir af mönnum og at-
alla þá staði þar sem fyrirtækið lags og áhrifa þess á þróun kanadísks burðum.
Metsölubækur
Bretland 10. Keith Floyd: 3. M. Scott Peck:
Söluhœstu kiljurnar: FLOYD ON FRANCE. THE ROAD LESS
1. Dick Francis: (Byggt á The Sunday Times.) TRAVELED.
BOLT. 4. LIFE: THE FIRST FIFTY YEARS,
2. Noel Barber: Bandaríkin 1936-1986.
THE OTHER SIDE OF PARA- 4. Beryl Markham:
DISE. Metsölukiljur: WEST WITH THE NIGHT.
3. James Clavell: 1. Stephen King: 6. Andrew A. Rooney:
WHIRLWIND. THEEYESOFTHEDRAGON. WORD FOR WORD.
4. Alistair Maclean: 2. Sidney Sheldon: 7. JAMES HERRIOT'S DOG
SANTORINI. WINDMILLS OF THE GODS. STORIES.
5. Stephen King: 3. V.C. Andrews: 8. Madden og Anderson:
IT. GARDEN OF SHADOWS. ONE KNEE EQUALS TWO
6. P. D. James: 4. Pat Conroy: FEET.
A TASTE FOR DEATH. THE PRINCE OF TIDES. 9. Judith Viorst:
7. Jeffrey Archer: 5. Jack Higgins: NECESSARY LOSSES.
A MATTER OF HONOUR. NIGHT OF THE FOX. 10. Mark Mathabane:
8. Ellís Peters: 6. Tom Clancy: KAFFIR BOY.
THE ROSE RENT. RED STORM RISING. (Byggt á New York Timas Book
9. John le Carré: 7. Tom Clancy: Review.)
A PERFECT SPY. 10. Colin Forbes: THE HUNT FOR RED OCTO BER. Danmörk:
THE JANUS MAN. 8. Lawrence Sanders: Metsölukiljur:
Rit almenns eðlis: CAPER. 9. Stephen King: 1. Andersen-Nexö: PELLE EROBREREN l-ll. (-).
1. Pauline Cutting: IT. 2. Saint-Exupéry:
CHILDREN OF THE SIEGE. 10. James Clavell: DEN ULLE PRINS. (-).
2. GILES CARTOONS. WHIRLWIND. 3. Pu Ji:
3. David Frost: 11. V. C. Andrews: DEN SIDSTE KEJSER. (-).
THE WORLD'S SHORTEST FLOWERS IN THE ATTIC. 4. Jean M. Auel:
BOOKS. 12. Eric Van Lustbader: HESTENES DAL. (4).
4. Spike Mifligan: SHAN. 5. Isabel Allende:
GOODBYE SOLDIER. 13. Howard Fast: ÁNDERNES HUS. (3).
S. FARMHOUSE KITCHEN THE DINNER PARTY. 6. Jean M. Auel:
MICROWAVE COOKBOOK. 14. Diane Carey: HULEBJORNENS KLAN. (2).
6. Gerald Burrell: FINAL FRONTIER. 7. Woodward:
MY FAMILY AND OTHER 15. Andrew M. Greeley. CIAS HEMMELIGE KRIGE.
ANIMALS. PATIENCE OF A SAINT. 8. Elsa Morante:
7. Susan Hicks: THE FISH COURSE. Rit almenns eðlis: HISTORIEN. (7). 9. Isabel Allende:
8. Baigent, Leight & Lincoln: 1. Bill Cosby: KÆRLIGHED OG MÖRKE.
THE MESSIANIC LEGACY. FATHERHOOD. (5).
9. Roald Oahl: 2. John Feinstein: 10. NUDANSK ORDBOG. (10).
GOING SOLO. A SEASON ON THE BRINK. (Byggt á Politiken Sondag)
Umsjón: Elías Snæland Jónsson
Eigin börn
og annarra
OTHER PEOPLE’S CHILDREN.
Höfundur: Lydia Gerend.
Penguin Books, 1987.
Holly, söguhetja skáldsögunnar
Other People’s Children, hefur
frá barnsaldri haft ímugust á
börnum. Hún hefur aldrei getað
skilið þann áhuga og aödáun sem
aðrir, þar á meðal systir hennar
Camille, hafa á þessum litlu kríl-
um. Hún ákveður því með sjálfri
sér að eignast aldrei böm og held-
ur fast við þá sannfæringu sína
hvað sem á dynur.
En það eitt dugar Holly skammt
að eignast engin böm sjálf því
aðrar konur, sem eru að eignast
börn og þykjast afskaplega hrifn-
ar af þeim, era einstaklega lagnar
við að koma sínum börnum yfir
á hana. Þetta á til dæmis við um
Camille sem skilur barn sitt eftir
við dyrnar hjá Holly á meðan hún
fer að bjarga heiminum við Gre-
enham Commons. Holly fær að
finna fyrir því að þótt það sé til-
tölulega auðvelt að komast hjá
því að eignast böm sjálf getur
verið harla erfitt að losna við
börn annarra.
Höfundurinn fiallár um þessi
vandamál Holly á léttan og fynd-
inn máta og hittir oft í mark með
athugasemdum sínum.
Þjóðsögur
nútímans
THE CHOKING DOBERMAN AND OT-
HER „NEW“ URBAN LEGENDS.
Höfundur: Jan Harold Brunvand.
Penguin Books, 1987.
Þetta er forvitnileg og skemmti-
leg bók sem sýnir með ljósum
dæmum annars vegar hvernig
nokkrar fiaðrir verða enn að
mörgum hænum, en hins vegar
hvemig sömu „þjóðsögurnar"
berast vítt og breitt um byggð
ból, jafnvel milli landa, og stinga
upp kollinum í breyttum, stað-
færðum útgáfum í samtölum
fólks á milli og í fiölmiðlum.
Höfundur bókarinnar, sem hef-
ur skrifað fleiri bækur um hlið-
stætt efni, tekur sig til og rekur
feril margra slíkra þjóðsagna
nútímans og kemur þar margt
athyglisvert í ljós um ótrúlega líf-
seiglu kjaftasagna sem eiga enga
stoð í raunveruleikanum.
Ef mig minnir rétt hefur a.m.k.
ein þeirra sagna sem hér er fiall-
að um komið í íslenskum fiöl-
miðlum: frásagnir af alvarlegum
slysum sem hafi orðið vegna þess
að einnota kveikjarar hafi
sprungið í flugvélum. Höfundur
bókarinnar segir aö engin þeirra
slysa sem þar sé vitnað til hafi
átt sér stað. En þjóðsagan lifir.