Dagblaðið Vísir - DV - 16.02.1988, Blaðsíða 30

30
ÞRIÐJUDAGUR 16. FEBRÚAR 1988.
LífsstQl
„HJartagosi“
á Reykjalundi
Þegar blaðamaður og ljósmyndari
DV knúðu að dyrum að Neðribraut 2
á Reykjalundi kom snaggaralegur
maður í íþróttagalla til dyra. Sigtrygg-
ur Hreggviðsson, 52 ára gamall skrif-
stofumaður frá Eskifirði, fékk
kransæðastíflu fyrir fjórum mánuðum
og hefur verið vistmaður á Reykja-
lundi síðan 24. janúar sl.
Sigtryggur gekkst undir svokallaða
„hjáveituaögerð“ i nóvember sl., en við
slíkar aðgerðir er bláæð, oftast úr fót-
legg, notuð til að skeyta framhjá stífl-
unni sem myndast hefur í kransæð til
hjartavöðva og veldur því sem við köll-
um í almennu tah hjartaáfall.
Við spurðum Sigtrygg hvað hefði
komiö fyrir.
„Ég fékk kransæðastíflu í byijun
október í fyrra. Ég hafði fundið fyrir
vissum einkennum hjartasjúkdóms
áður og hafði meðal annars farið í
hjartaþræðingu. Ég var boðaöur suður
og átti að gangast undir aðgerð á
Landspítalanum en nóttina áður en ég
lagði af stað fékk ég áfall. Ég var því
fluttur suöur í snatri og lá á Landspít-
alanum í mánuð. Eftir þaö fór ég til
London og gekkst undir aögerð.
Mér var gerð grein fyrir því að tölu-
verð hætta fylgdi þessu. Samt fann ég
ekki til ótta því mér hafði reiknast svo
til að lífslíkumar væru um 80%. Þaö
greip um sig viss ótti hjá fjölskyldunni
en hún stóð saman í þessu öllu.
Eftir aögerðina var ég sendur heim
og kom til endurhæfingar hér að
Reykjalundi seinnipart janúar. Við
hjartagosarnir, eins og við köllum okk-
ur, emm hér í einn mánuð í endur-
hæflngu. Það er vel fylgst með okkur
af læknum og sérhæfðu hjúkrunarliði
og prógrammið felst í æfingum af
ýmsu tagi. Við byrjum klukkan átta á
morgnana og emm að til fjögur á dag-
inn. Við stundum gönguferðir, þrekæf-
ingar, leikfimi, skokk, sund og margt
fleira.“
Hvernig er líðanin núna?
„Þetta er allt annað líf. Ég veit að ég
verð að breyta um lífsmynstur að hluta
til, hreyfa mig meira og breyta um
mataræði. Áður en ég fékk,áfalhö
hreyfði ég mig ekki nóg og borðaði of
mikla fitu.“
Að lokum kom Sigtryggur með heil-
ræði til þeirra sem ekki hafa gengið í
gegnum það sem hann reyndi. „Ég
hvet alla sem lesa þetta að hugsa betur
um sjálfa sig og fara reglulega í læknis-
skoðun."
-StB
koma úr fitu en æskilegt hlutfall er
30-35%. Neysla á jurtaolíu hefur
aukist töluvert á íslandi en ekki nóg.
Vesturlandaþjóðir borða ekki ein-
göngu of mikið af dýrafitu heldur
borða þær yflrleitt of mikið og er
offlta því algeng. Um þriðji hver ís-
lendingur er of feitur og hefur þaö
hlutfall hækkað mikið. Líkaminn
getur ekki brennt þessari aukafitu
og hefur því offita bæst í hópinn sem
áhættuþáttur sem ber að varast.“
Því ersvo hægt að bæta við að hjá
Hjartavernd fást ýmsir bæklingar
fyrir þá sem hafa áhuga á því að
fræðast nánar um aðgerðir gegn
hjarta- og æðasjúkdómum.
-StB
Hjartagosinn
Sigtryggur
Hreggviösson á
ætingu f leikfimi-
sal Reykjalundar
DV-mynd KAE
Algengasta dánar
orsökin á íslandi
„Dánartíðni af völdum krans-
æðasjúkdóma hefur aukist gífurlega
á síðustu sextíu árum eöa svo,“ sagði
Nikulás. „Fyrir 1930 lést hér um bil
, enginn af völdum þessara sjúkdóma
en breyttir lifnaðarhættir vestrænna
þjóða hafa haft þetta í för með sér.
Fundnir hafa veriö vissir þættir sem
eru nátengdir þessari aukningu í
dánartíðni, hinir svoköfluðu áhættu-
þættir. Erfitt er beinlínis að sanna
að þessir þættir séu bein orsök þess-
arar aukningar en sterk fylgni er
milli þeirra og sjúkdómsins."
Aðspurður sagöi Nikulás að
áhættuþættirnir væru aðallega þrír:
sígarettureykingar, há fita í blóðinu
(kólesteról) og of hár blóðþrýstingur.
Aðrir þættir, sem taldir eru auka lík-
urnar á kransæðasjúkdómum, eru
.t.d. offita, hreyfmgarleysi og streita.
„Kransæðasjúkdómar viröast hafa
vissa tilhneigingu til að ganga í ætt-
ir, “ sagði Nikulás ennfremur, „en -
óliklegt er tahð að þeir erfist beinlín-
is. Sameiginlegt umhverfi fjölskyld-
unnar hefur án efa töluverð áhrif á
orsök þess að hjarta- og æðasjúk-
dómar eru algengir hjá sumum
fjölskyldum en ekki öðrum. Þessir
sjúkdómar eru líka mun algengari
hjá körlum en konum en enginn veit
með vissu hvað veldur því. Þó er tal-
iö líklegt að hormónastarfsemin spili
þar eitthvað inn í.
Þessir áhættuþættir útskýra um
helming allra hjartaáfalla en ennþá
eru margir áhættuþættir óþekktir.
En þeir sem við þekkjum eru þess
eðlis að hægt er aö hafa áhrif á þá.
Blóðfitu, eöa kólesteról, er hægt að
minnka með mataræði, of háan blóð-
þrýsting er hægt að lækka með
meðferð, og þeir sem reykja geta ein-
faldlega hætt því. í Jöndum þar sem
tiðni þessara sjúkdóma var mjög há,
t.d. í Finnlandi og Bandaríkjunum,
hafa verið gerðar tilraunir til að auka
forvarnir. í báöum þessum löndum
hafa þessar forvarnaraðgerðir haft
gífurleg áhrif til batnaðar. í Finn-
landi lækkaði tíðni sjúkdómanna um
20% en í Bandaríkjunum um 30-40%.
marki, fljótandi fita, jurtaolía, er
mun æskilegri en fost fita, dýrafita.
Hækkun blóðfitu í líkamanum getur
verið arfgeng en að mestu leyti stafar
hún af of mikilli neyslu mettaðrar
fitu og að menn brenna ekki þessari
fitu á eðlilegan hátt, þ.e. þeir hreyfa
sig ekki nóg. Um 40% hitaeininga
Hjarta- og æðasjúkdómar eru algengasta dánaror-
sök íslendingaen annað hvert dauðsfall má rekja
til þessara sjúkdóma. í þessum flokki eru kransæða-
sjúkdómar langalgengasti dánarvaldurinn en þriðji
hver íslendingur sem lætur lífið verður þeim að bráð.
Næstur í röðinni af þessum sjúkdómum er heila-
blæðing eða blóðtappi í heila, og þó að tala látinna
vegna þessa sé lægri en vegna hjartaáfalls er hún
samtsem áðurof há.
Okkur lék hugur á að fræðast um hjartavarnir og
hjartasjúkdóma hérlendis og leituðum því til
Nikulásar Sigfússonar, yfirlæknis rannsóknastöðvar
Hjartaverndar.
Heilsa
Svipuð þróun hefur átt sér stað í
nokkuð mörgum löndum sl. 10-20 ár.
Hérlendis var mikil aukning í hjarta-
og æðasjúkdómum til ársins 1970.
Eftir það hefur tíðni þeirra annað-
hvort staðið í stað eða lækkað örlítiö.
Núna virðist vera lækkun um nokk-
ur prósent hjá körlum en talsvert
meiri hjá konum.“
Við spurðum Nikulás hvað væri til
ráða hjá þeim sem teljast til áhættu-
hópa.
„Þeir sem eru í þessum áhættuhóp-
um geta gert margt til að hindra
kransæðasjúkdóma. Þeir sem reykja
græða mest á því að hætta. Allir
ættu að láta fylgjast með blóðþrýst-
ingnum hjá sér reglulega því of hár
blóðþrýstingur er einkennalaus og
mjög algengur. Fjórði til fimmti hver
fullorðinn maður á íslandi hefur of
háan blóöþrýsting. Fólk ætti líka að
neyslu mettaðrar fitu í lág-
Um helming allra dauðsfalla á íslandi mð rekja til hjarta- og æðasjúkdóma. Hjartabíllinn, sem sést á þessari mynd,
er sérstaklega útbúinn til að flytja sjúklinga sem fengið hafa þessa sjúkdóma. Við skulum vona að í framtíðinni
minnki þörfin fyrir þessa bifreið, sem og aðrar sem gegna slíku hlutverki. -StB