Dagblaðið Vísir - DV - 16.02.1988, Blaðsíða 29

ÞRIÐJUDAGUR 16. FEBRÚAR 1988.
29
T.ífetfll
Þorrablótin
ómissandi þáttur
í tilverunni
Þorrablót eru meö árstíðabundn-
ustu og reglulegustu skemmtunum
sem þekkjast hér á landi. í huga
margra er þorrablótið jafnómiss-
andi þáttur í tilverunni og jól og
páskar. Mannfagnaður á miðjum
vetri, þar sem veislugestir inn-
byrða ókjörin öll af feitmeti og
súrmeti og skola gjaman niður
með íslensku brennivíni, er sjálf-
sagt undarlegt fyrirbæri í augum
útlendinga en landinn vill ekki
missa af þessari skemmtan fyrir
nokkum mun.
Þorrablót eru ævafom siður og
vom tíðkuð í heiðni hér á landi og
sjálfsagt víðar á norðurhveli jarð-
ar. Við kristnitökuna vom þorra-
blót að mestu aflögö en á seinni
hluta nítjándu aldar voru þau svo
-endurvakin. Nú er svo komið að
enginn er í raun maður með mönn-
um nema hann taki. þátt í að
minnsta kosti einu þorrablóti, og
fæstir láta sér nægja eitt.
Það er í rauninni umhugsunar-
efni hvers vegna fólk fer á þorra-
blót. Margir hafa ógeð á feitmeti
og súrmeti og þola hvorki hákarl
né hval. Þeir láta sér nægja að
narta í harðfisk, hangikjöt og upp-
stúf en vilja samt alls ekki missa
af blótinu. Flestir láta sig samt hafa
það aö bragða á súrmetinu og það
þykir alger aumingjaskapur að éta
ekki eins og einn hákarlsbita, þótt
Tíðarandi
það kosti vænan brennivínssopa.
Þorrablót þykir einstaklega ís-
lenskt fyrirbæri og er það kanhski
ein ástæðan fyrir vinsældunum.
Útlendingar, sem til þekkja, út-
skýra þorrablótið sem veislu þar
sem íslendingar koma saman með
fullt af brennivíni og og láti ofan í
sig alit það ógeðslegasta af kind-
inni. Lyktin sé fráhrindandi, rétt
eins og útht veislufanganna, en
menn verði þó að viðurkenna að
bragðið er hreint ekki svo afleitt
fáist þeir til að prófa.
En íslendingar láta sér ekki
nægja að blóta þorrann heima á
íslandi. Alls staðar erlendis, þar
sem búsettir eru nógu margir ís-
lendingar, eru haldin Jiorrablót
árlega. Blótin sækja allir Islending-
ar sem vettlingi geta valdið, jafnvel
þótt það geti kostað suma þeirra
margra tíma ferðaiög. Séu menn
hins vegar svo ólánssamir að vera
búsettir á stöðum þar sem engin
þorrablót eru haldin eru þeim þó
undantekningahtið sendir þorra-
bakkar í pósti. Starfsfólk pósthús-
anna kann þó þeim mestar þakkir
sem draga það ekki óþarflega lengi
að sækja pakkann sinn því ilmur-
inn er indæll...
Þorrablótin eru síöur en svo á
undanhaldi því unga fólkið virðist
vera alveg jafnspennt fyrir þessum
skemmtunum og eldra fólkið. Og
matvandir krakkar láta sig hafa
það að prófa þennan sérstæða mat.
Hvort sem vinsældir þorrablót-
Það varó handagangur i öskjunni þegar sagt var „geriði svo vel“ og
fötin voru fljót að tæmast. En það var nóg til og menn komu aftur og
aftur að borðinu til aö fylla á diskana sina.
anna stafa af gæðum matarins,
félagsskapnum, þjóðarrembingi
eða bará af því að þetta er prýðileg
afsökun fyrir að drekka brennivín
þá eru þau orðin skemmtileg og
þjóðleg hefð sem sjálfsagt er að við-
halda.
-ATA
Þorrinn blótaður af alefli í London
- á þriðja hundrað manns á þorrablóti íslendingafélagsins í London
Þorrahlót hefur verið árviss við-
burður í starfsemi íslendingafélags-
ins í London í fjölda ára. Blótin eru
yfirieitt vel sótt enda glæsilegar
veislur og ekkert til þeirra sparað.
Að þessu sinni var blótið haldið á
Steinunni Bjarnadóttur leist greini-
lega vel á það sem á borð var borið
en tók sviðakjammana þó fram yfir
flest annað. DV-mynd ATA
St. Ermins hótelinu við Caxtons Stre-
et í London laugardaginn 6. febrúar.
Veislugestir voru flestir íslendingar,
búsettir í London, en nokkrir höfðu
lagt á sig langt feröalag úr öðrum
hlutum Bretlands til að geta tekið
þátt í skemmtiminni og bragðað á
þop'amatnum góða.
Ásgeir Friðgeirsson, fréttaritari
Útvarpsins, var veislustjóri og
stjómaði Ijöldasöng sem nánast hver
einasti gestur tók þátt í. Það yljaöi
greinilega mörgum um hjartaræt-
umar að heyra gömlu, góðu ættjarð-
arlögin sungin og leikin.
Þá var að gömlum og góðum sið
flutt minni karla og kvenna og á eft-
ir þeim sungið Táp og fjör og Fóstur-
landsins freyja. Jón A. Baldvinsson
sendiráðsprestur flutti minni
kvenna og var það að sjálfsögðu í
bundnu máh: „Þær vom gerðar tíl
gamans oss / þó geti þær oröið þung-
ur kross.“
ína Clark svaraði fyrir hönd
kvenna og kvað það alkunn sannindi
að þegar guð hefði skapað karlmann-
inn hefði hann aðeins verið að
grínast. Guð hefði bara skapað
Það var mismunandi upplitið á
veislugestum þegar þefr komu að
veisiuborðinu. Þeir íslendingar sem
komu með útlenda maka sína eöa
vini reyndu hvað þeir gátu að fá
útlendingana tii aö smakka á réttun-
um en mörgum óaöi greinilega við
kræsingunum þegar þeir stóöu aug-
liti til auglitis við til dæmis sviða-
kjamma í fyrsta skipti á ævinni.
stráka, htla stráka og stóra stráka,
en enga raunverulega karlmenn!
Þrátt fyrir aht væra karlmenn nú
piparinn í plokkfiski lífsins!
Þessum hugleiðingum öhum var
skolað niður með brennivíni en
flaska af kældu, íslensku brennivíni
var á hveiju boröi og þurftu menn
æöi oft að teygja sig í hana til að
geta tekið þátt í skálum.
Ingunn Osk Sturludóttir söng ein-
söng, nokkur vahn ættjarðarlög, og
eftir enn meiri fjöldasöng tók við
danshljómsveit Rúnars Júhussonar
og upphófst nú fjöragur og þróttmik-
ih dans. Dunaði dansinn fram á
rauða nótt og virtust menn síður en
svo vera á þeim buximum að hætta
að blóta þorrann alveg strax.
Þetta var sem sagt hið besta blót,
vel heppnað, skemmthegt og menn
fóra ánægðir heim með ættjaröarást-
ina sindrandi í hjarta. Þorramatur-
inn sjálfur þótti vel heppnaður og
voru honum gerð góð skil. Það var
matreiðslumeistarinn Úlfar Ey-
steinsson (Úlfar og Ljón) sem sá um
hann eins og hann hefur reyndar
gert undanfarin þrettán ár fyrir ís-
lendingafélagið í London. Nú bíða
„enskir" íslendingar bara með
óþreyju næsta þorrablóts og vona að
tíminn fram aö því verði fljótur að
hða.
-ATA
Þróttmikill dans af öllu tagi var stig-
inn á fjölum St. Ermins hótelsins og
höfðu hóteleigendur aldrei kynnst
öðru eins fjöri.
Hvað kostar
þorramaturinn?
Mjög er misjafnt hvað kostar inn
á þorrablót enda era yfirleitt
skemmtiatriði og salarleiga reikn-
uð inn í verðið. Það verður hins
vegar æ algengara að fjölskyldur,
vinnufélagar og félagasamtök taki
sig saman og haldi þorrablót, th
dæmis í heimahúsum. Þá er vin-
sælt að festa kaup á þorramat í
trogum.
Múlakaffi hefur um árabh sér-
hæft sig í þorramat og hjá fyrirtæk-
inu kostar trog fyrir fimm manns
eða fleiri 800 krónur fyrir manninn.
Innifahð í verðinu era sjö tegundir
af súrmat, harðfiskur, hangikjöt,
hákarl, hvalur, rófustappa, flat-
kökur og smjör. -ATA
Hvað merkir þoni?
Ýmsar skýringar era th á því Þá vifja sumir halda því fram að
hvað orðið „þorri" raerkir. Sú þorri sé skylt orðinu „þurr“ en sú
skýring sem mestan hljómgrann skýring á sennhega betur við ann-
hefur hlotið er að Þorri sé eins arsstaðaríNorður-Evrópuenhér.
konar gælunafii á guöinum Þór. Það er mjög líklegt að mannfagn-
Ásaþór er þá gerður aö persónu- aðir um miðjan vetur hafi tíðkast
gervingi þessa harðasta og erfið- alls staöar á Norðurlöndum áöur
asta tíma vetrarins. Það á vel við en kristin trú barst þangað, enda
þessa skýringu aö tala um „þorra- ekki skrýtiö þótt menn hafi vhjað
blót“ því það hefur þótt vel við eiga hressa sig aðeins upp í skammdeg-
að blóta Þór á þessum tíma þegar isdranganum með skemmtun sem
hart var í búi þjá mörgum og því leyföi þeim að borða mikið þrátt
rétt að reyna að bhðka guðinn. fyrir yfirvofandi matarskort en
Önnur kenning telur orðiö þorra væri um leið ákah th guðanna að
skylt sögninni að þverra og hafi þá sýna þeim miskunn. Slíkir mann-
merkt þverrandi matarforöa eða rögnuöir hafa eflaust gengið undir
þá aö veturinn sé meira en hálf- ýmsum nöfnum en þorrablótið
þorrinn. varð algengast á íslandi.
Þriðja skýringin tengir nafhið við (Heirahd: Þorrablót á íslandi eftir
„meginþorra", þaö er þorra vetrar Árna Bjömsson.)
eða hávetur. -ATA