Dagblaðið Vísir - DV - 30.03.1988, Page 15

MIÐVIKUDAGUR 30. MARS 1988.
15
Blikkbeljunni
fullnægt
Víða eru ásetin bilastæðin i Kvosinni í Reykjavik. Ný bílastæði kalla á
meiri umferð - segir m.a. i greininni.
Fyrir nokkru birtist sakleysisleg
hálfsíðuauglýsing í Morgunblaðinu
þar sem stóð féitletrað „Þegar þú
borgar í stöðumæli stuðlar þú að
áframhaldandi fjölgun bílastæða í
borginni." Þetta var í miðri viku
og þeir sem voru önnum kafnir og
hafg bara tíma til aö lesa fyrirsagn-
imar sáu líka að auglýsingin endaði
á fallegri hvatningu i svolítið minna
rauðu letri „Fjölgum bilastæðum -
borgum í stöðumælana".
Hótun um lögtak
Ég renndi augum yflr auglýsing-
una og sá að þar var verið að segja
frá því að starfsmenn Reykjavíkur-
borgar hefðu nú tekið að sér eftirlit
með stööumælum og stöðumæla-
brotum, búið væri að hækka
stöðumælagjald í 50 krónur og inn-
leiða aukastöðugjald og stöðu-
brotsgjald og ef þessi gjöld væru
ekki greidd innan tveggja vikna þá
hækkuðu þau um helming. Þessu
fylgdi hótun um að ef þessi gjöld
væru ekki greidd skilvislega þá
yröi gert lögtak í viðkomandi bíl til
greiðslu skuldarinnar.
Jæja, hugsaði ég með sjálfum
mér. Þá er loksins komið að því að
ég þarf að skilja bílinn minn eftir
í vinnunni í Kópavogi og labba
heim til mín, niður í Grjótaþorp.
Það er vist líka búið að gera göt-
una, sem ég bý við, Garðastrætið,
að tengibraut, en eins og allir vita
má ekki leggja bílum við tengi-
brautir.
Hingað til hef ég samt getaö feng-
ið stöðumælalaust stæði einhvers
KjaUaiiim
Gestur Ólafsson
skipulagsfræðingur og arkitekt
staðar á Melunum eða niðri við
Umferðarmiðstöð þegar mikið er
um að vera, en nú á víst að fara
að loka þeirri smugunni. - Svo rak
ég augun í það að Krossanesið frá
Grundarfirði hefði fengið tiu tonn
af golþorski í einu hali og hundrað
tonn eftir fjögurra daga útivist og
hélt áfram að lesa Moggann.
Samt gat ég ekki hætt að hugsa
um þessa auglýsingu og þá röskun
á lífsháttum mínum sem þessar
hertu aðgerðir gætu haft í fór með
sér. Sennilega væri hreinlegast að
ég gæfi bara borgaryfirvöldum bíl-
inn minn strax. Hann er farinn að
eldast og væri hvort sem er fljótur
að fara upp í stöðumælagjöld og
aukastöðugjöld og stöðubrotsgjöld.
Þegar ég kom úr vinnunni tókst
mér þó að finna löglegt stæði vestur
á Framnesvegi og flýtti mér heim
til þess að lesa þetta betur.
Markmiðið
En viti menn! Þegar ég fór að
rýna í smáa letrið þá féll mér fyrst
allur ketill í eld. í auglýsingunni
var nefnilega að finna markmið
Reykjavíkurborgar i bílastæðamál-
um - orðrétt - „Markmið borgar-
innac er að fullnægja þörfinni fyrir
bílastæði í öllum borgarhverfun.“
Fyrr má nú rota en dauðrota. Þar
meö er Reykjavík orðin eina höfuð-
borgin í hinum vestræna heimi
sem ætlar sér að fullnægja bíla-
stæðaþörf i gömlum borgarhverf-
um. Nógu erfitt finnst mér að finna
bílastæði í nýjum hverfum, eins og
t.d. við Kringluna á annatíma.
Eflaust komumst við í einhverja
heimsmetabók ef þetta tekst. í svip-
inn man ég samt ekki eftir neinni
borg af stærra taginu þar sem þetta
hefur gengið upp. Meira að segja í
Los Angeles hafa menn ekki náð
þessu markmiði. Ennþá er ég að
vona að þetta sé einhver „anda-
brandari" en hver kaupir á hinn
bóginn hálfsíðuauglýsingu í Mogg-
anum í lit til þess bara að gera grín.
Svona markmið er líka mikið al-
vörumál og auðvitað viljum við
gera þá kröfu til borgaryfirvalda
að þau taki bæði sig og okkur alvar-
lega.
Samt held ég að lítið verði eftir
af því umhverfi í gömlum hverfum
Reykjavíkurborgar, sem okkur
þykir varið í, ef þessi stefna kemst
til framkvæmda fyrir utan það fé
sem ný bílastæði og tilheyrandi
umferðarmannvirki kosta.
Ég held að fáir Reykvíkingar
þekki sig aftur í þessum hverfum
þegar allir íbúar þessara hverfa,
sem vilja eiga bíl, hafa fengið bíla-
stæði, þegar allir starfsmenn og
viðskiptavinir stofnana, verslana
og annarra fyrirtækja á þessu
svæði geta gengið að vísu stæði og
þegar búið er aö útvega öllum nem-
endum Menntaskólans í Reykjavík
bílastæði við Lækjargötuna.
Að ibúar hafi forgang
í flestum gömlum menningar-
borgum eru menri fyrir löngu
hættir að fjölga bílastæðum i göml-
um borgarhlutum. Yfirleitt hafa
íbúar þessara hverfa einhvem for-
gang en aðrir ferðast þar einfald-
iega með leigubílum, almennings-
flutningakerfinu eða á fæti. Þannig
hef ég t.d. spurt að þeir hafi það
núna í London. í gömlum hverfum
þar er að vísu heimilað að byggja
eina og eina nýbyggingu - en því
aðeins að ekki komi til fleiri bíla-
stæði.
Þessir menn hafa nefnilega gert
sér grein fyrir því að ný bílastæði
í þessum hverfum kalla bara á
meiri umferð og meira umferðar-
öngþveiti og stærri umferðar-
mannvirki og" eyðileggja það
umhverfi smátt og smátt sem gefur
þessum hverfum gildi. Það að geta
ekki notað einkabíl í þessum hverf-
um, eins og í nýjum borgarhlutum,
er hluti af því verði sem við verðurn
að greiða ef við viljum í raun og
veru vernda þetta umhverfi.
Gestur Ólafsson
„I auglýsingunni var nefnilega aö finna
markmið Reykjavíkurborgar 1 bíla-
stæöamálum. „Markmið borgarinnar
er aö fullnægja þörfinni fyrir bílastæði
1 öllum borgarhverfum.“ Fyrr má nú
rota en dauðrota.“
Frá vöggu til
Um þessar mundir liggur fyrir
Alþingi frumvarp um breytingar á
fóstureyðingarlöggjöfinni. Samtök
borgara í Reykjavík, sem kalla sig
Lífsvon, hafa fagnað þessu frum-
varpi og kallað það skref í rétta
átt. Þessi samtök tala sjaldan um
fóstur, aðeins börn, Þau halda því
fram að á íslandi eigi sér stað
íjöldaaftökur á börnum af læknum
og konum sem viti fátt skemmti-
legra en að sturta fullþroskuðum
einstakhngum niður um klósettið.
Að sögn formanns samtakanna er
einstakhngurinn fullþroskaöur
þegar átta vikna gamall í móður-
kviði og engar grundvaUarbreyt-
ingar eiga sér stað á honum allt
fram á níræðisaldur. Næsta líf-
fræðilega breyting á einstaklingn-
um er eðUleg rotnun sem hendir
aUa efltir dauðann.
Átta þúsund morð?
Málflutning formanns Lífsvonar
má skilja þannig að 8.000 íslenskar
konur hafi af einskærri mann-
vonsku látið taka böm sín af lífi í
skjóU löggjafar sem heimili slíkt.
Sérstaklega eru þær mæður
grimmar sem láta taka börn sín af
Ufi af félagslegum ástæðum.
Hugtakanotkun Lífsvonar er
kapítuli út af fyrir sig. Hún er
þannig að ætla mætti aö konur
beri böm í kviði sér um leið og
sáðfruma syndir inn í egg. Þetta
þýðir að konur gangi bara alís ekki
með fóstur - aöeins börn. Karl-
menn eru því komnir í ákaflega
undarlega stöðu, þeir bera ekki
lengur sæöi í pung sínum heldur
milljónir fóstra. Fóstureyðingar
skipta því milljörðum á hverri mín-
útu í heiminum.
Hegðun Lífsvonar ber það með
KjaUaiinn
Heimir Már Pétursson
nemi í stjórnmálafræði i H.í.
sér að hér sé á ferðinni fólk sem
skorti tilgang í lífinu og annað-
hvort sér ekki eða neitar að sjá
samhengi hlutanna. Lífsvon sest í
dómarasæti yfir þeim konum sem
þurft hafa að taka þá ógeðfelldu
ákvörðun að láta eyða fóstri. Lífs-
von horfir algerlega framhjá
aðstæðum þessara kvenna og hróp-
ar: Morðingjar, morðingjar!
Á síðasta ári frömdu tugir íslend-
inga sjálfsmorð. Þó millistéttar-
kerlingar og karlar vaði í
peningum eins og skít og aki sér í
miUjónapelsum, lifir stór hópur
fólks við og undir fátækramörkum
á íslandi. Þær aðstæður, sem ríkt
hafa í landinu undanfarin ár, setja
þungar byrðar á hverja þá almúga-
fjölskyldu sem veitir sér þá gleði
að eignast börn. Til að fæða og
klæða kríUn þurfa báðir foreldrar
að vinna grimmilega langan vinnu-
dagsvoUtiðereftirafþrekiogtíma
handa börnunum að honum lokn-
um.
Ég þori að fullyrða að fóstureyð-
ing er neyðarúrræði hjá yfirgnæf-
andi meirhluta þeirra sem í hana
fara og engin fer í slíka aðgerð með
glöðu geði. Fóstureyðing er afleið-
ing ómanneskjulegs þjóðfélags,
ómanneskjulegs vegna þess að það
kemur fjölda kvenna í þá stöðu að
geta ekki átt börn. Fóstureyðingin
er því bara eitt birtingarform á
óhamingju þúsunda kvenna og
karla í þessu landi - eins og sjálfs-
morðin. Með því að setjast í
dómarasæti yfir þessu fólki er ver-
iö að víkja sér undan ábyrgð og
sýnir ekkert annað en fullkomið
dómgreindarleysi. Borgarastéttin
er alls staðar söm við sig, hún nær
ekki upp í nef sér fyrir þeim nei-
kvæðu afleiðingum sem þjóðskipu-
lag hénnar hefur í för með sér en
neitar að ráðast á orsakirnar.
Bófar og fórnarlömb
Undanfarið hefur borgarastéttin
verið að semja um lífskjör almenn-
ings í landinu við eitthvað sem
kallar sig verkalýðsforystu. Bófa-
flokki þessum þóknaðist að
ákvarða lágmarkslaun um 32.000
krónur. Nú skulum við reyna að
setja okkur í spor konu sem þarf
að lifa af þessum launum og verður
svo ólánsöm að verða ófrísk, því á
þessum launum er það auðvitað
ekkert annað en ólán. Við skulum
ímynda okkur að þessi köna sé ein-
stæð og eigi eitt barn fyrir. Vægt
reiknað fer hún með um 15.000
krónur i fæði fyrir sig og barn sitt,
hún á 17.000 krónur eftir. Við skul-
um reikna með að hún hafi verið
heppin og borgi ekki nema 15.000
krónur í húsaleigu. Þær tvö þús-
und krónur, sem eftir eru. gera
ekki meira en að skila henni úr og
í vinnu með strætisvagni. Konan
fær greitt bamsmeðlag og mæðra-
laun með barninu sem hún á fyrir
sem rétt hrekkur fyrir dagmömm-
unni. Konunnar vegna skulum við
síðan vona að hún eigi foreldra eða
vini sem geta hjálpað henni að
greiða rafmagn óg hita.
Þessi kona er sem sagt ólétt og
hversu mikið sem hún elskar böm
segir skynsemin henni að hún geti
ómögulega séð fyrir öðru barni.
Konan hefur um þrennt að velja.
Hún getur eignast barnið og aukið
enn á erfiðleika sina og þess barns
sem hún á fyrir. Við þessar aðstæð-
ur getur hún ekki boðið hinu
nýfædda barni sínu annað en
þreyttan líkama sinn að hjúfra sig
upp að. Þá getur hún farið í fóstur-
eyðingu eða stokkið fram af svöl-
untim og svipt sig lífi eins og tugir
islendinga gerðu í fyrra. Fóstur-
eyðing er því algert neyðarúrræði.
Þessi sorglega saga hér að ofan
er auðvitað ekkert annað en dæmi-
saga sem því miður á sér stað i
íslensku þjóðfélagi á hverjum degi.
Þægilegast er auðvitað að vita ekk-
ert af þessum málum og með
upphrópunum sínum er Lífsvon að
reyna að öskra sannleikann á kaf.
Krossferð Lífsvonar
Þeir sem hafa staðið gegn kross-
ferð Lífsvonar hafa réttilega bent á
að konur gætu farið í fóstureyðingu
erlendis væri þeim gert það ókleift
hér. Þetta finnst formanni Lífsvon-
ar vera léttvæg rök. í sjónvarps-
þætti þann 23. mars sagði hún ekki
nema 25 konur hafa farið utan til
fóstureyðingar árið sem núgildandi
fóstureyðingarlöggjöf var sett. Síð-
an hafi fóstureyðingum fjölgað
gífurlega og séu nú um 700 á ári.
Þessi málflutningur er svívirði-
legur. Heldur formaður Lífsvonar
að konan í dæmisögunni okkar
hafi efni á að fljúga til London til
að láta eyöa fóstri? Ætli flugfarið
fram af svölunum sé ekki ódýrara?
Hvers konar lífvernd er það að
talar af fullu viröingarleysi um líf
lifandi fólks en vill um leið vernda
eitthvert frumuknippi í legi sömu
einstaklinga. Lífsvon væri nær að
taka sig saman í sínu borgaralega
andliti og opna augun fyrir raun-
veruleikanum. En sitja annars og
þegja með sína Maríu meyjar
komplexa og skammast sín. Á með-
an stór hópur gengur árlega fyrir
björg í landinu er smekklaust að
tala um holninguna á liðinu.
Heimir Már Pétursson
„Málflutning formanns Lífsvonar má
skilja þannig að 8000 íslenskar konur
hafi af einskærri mannvonsku látið
taka börn sín af lífi 1 skjóli löggjafar
sem heimili slíkt.“