Dagblaðið Vísir - DV - 04.03.1989, Qupperneq 20

20
LAUGARDAGUR 4. MARS 1989.
Kvikmyndir
Jeremy Irons leikur tvíburana Elliot og Beverly Mantle i Dead Ringers og sýnir magnaðan leik í erfiðum Það verður tvíburunum i Dead Ringers að falli þegar þeir kynnast leik-
hlutverkum. konunni Claire Niveau (Geneviéve Bujold).
David Cronenberg hefur með nýjustu mynd sinni, Dead Ringers, snúið frá hrollvekjum sem hafa haldið nafni
hans á lofti hingað til.
Ein þeirra kvikmynda, sem
mikla athygli hafa vakið á undan-
fómum mánuðum í Bandaríkjun-
um, er nýjasta kvikmynd Davids
Cronenberg, Dead Ringers. Mynd
þessi lýsir sjálfstortímingu ein-
eggja tvíbura sem báðir eru læknar
og hefur hún vakið mikil viðbrögð
hjá gagnrýnendum sem og áhorf-
endum enda er hér um einstaklega
áhrifamikla mynd að ræða.
David Cronenberg hefur verið
hælt sem nýjum meistara hryll-
ingsmynda og er hann talinn meðal
gáfuðustu og nýjungagjömustu
leikstjóra vestanhafs.
Kanadískur
uppruni
Cronenberg fæddist 15. mars
1943 í Toronto. Faðir hans var
blaðamaöur er skrifaði í blöð um
frímerki en hafði að aukastarfi að
skrifa leynilögreglusögur. Móðir
hans var píanóleikari. A unga aldri
tók hann til við ritstörf og hneigð-
ist fljótlega til að skrifa vísinda-
skáldsögur.
Hann sendi stanslaust sögur sín-
ar til hinna ýmsu tímarita en engin
var tekin til birtingar. Cronenberg
segist hafa verið oröinn leiður á
bréfum frá ritstjórum sem aðeins
sögöu honum aö gefast ekki upp,
hann hefði hæfileikana til að
skrifa.
Cronenberg sótti nám í háskólan-
um í Toronto þar sem hann útskrif-
aðist í ensku og bókmenntum 1967.
Það var í háskólanum sem hann
fékk áhuga á kvikmyndum. Þar
gerði hann einnig sínar fyrstu
kvikmyndir, stuttmyndimar
Transfer og From the Drain er
kvikmyndaðar vom á 16 mm fúmu.
Hans fyrstu kvikmyndir á 35 mm
filmu vom einnig stuttmyndir,
Stereo og Crimes of the Future er
báðar vom gerðar í kringum 1970.
1971 fór Cronenberg til Evrópu á
styrk frá kanadíska ríkinu. Hann
kynnti sér kvikmyndir og 1975 er
hann kominn aftur til Kanada og
gerir sína fyrstu kvikmynd í fullri
lengd, Shivers eöa They Came from
Within eins og hún hefur veriö
kölluö á myndbandamarkaðinum.
Þó nokkiu- gróði varð af myndinni
og nú stóöu honum flestar dyr opn-
ar í heimalandi sínu.
Næst gerir Cronenberg Rabid
með Marilyn Chambers í aðalhlut-
verki. Sú kvikmynd kostaði aðeins
hálfa milljón dollara en gróðinn af
henni, þegar upp var staöið, var sjö
milljónir dollara. Hann gerði því
næst mynd um kappakstur, Fast
Company, og var þar með að svala
miklum persónulegum áhuga á
kappakstri.
Það er svo 1979 sem hann leik-
stýrir The Brood meö Oliver Reed
og Samantha Eggar í aðalhlutverk-
um. Ekki vakti mynd þessi mikla
hrifningu enda óhugnaðinum gerð
mikil skil. Dómar um hana voru
þó margir lofsamlegir og þóttust
nokkrir gagnrýnendur sjá aö þama
væri á ferðinni hæfileikaríkur leik-
stjóri.
Scanners
breytti öllu
David Cronenberg sannaði
þennan grun gagnrýnenda meö
næstu mynd, Scanners. Þar fór
hann nýjar leiðir í tæknibrellum
sem vöktu mikla athygh. Hryll-
ingsmyndir voru ekki hátt skrifað-
ar þegar Scanners kom fyrir sjónir
almennings. Má segja að með
Scanners hafi opnast sá mikh
heimur tæknibrehna sem nota má
við gerð hrylhngsmynda. Scanners
varð fljótlega sú hryhingsmynd
sem mestur gróði hafði verið af th
þess tíma. Fór hún í fyrsta sætið á
hsta yfir mest sóttu kvikmyndimar
í Ameríku strax fyrstu vikuna sem
hún kom fyrir sjónir almennings.
Cronenberg hélt áfram á sömu
braut. Næsta kvikmynd hans var
Videodrome sem er fremur ógeö-
fehd kvikmynd um samkeppni
sjónvarpsstöðva við að ná sem
flestum áhorfendum.
James Woods fer á kostum í hlut-
verki sjónvarpsframleiðandans
sem kemst á snoðir um sjónvarps-
sendingar þar sem fólk er pyndað
og drepið í raunveruleikanum.
Myndin gerist oft á tíðum á mörk-
um martraðar og raunveruleika og
eru tæknibrelhur magnaðar og um
Kvikmyndir
Hilmar Karlsson
leið óhugnanlegar. Þessar tækni-
brehur og einstök atriði var nú far-
ið að kenna viö Cronenberg.
Næst leitaði Cronenberg á miö
frægasta hrollvekjurithöfundar
sem nú er uppi, Stephen King, og
kvikmyndaði eina af hans betri
sögum, The Dead Zone.
Hann fékk Christopher Walken,
Martin Sheen og Brooke Adams til
að leika í þessari framtíöarfantasíu
sem fjallar um mann sem vaknar
upp úr dauðadái og er þá kominn
með hæfileika til að sjá fram í tím-
ann og meöal þess sem hann sér
eru aögeröir sem forsetaframbjóð-
andi einn mun standa fyrir þegar
búið er að kjósa hann. Þaö verður
tU þess að hann setur sér það mark-
mið að drepa hann.
Næstu þrjú árin vann Cronen-
þerg við ýmislegt, meðal annars
geröi hann sjónvarpsseríu og einn-
ig voru gerðar áætlanir um kvik-
mynd fyrir Dino De Laurentis en
þær runnu út í sandinn. Þaö var
þegar ekkert varð úr þessari kvik-
mynd sem honum var boðiö að
skrifa og leUcstýra kvikmynd eftir
annarri mynd, The Fly.
The Fly var mikUl sigur fyrir
Cronenberg og eru margir á því að
magnaðri hrylhngsmynd haíi ekki
verið gerð í langan tíma enda hlóð
myndin á sig verðlaunum á mörg-
um kvikmyndahátíðum.
The Fly er, eins og áður sagöi,
gerð eftir eldri mynd sem hét sama
nafni og var gerð 1958. Myndin
fjahar um vísindamann er Jeff
Goldblum leikur. Hann vinnur að
tilraunum með flugur og verður
sjálfur fórnarlamb eigin tílrauna.
Allir sem séð hafa gleyma seint
þeim mögnuðu umbreytingum sem
verða á honum. Þar nær tæknin
hámarki og gerir myndina að ein-
hverri allra bestu hrollvekju sem
gerð hefur verið.
Dead Ringers
David Cronenberg var varla
búinn að ljúka viö The Fly þegar
hann hellti sér út í nýtt verkefni
og nú skyldi algjörlega breytt um
stefnu. Hrylhngsmyndastefnunni
var fórnað fyrir sálfræðidrama þar
sem óhugnaðurinn kemur innan
frá.
Cronenberg hafði lesiö bók um
tvíburalækna sem frömdu sjálfs-
morð saman. Út frá þeirri bók, sem
byggð var á raunverulegum at-
burðum, vann hann handrit sitt að
Dead Ringers. Hann fékk Jeremy
Irons til að leika tvíburana og var
notuð ný tækni til að gera myndina
sem eðhlegasta. Og eftir að hafa séö
myndina er erfltt að ímynda sér aö
þarna séu ekki á feröinni tveir leik-
arar, þvíhk snilld er samsetningin.
Cronenberg heldur sig viö lækn-
ana. Nú eru þeir kanadískir og
mjög virtir á sviði kvensjúkdóma.
Samband tvíburanna er náið og
ganga þeir hvor í annars hlutverk
án þess að nokkur taki eftir.
Ekki eru þeir eins líkir að innan
og aö utan. Elhot, sem kahar Be-
verly htla bróður, er tilfinninga-
laus í öllum samskiptum sínum við
aðra og hikar ekki við að láta bróð-
ur sinn vinna mikið og hirða heið-
urinn sjálfur.
Það er leikkona, er Geneviéve
Bujold leikur, sem verður til þess
að stía tvíburunum í sundur. Hún
kynnist öðrum þeirra og gerir sér
ekki grein fyrir að hún verður ást-
mær beggja. Elhot, sem að venju
„prófaöi" hana fyrst, eftirlét bróð-
ur sínum leikkonuna og hann verð-
ur ástfanginn af henni. Þetta hkar
Ehiot hla og veitist að Beverly fyr-
ir að hlýða sér ekki.
Beverly getur ekki tekið á þessu
vandmáli sem aldrei hafði komið
upp hjá þeim bræðrum áður og fer
að taka inn pillur sem brátt leiðir
til eiturlyflanotkunar. Við það
ruglast dómgreind hans og þegar
það fer að hafa áhrif á vinnuna sér
Elliot að bróðir hans er að veröa
vitskertur og verður hræddur...
Ekki er vert að fara nánar út í
söguþráðinn en uppgjör tvíbur-
anna er óhugnanlegt vímuatriði
sem á sér fáa hka í kvikmyndasög-
unni.
Magnaöur leikur Jeremy Irons í
hlutverki tvíburanna eykur hinn
innri óhugnað og skhur áhorfand-
ann eftir í sjokki að sýningu lok-
inni. Regnboginn mun taka Dead
Ringers th sýninga í næstu viku
og er ekki að efa að íslendingar
veröa fyrir jafnmiklum áhrifum og
aðrir af að sjá þessa einstöku kvik-
mynd.
Dead Ringers markar nýtt tíma-
bil fyrir David Cronenberg. Hann
er kominn út fyrir hrylhngs-
myndarammann þar sem hann
hefur á undanfómum árum verið
sá meistarinn sem mest áhrif hefur
haft. Dead Ringers hefur yflrleitt
fengið góðar viötökur. Hún er
geysivel gerð, að mörgu leyti
tæknhegt undur og byggist mun
meira á mannlegum tilfinningum
en áöur hefur sést hjá Cronenberg.
Honum standa þvi allar dyr opnar.
Víst er að það verður engin logn-
moha yfir næstu mynd Cronen-
bergs frekar en fyrri myndum
hans.
-HK