Dagblaðið Vísir - DV - 01.04.1989, Side 15

LAUGARDAGUR 1. APRÍL 1989.
15
Stund milli stríða
Eg er nýkominn úr skíðaferð í
Ölpunum. Lagði frá mér annimar
og ábyrgðina og skildi þar við at-
burðarásina hér heima sem Jó-
hanna heimtaði húsbréf og Ólafur
’j Ragnar skipaði samninganefnd.
/ Eitthvaðvoruþeirlíkaaðrífastum
vextina og Halldór Ásgrímsson var
um það bil að leggja lagmetisiðnað-
inn í rúst vegna þráhyggjunnar í
hvalamálinu. Holiday Inn var að
fara á hausinn eftir helgina og Am-
arflug var í andarshtranum. Kenn-
aramir hótuðu verkfalh og þjóðar-
sálin var í meinhominu eins og
venjulega. Það var ekki htið sem
gekk á en ég lokaði augunum og
fór. Bara fór.
Ég hef farið svona ferðir tvisvar
sinnum áður og verð að játa að ég
er forfahinn og óforbetranlega
meðtekinn af þeirri sæluvímu sem
fylgir því að sleikja háfjahasóhna
og njóta útivistarinnar. Það hggur
jafnvel við að maðiu- hafi móral
yfir þeim munaði og unaði sem
Alpamir hafa upp á að bjóða. Ekki
síst þegar fréttimar berast að
heiman um ófærð og fannfergi og
áframhaldandi gjaldþrotatilkynn-
ingar og aht virðist á hverfanda
hveh. Getur ábyrgur maður verið
þekktur fyrir að leika sér í skíða-
lyftum og lúxuslífi þegar amstrið
og veraldarvafstrið heldur áfram
að leika íslenskan almenning grátt?
Er ég ekki sjálfur hluti af þessum
almenningi sem er dæmdur til að
þjást af kreppunni og kaupmáttar-
rýmuninni? Hvemig vegnar heilli
þjóð þegar maður hættir að fylgjast
með henni og taka þátt í raunum
hennar?
Það þarf bæði þrek og kaldrifjað
kæruleysi til að bjóða hversdags-
legum örlögum sínum birginn og
njóta þessara lystisemda, sem
óneitanlega era forréttindi þeirra
sem hafa vit og efni á því að veita
sér þau. Þetta var samfeht bílífi í
tvær langar vikur og það tekur tvo,
þrjá daga að losna við samviskubi-
tið af því að hafa það svona gott.
Maður vaknar upp við martraðir
fyrstu nætumar og er með inn-
byggða vekjaraklukku stihta á vin-
nutímann og stöku sinnum flögrar
hugurinn heim á Frón í hræðilegri
sektarkennd yfir því aö vera fjarri
því góða gamni að höa önn fyrir
ástandið. Það er eins og veruleik-
inn sé horfinn og maöur hafi
skroppið í ævintýraheim sem er
fullur af óborganlegum vehysting-
um.
Með sælubros á vör
Það tekur stundum á taugamar
að lifa í slíku bílífi en mikið lifandi
skelfing er það notalegt. Enginn
sími, engir fundir, engar fréttir tíl
að fyha mann örvæntingu. AUt eitt
allsherjar sælulíf frá morgni til
kvölds, þar sem sóhn skín á skaU-
ann og náttúrufegurðin teygir sig
út í víðáttu fjallahringsins og snjór-
inn marrar undan skíðunum og
minnir á köttinn sem malar af
nautn. Veðurbhðan dag eftir dag,
færið eins og silkimjúkt teppi, eng-
ar biðraðir, enginn æðibimugang-
ur í meðreiðarfólkinu sem hefur
það eitt fyrir stafni að láta sér hða
vel.
Þetta hljómar eins og auglýsing
frá ferðaskrifstofu sem er að tæla
ferðalanga tíl viðskipta við sig. En
er samt deginum sannara. Spyrjið
bara samferðafólkið, sem sumt
hafði aldrei áður á skíði komið og
hefur jafnvel aldrei hreyft sig
spönn frá rassi fyrr en það fann
þennan sælureit í Ölpunum. Rosk-
ið fólk og ungviði, kæmstupar í til-
hugalífi, hjónakorn og einhleypur
saumaklúbbur í leit að ævintýram.
Lítill hópur íslendinga sem hefur
tekið sig upp frá ábyrgðinni heima
og skihð eftir áhyggjumar.
Óbreyttir og venjulegir íslendingar
sem taka beygjur í brekkunum eins
og gámaskip sem leggst að bryggju
og detta á hausinn eins og gjald-
þrotafyrirtæki, sem hefur ekki
kunnað fótum sínum forráð.
Ekki þar fyrir að ég sé nokkuð
betri. Byltumar mínar vom líka í
takt við gjaldþrotin og stíllinn eftir
því. Ég hefði ekki fengið fegurðar-
verðlaun í brekkunum innan um
aUa þessa meistara íþróttarinnar,
sem samtals voru fimmtíu þúsund
ferðamenn úr öllum heimshomum
á einu og sama svæðinu. Nóg var
þó rýmið og aldrei varð bið og aUt
var þetta fólk með sælubros á vör,
nema þeir sem höfðu lagt leið sína
í Alpana til að verða fyrir mér í
byltunum. Þá bölva menn á öllum
heimsins tungumálum.
Nýirliðsmenn
Ég las það í Mogganum í gær
að Ólafur Oddsson væri búinn að
grenna sig. Vonandi kemur aldrei
að því aö Mogginn taki við mig við-
tal út af því að ég hafi farið í megr-
un. En Ólafur menntaskólakennari
hefur tekið stakkaskiptum ef
marka má myndirnar meö viðtal-
inu og þetta er merkUegur atburð-
ur sem er í frásögur færandi. Ekki
þó endhega það að maðurinn hafi
lést, heldur hitt að hann hefur allt
í einu uppgötvað á miðjum aldri
að útivist og hreyfing geri honum
gott! Var þá mál th komið. Ólafur
syndir og Ólafur hleypur án þess
að bókvitið hjá honum hafi minnk-
að. Og honum hður öUum betur.
Þetta hafa fleiri uppgötvað á und-
an Ólafi án þess að það hafi orðið
að blaðamáli. En það er fagnaðar-
efni í hvert skipti sem nýir liðs-
menn bætast í hóp þeirra sem
nenna að láta sér hða vel með
íþróttaiðkan. Og það án þess að
skammast sín fyrir það. Lengi vel
þótti það fyrir neðan virðingu
menningar og gáfna að stunda
sport. Þótti í besta falli sérviska en
í versta faUi tímaeyðsla. Núna er
þetta að snúast við. Það er sérviska
aö láta sig fitna í hreyfingarleysi
og það er tímasóun að taka sig svo
alvarlega að ekki megi veija tíman-
um til annars en inniveru.
Þúsundir og aftur þúsundir is-
lendinga stunda hvers konar
íþróttir í vaxandi mæh. Mér er sagt
aö yfir tíu þúsund manns hafi sótt
í Bláfjöllin á fóstudaginn langa. Það
er eitt út af fyrir sig til athugunar
að BláfjaUasvæðið er fyrir löngu
búið að sprengja af sér aðsóknina
á góðviðrisdögum og lítið þangaö
að sækja í mannmergðinni annað
en umferðaröngþveiti og biðraðir.
Stjórnvöld og bæjarfélög mættu
huga betur að því hvernig komið
verður til móts við útivistar- og
íþróttaáhuga almennings, að ekki
sé talað um verkalýðssamtök sem
beijast fyrir betri lifsafkomu.
HeUsubót er ekki verri kjarabót en
hvað annað og það em tU fleiri
orlofsferðir heldur en þær sem
Uggja tU Kaupmannahafnar og
Luxemburg. AUt í kringum höfuð-
borgarsvæðið er fjallahringur sem
býður upp á aukna dreifmgu og
nýtingu fyrir það fólk sem smám
saman er að uppgötva gUdi útivist-
arinnar, upplifa þá endurhæfmgu,
sem felst í hreyfingu og megrun og
andlegri hressingu líkamsþreyt-
unnar.
Stormur í vatnsglasi
Einn sunnudag í febrúar hitti
ég Steingrím Hermannsson í íjöll-
unum. Varð samferða honum í
stólalyftunni og spurði hvort hann
kæmi ekki með mér í Alpana. „Ell-
ert minn,“ sagði Steingrímur. „Það
breyttist sennilega htið þótt ég færi
en það er verstur andskotinn að ég
kæmist ekki upp með það öðruvísi
en að vera skammaður fyrir
ábyrgðarleysi.“
Steingrímur sat eftir heima þegar
ég fór. Hann gat ekki verið ábyrgð-
arlaus eins og ég. Og svo liðu dag-
amir og þessar tvær vikur og ég
hafði ekki tök á því að fylgjast með
ábyrgðinni hjá Steingrími og öllum
hinum, sem öxluðu hana og ösluðu
í henni upp fyrir haus. Frétti að
vísu að Ólafur Ragnar hefði boðið
tvö þúsund kall í kauphækkun og
hefði gengið ábyrgðinni svo ræki-
lega á hönd að hann neitar að
greiða kennurum laun meðan þeir
em í verkfalh.
En að öðra leyti missti ég af frétt-
unum og var þó með fjarstýringu
í herberginu, sem náði fimmtán
stöðvum vitt og breitt um Evrópu.
Merkilegt nokk var ekkert sagt frá
heimsviðburðum á íslandi og þó
var búið að segja mér að öll Evrópa
hefði tekið sig saman um að bann-
færa íslendinga vegna hvalaveiða.
Sú bannfæring komst ekki í frétta-
tímana í þeim fimmtán stöövum
sem náðu inn á hótehð mitt. Sem
upplýsti mig um þá augljósu stað-
reynd að Aldi samsteypan eða and-
róður gegn hvölum kemst ekki
einu sinni fyrir í öðm munnvikinu
á erlendum fréttamönnum, storm-
ur í vatnsglasi þeirra heimsfrétta á
íslandi sem halda að nafh alheims-
ins sé niðri í Alþingi.
Alvaran á nýjan leik
Einn samferðarmaður minn
sagði við mig einn daginn. „Veistu
hvað það er sem mér er mest hvíld
í? Það er að vera laus við sjónvarps-
fréttimar heima.“ Æth sá góði
maður hcdi ekki hitt naglann á
höfuðið? í smæðinni hér heima
verða allir hlutir svo stórir, áhyggj-
urnar magnast í öfugu hlutfalli viö
veruleikann og menn fá magasár
af því einu að hlusta á harmagrát-
inn og hörmungamar hver í öðr-
um. Aftur og aftur og upp á nýtt.
Era þeir ekki ennþá að rífast um
vextina? Fyrst kemur Jón Sigurðs-
son og gerir athugasemd við það
sem Steingrímur hafði gert athuga-
semd við það sem Jón sagði daginn
áður, um það sem Steingrímur
hafði sagt daginn þar á undan.
Enda komst ég að raun um það
þegar frfinu var lokið og ég var
orðinn eðlilegur aftur að Jóhanna
var enn að beijast fyrir húsbréftm-
um og Holiday Inn var enn að fara
á hausinn eftir helgina og Amar-
flug var enn í hálfgerðum andar-
shtmm. Það eina sem hafði breyst
var afstaðan til Sjálfstæðisflokks-
ins, sem nú er skyndilega kominn
með nær fimmtíu prósent at-
kvæðafylgi, af því að hann hefur
átt því óláni að fagna að vera ekki
í sviðsljósinu!
Hvaö segir þétta okkur? Það segir
okkur að menn taki ábyrgðina of
alvarlega, að þeir taki sjálfa sig of
hátíðlega og sumir hafi gott af því
að losna úr sinni eigin prísund til
að skoða sjálfan sig úr fjarlægð.
Skoða áhyggjumar ofan frá úr Ölp-
unum eða skilja þær einfaldlega
eftir í fréttatímunum heima. Andi
að sér hreinu lofti og leggi rækt við
útivistina eins og Olafur mennta-
skólakennari og fari í andlega
rnegrnn. Ef Sjálfstæðisflokkurinn
verður allt í einu efstur á vinsælda-
hstanum við það aö hverfa í skugg-
ann, hvað er þá unnið fyrir alla
hina við að leita uppi sviðsljósið til
að baka sér óvinsældir?
Ekki þar fyrir að menn læri af
þessu. Abyrgðin á sér engin tak-
mörk og Sjálfstæðisflokkurinn á án
efa eftir aö koma sér á framfæri til
að reyta af sér fylgiö. Sjálfur er ég
óðum að komast 1 samt lag aftur.
Fríið er búið og alvaran tekin við.
Sú alvara sem felst í því að axla
áhyggjumar og hlusta á þjóðarsál-
ina í meinhorninu. Það er víst eng-
inn hætta á því að maöur detti úr
ruhunni frekar en allir hinir sem
em of ábyrgðarfuhir til að komast
í burt.
Ellert B. Schram