Dagblaðið Vísir - DV - 20.05.1989, Side 12

12
LAUGARDAGUR 20. MAÍ 1989.
Erlend bóksjá___________________________________________________________dv
Hið ljúfa líf í
landi Pulitzers
Tolstoy
yrkir um
æskuár
Merlins
Ein af lífseigustu og hugljúfustu
þjóðsögum Vesturlanda er kelt-
neska goðsögnin um Artúr kon-
ung og Gúínevere drottningu
hans, um riddara hringborðsins
og þá alveg sérstaklega hinn
glæsta Sir Lancelot, og um
galdrakarlinn Merlin sem lagði á
ráðin um örlög konunga.
Þessi þjóðsaga lifði í munn-
mælum og frásögnum sagnaþula,
ljóöasmiða og söngvara. Hún tók
sífelldum breytingum í tímans
rás. Útgáfan, sem einkum hefur
verið byggt á síðustu aldimar, er
sú sem Tómas Mallory setti á blaö
- einkum upp úr frönskum bók-
um - á meðan hann sat í fangelsi
í Englandi á síðari hluta fimmt-
ándu aldar. Á þeim grunni eru
frásagnir síðari tíma, bæði í bók-
um og kvikmyndum, reistar.
Silfur hafsins
Þaö þarf vafalaust nokkra
dirfsku til að ráðast í að semja
þessa vel þekktu sögu upp á nýtt.
Það verkefni hefur þó breski rit-
höfundurinn Nikolai Tolstoy,
sem á ættir að rekja til hins mikla
rússneska höfundar Stríðs og
friðar, tekið sér fyrir hendur.
Hann er sem sé að semja þriggja
binda verk um galdramanninn
Merlin og er fyrsta bindið þegar
komið út.
Þar er æskuámm Merhns lýst
og atburðum sem þá gerast í
velsku konungdæmunum. Merl-
in fæðist hér altalandi, er settur
í poka og varpað í hafið þar sem
hann breytist í síld (það er engin
lygi!) og syndir sem silfur hafsins
um undirdjúpin í fjörutíu ár eða
svo, en rekur þá að landi og er
orðinn djúpviturt bam á ný. Eftir
það er hann í fylgdarliði kónga-
fólks og ævintýraþyrstra manna
sem hyggja á landvinninga og
stríðsafrek.
Skæri, takk!
Þessu fyrsta bindi hefur verið
afar vel tekið af ýmsum gagnrýn-
endum á Englandi. Miðað viö þær
væntingar, sem slíkt lof hlýtur
að vekja, veldur bókin vonbrigð-
um. Vissulega er hér margt vel
sagt, en guð minn, hvílík ósköp
af orðum þarf höfundurinn ekM
til þess ama! Hann týnir sjálfum
sér hvað eftir annað í háfleygum
og margorðum lýsingum.
Þá verður ekki cinnað séö en
Tolstoy fari ansi frjálslega með
efnivið hinnar vinsælu þjóðsögu.
Sú spuming hlýtur eiginlega aö
vakna hvers vegna hann er yfir-
leitt að tengja söguna við nafn
Merlins í stað þess að gefa sögu-
hetju sinni nýtt nafn.
Tolstoy notar ahs staðar velsk
nöfn í sögu sinni og veldur það
nokkurri truflun við lesturinn tíl
að byija með - í það minnsta á
meðan lesendur em að venjast
því að nota bókstafinn „w“ sem
sérhijóða.
Sumir hafa nefnt þessa bók í
sömu andrá og Lord of the Rings
eftir Tolkien. Sá samanburður er
fráleitur að mínu mati. Hins veg-
ar gæti þetta sennhega orðið hin
læshegasta ævintýrasaga ef
skærum væri beitt af hörku.
THE COMING OF THE KING
Höfundur: Nikolai Tolstoy.
Gorgi, 1989.
Kunnustu verðlaun fyrir bók-
menntir og blaðamennsku í Ameríku
eru kennd við gamla blaðakónginn
Jósef Puhtzer. Hann gerði garðinn
frægan þar vestra fyrir og eftir síð-
ustu aldamót. Það mikla veldi, sem
hana skapaði í blaðaheiminum, er
hins vegar löngu fyrir bí. Synir hans
höföu htt lag á að reka dagblöð með
hagnaði. Pulitzermenn af yngri kyn-
slóðinni koma almennt ekki nálægt
blaðaútgáfu.
En frægð og veraldleg auðlegð fylg-
ir enn Puhtzemafninu. Herbert Pu-
htzer, sonarsonur Jósefs gamla, er
þannig vehauöugur og stundar
margháttuð viöskipti. íslenskir
feröamenn hafa sumir hveijir kom-
ist í óbein kynni við Herbert þennan
með því að dvelja á hóteh sem hann
setti á laggimar í Amsterdam og við
hann er kennt: Hotel Puhtzer.
Eiturlyf og lauslæti
í Ameríku er Herbert Puhtzer þó
líklega kunnari meðal almennings
fyrir kvennamál sín og hjónabands-
vandræði. Hann var þannig um
nokkurra ára skeið kvæntur ungri
og glæshegri stúlku, Roxanne að
nafni. Þau eignuðust saman tvo syni,
tvíburana MacLean og Zachary.
Hjónabandið endaði hins vegar fyrir
dómstólunum. Herbert fór fram á
skilnað og krafðist umráða yfir böm-
unum tveimur þar sem Roxanne
væri óhæf móðir vegna lífemis sins:
hún svæfi á daginn en djammaði á
nóttinu og væri bæði lauslát og neytti
eiturlyfja.
Dómarinn var sammála Herbert og
svipti Roxanne ekki aðeins umráða-
réttinum yfir bömunum heldur
hafnaði hann einnig kröfum hennar
um vænan lífeyri frá eiginmannin-
um fyrrverandi.
Playboy-myndir og metsölu-
bók
Fjölmiðlar í Bandaríkjunum röktu
réttarhöldin í smáatriðum enda voru
frásagnir vitna af hinu ljúfa lífi Pu-
htzer-hirðarinnar, og þá ekki síst
Roxanne, afar skrautlegar. Frásagn-
ir af glaumi og gleði hins ljúfa lífs,
neyslu kókaíns og annarra eiturlyfja
og kynsvalli ýmiss konar skemmtu
mönnum í réttarsalnum og lesendum
dagblaðanna vestra. Ekki dró það úr
áhuga manna á málinu þegar Rox-
anne lét birta af sér nektarmyndir í
Playboy.
Ekki fer á mhh mála að Roxanne
fór hla út úr réttarhöldunum og al-
menningsálitinu vestra. Til þess að
reyna að bæta þar úr, og hressa upp
á fjárhaginn í leiöinni, hefur hún,
með aðstoð blaöamanns, samið bók
um árin sín með Herbert Pulitzer,
skilnaðarmáhð og afleiðingar þess
fyrir líf sitt. Hún telur Herbert hafa
haft sitt fram fyrir dómstólunum í
krafti fjármagns og áhrifa og líkir
örlögum sínum við meöferð Hinriks
áttunda á Anne Boleyn. Hún hafi að
vísu ekki týnt höfðinu eins og Anne,
en hins vegar öllu öðru: eiginmanni,
heimili, svoköhuðum vinum, mann-
orði og börnum.
Aht kann þetta að vera rétt hjá
henni og fáir sem koma við sögu í
bók hennar virðast dyggðum prýdd-
ir. Það á auðvitað einnig við um hana
sjálfa.
Áhugi almennings á bókinni hefur
hins vegar verið mikhl. Hún hefur
verið á metsölulistum vestra lang-
tímum saman. Roxanne ætti því ekki
að þurfa að svelta.
THE PRIZE PULITZER.
Höfundur: Roxanne Puhtzer og Kat-
hleen Maxa.
Ballantine Books, 1989.
Kóksmygl
og morð
Wheaton er smábær í Massa-
chusettsríki í Bandaríkjunum.
Þriðjungur íbúanna er hins vegar
ættaður frá Kólumbíu í Suður-
Ameríku - miðstöð kókaínsmygls
th Bandaríkjanna. Það vekur
grunsemdir. Blaðamaður er gerð-
ur út af örkinni th þess að kynna
sér hugsanlegt kókanínsmygl
þessara kólumbísku innflytj-
enda. Hann finnst fljótlega myrt-
ur. Hvers vegna? Eigandi dag-
blaðsins, sem sendi hann, vih fá
svar við því og ræður th þess
einkaspæjara. Spenser.
Þannig hefst þessi nýja spennu-
saga Robert B. Parkers um einka-
spæjarann Spenser, sem fær
óbhðar viðtökur í Wheaton en
lætur hvorki löggur né skúrka
hræða sig frá því að leysa málið.
Og hann kemst að sjálfsögðu aö
því að margt er rotið í Wheaton.
Spenser-sögumar njóta veru-
legra vinsælda í enskumælandi
löndum, enda er þetta hugguleg
og léttfljótandi afþreying. Sagan
er spennandi aflestrar og
áreynslulítil undir svefninn.
PALE KINGS AND PRINCES.
Höfundur: Robert B. Parker.
Penguin Books, 1989.
A WOMAN o
OF PASSION
7/ic Life of E. Nesbit
ISSS 1924
Óvenjulegt
einkalíf
Sumir rekja upphaf nútíma-
legra barnabókmennta til enska
rithöfundarins E. Nesbit. Hún
samdi fjölda bóka um böm sem
lentu í ævintýram, í senn
skemmthegum og ógnvekjandi.
Þar kvað við nýjan tón.
Höfundurinn varð vel þekktur
í heimalandi sínu, en konan á bak
við höfundarnafnið hins vegar
ekki. Júlía Brigg hefur reynt að
skyggnast á bak við lokaða
glugga einkalífs hennar. Árang-
urinn er forvitnheg ævisaga Ed-
ith Bland, konu sem fór gjaman
óhefðbundnar leiðir.
Edith, sem fæddist árið 1858 og
andaðist í fátækt árið 1924, var
lengst af gift þekktum blaða-
manni, Hubert Bland. Þau voru
meðal stofnenda Fabian-félags
enskra sósíahsta. Fjölskyldulíf
þeirra var mjög óvenjulegt. Þau
giftu sig þegar Edith átti aðeins
tvo mánuði í að fæða barn þeirra.
En á heimihnu bjó einnig önnur
kona, ástmey Blands, en með
henni átti hann tvö böm, Edith
og Herbert ættleiddu bömin, sem
htu þess vegna fram á unglingsár
á Edith sem móður sína.
Edith leyndi vel þessu óvenju-
lega einkalífi sínu. Hún fékk svo
útrás fyrir tilfinningar sínar og
sköpunarþörf með því að semja
ævintýralegar bamasögur sem
enn em vinsælar.
A WOMAN OF PASSION.
Höfundur: Juha Briggs.
Penguin Books, 1989.
Metsölubækur
Bretland
Soluhœstu Mlfurnar:
1. Jllly Coopor:
RIVALS.
2. Jackle Colllns:
ROCK STAR.
3. Ben Elton:
STARK.
4. Ruth Rendell:
THE VEILED ONE.
5. Robert Ludlum:
THE ICARUS AGENDA.
6. David Eddlngs:
KING OF THE MURGOS.
7. Catherine Cookson:
THE CULTURED HANDMAIDEN.
8. Dougias Reeman:
IN DANGER'S HOUR.
9. Noel Barber:
TANAMERA.
10. Tom Wolfe:
THE BONFIRE OF THE VANITIES.
Rlt almenns eólis:
1. PROMS '89.
Z Ray Moore:
TOMORROW IS TOO LATE.
3. Callan Pinckney:
CALLANETICS.
4. Rosemary Conley:
COMPLETE HIP & THIGH OIET.
5. Michael Jackson:
MOONWALK.
6. Ben Wlcks:
NO TIME TO WAVE GOODBYE
7. Barry Lynch:
THE BBC DIET.
8. Elklngton & Halles:
THE GREEN CONSUMER GUIDE.
9. G. Wrlght
WISDEN CRICKETERS’ AL-
MANACK 1989.
10. HISTORIC HOUSES, CASTLES AND
GARDENS.
(Byggt á The Sunday Times)
Bandaríkin
Metsöluklljur:
1. Stephen Klng:
THE DRAWING OF THE THREE.
Z Belva Plain:
TAPESTRY.
3. Rosamunde Pllcher:
THE SHELL SEEKERS.
4. Dean R. Koontz:
UGHTNING.
5. Robert Ludlum:
THE ICARUS AGENDA.
6. Barbara Taylor Bradford:
TO BE THE BEST.
7. Gabriel Garcla Márquez:
LOVE IN THE TIME OF
CHOLERA.
8. Dominick Dunne:
PEOPLE LIKE US.
8. Fern Mlchaels:
TEXAS FURY.
10. Isaac Asimow:
PRELUDE TO FOUNDATION.
11. Arthur C. Clarke:
2061: ODYSSEY THREE.
12. Dana Fuller Ross:
OKLAHOMA!
13. Tom Wolle:
BONFIRE OF THE VANITIES.
14. Etizabeth Gage:
A GUMPSE OF STOCKING.
1$. Jude Deveraux:
THE TAMING.
RH almenns eðlis:
1. Jerry Bledsoe:
BITTER BLOOD.
Z M. Scott Peck:
THE ROAD LESS TRAVELED.
3. Bemie S. Siegel:
LOVE, MEDICINE & MIRACLES.
4. Joseph Campbell, Bill Moyers:
THE POWER OF MYTH.
5. James Glelck:
CHAOS.
6. Roxanne Pulltzer:
THE PRI2E PULITZER.
7. Paul Theroux:
RIDING THE IRON ROOSTER.
8. James M. McPherson:
BATTLE CRY FOR FREEDOM.
9. Tom Petere:
THRIVING ON CHAOS.
10. Joseph Campbell:
THE HERO WITH A THOUSAND
FACES.
11. D.J, Trump/T. Schwartz:
TRUMP: THE ART OF THE
DEAL.
12. Gwenda Blair:
ALMOST GOLDEN.
13. Davld E. Scheim:
CONTRACT ON AMERICA.
(Byasl á Nsw York Tlmss Book Rsvlsw)
Danmörk
Metsöluklljur:
1. Ernest Hemíngway:
OER ER INGEN ENDE PÁ
PARIS. (-).
Z Isabel Allende:
ANDERNES HUS. (2).
3. Sue Townsend:
ADRIAN MOLE HAR VOKSE-
VÆRK. (1).
4. Jean M. Auel:
HESTENES DAL. (4).
5. Jean M. Auel:
HULEBJ0RNENS KLAN. (3).
6. Jean M. Auel:
MAMMUTJÆGERENE. (5).
7. John Fowles:
TROLDMANDEN. (9).
8. Helle Stangerup:
CHRIST1NE. (6).
9. Pal Conroy:
SAWANNAH. (7).
10. Isabelle Allende:
KÆRUGHED OG M0RKE. (8).
(Tölur Irman sviga tákna röð bókar vikuna
á undan. Byggt á Polltiksn Sondag)
Umsjóri: Ejias Snæland Jónsson