Dagblaðið Vísir - DV - 20.05.1989, Page 18

18
LAUGARDAGUR 20. MAÍ 1989.
Borgaraieg ferming
Kirkjunnar menn brugöust
ókvæða við fyrstu borgaralegu
fermingunni. Segja hana blekkingu
einbera og alls enga fermingu.
Þessu svarar Hope Knútsson í
Morgunblaðinu 11. maí. Hún sýnir
fram á að sjónarhorn kirkjunnar
er aðeins eitt af mörgum. Ferming
sé ekki íslenskt orð heldur seinni
hluti latneska orðsins „confirm-
are“, sem hafi sjö mismunandi
merkingar í alþjóðlegu orðabók
Websters. Trúarlega skilgreiningin
sé ekki einu sinni efst á blaði. Orð-
ið þýði að styrkja eitthvað. Og Hope
segir: „Maður getur styrkst í þeirri
ákvörðun aö vera siðferðislega
sterk manneskja og ábyrgur borg-
ari. Þetta er einmitt það sem ungl-
ingar er fermast borgaralega gera.“
Þá bendir Hope á að borgaraleg
ferming sé framkvæmd í mörgum
löndum og að allar athafnir í lífinu
megi framkvæma á borgaralegan
hátt.
Ótti ástæðulaus
Ótti kristinna manna við borg-
aralega fermingu er ástæðulaus.
Menn verða að skilja að henni er
ekki stefnt gegn kristinni trú eða
kirkju. Hún er aðeins valkostur
fyrir þá sem ekki telja sig kristna
eða trúaða. Að vera trúlaus er ekki
það sama og að gera lítið úr trú
annarra.
Þennan sama dag var önnur
grein í Morgunblaðinu: „Ferming-
in, veislan og gjafimar“. Hana
skrifaði Gunnlaugur Stefánsson,
prestur í Heydölum. Þar sem við-
horf hans hljóta að vera kristileg
og hákirkjuleg skulum við athuga
þau ögn nánar. Klerkur ber íjöl-
miðlum á brýn „hroka“, „for-
dóma“ og þekkingarleysi í árlegu
„hneykslunarnöldri" um ferming-
una. Næst rekur hann undirbúning
hennar. Telur að börnin fermist „af
fúsum og fijálsum vilja“ (sem er
hæpin fullyrðing) en auðvitað í
samráði við fiölskyldu sína. Og
þetta sé kannski kjami málsins.
Fermingin sé ein af fáum fiöl-
skylduathöfnum er standist tímans
tönn. Vegna þess hve hún sé mikil-
vægur atburður í lífi fólks. Þá fiall-
ar greinarhöfundur um veislumar
í löngu máli. Kannast ekki við að
um bmðl og sóun sé að ræða held-
ur vitni þær um kærleika og gleði.
Og hann undrast að í okkar veislu-
glaða efnishyggjuþjóöfélagi skuli
menn amast við þeim. Loks hvetur
hann til að staöinn verði vörður
um ferminguna og segir: „Ég veit
að flestir eiga persónulegar minn-
ingar tengdar fermingardeginum
sínum, sem vekja gleði og þökk í
huga“. Og bætir við síðar: „Borg-
araleg útskriftarathöfn í lok
fræðslunámskeiðs um þjóðfélagið á
ekkert skylt við fermingu innan
kirkjunnar og alls kostar rangt að
leggja slíkt að jöfnu við fermingu.
Ég vona aö fræðslan sem þetta
borgaralega fræðslunámskeið veit-
ir byggi ekki á slíkum blekkingum
þegar málefni lífsins em til um-
ræðu.“
Hér birtist mikil þröngsýni
Auðvitað er borgaraleg ferming
ekki sama og kirkjuleg ferming.
Hún byggist á annarri afstööu til
lífsins. Annarri lífsskoðun. En hún
er ekki óæðri fyrir vikið. Sannleik-
ur lífskoðana er ekki algildur held-
ur afstæður. En í ummælum
prestsins kemur fram sú algenga
villa að telja endilega sína eighi lífs-
skoðun (í þessu tilviki kristni) öðr-
um lífsskoðunum betri. Ókristið
fólk geti þvi ekki ætlast til að hug-
myndir þess séu jafnmarktækar
„um málefni lífsins" og skoðanir
kristinna manna. Og vel að merkja:
jafnvel fyrir hina trúlausu sjálfa!
Þetta er hryggilegt óumburðar-
lyndi. Ég tala nú ekki um þegar það
er byggt á fáfræði. Presturinn
„vonar“ að borgaralega fermingar-
fræðslan sé ekki á blekkingu
byggð. En þó hann þannig viður-
kenni að þekkja hana ekki, þykist
hann þess umkominn að gera htið
úr henni. Það sé alrangt að leggja
hana að jöfnu við kristilega upplýs-
ingu. Það er ekki að furða þó hon-
um blöskri „hroki“, „fordómar",
„nöldur" og vanþekking fiölmiðla
um ferminguna. Og harmi „yfir-
borðslegar“ umræður um hana. En
Gunnlaugur gerir allt of mikið úr
þekkingarleysi fiölmiðla á ferming-
unni.
Flestir íslendingar eru fermdir.
Fjölmiölafólk er yfirleitt ungt að
árum og til þess að gera nýfermt,
auk þess fer það í fermingar hjá
vinum eins og gengur. Það veit þvi
ýmislegt um fermingar eins og
annað fólk. Hitt er annaö mál að
upplifun manna á sama fyrirbæri
er oft mismunandi. Yfirgnæfandi
hluti þeirra sem ég þekki, og þaö
er bara venjulegt fólk af öllum
stéttum, lét ferma sig af því að þaö
var venjan. Gerði bara eins og aðr-
ir án sérstakrar upphafningar. Og
gjafimar spilltu ekki fyrir. En ég
neita því auðvitað ekki að prestur,
sem lifir og hrærist með söfnuði
sínum, finni heilagan anda í ferm-
ingarveislum. Og ömgglega verður
hann lítið var við hina heitvantrú-
uðu af þeirri einföldu ástæöu að
þeir láta ekki fermast. En þeir
kynnu aö vilja strengja þess hátíð-
lega heit að lifa ábyrgu og siðferði-
legu lífi.
Borgaraleg ferming er fyrir
þetta fólk
Það er reyndar einkennilegt hve
séra Gunnlaugur er fámáll um hið
trúarlega inntak og gildi ferming-
arjnnar. En leggur mikla áherslu á
samheldni fjölskyldu-nnar. Og það
er reyndar merkilegt og mikilvægt
atriði. Skyldu fiölskyldu- og ættar-
tengshn ekki einmitt fremur halda
lífi í fermingunni hjá trúhtilli þjóð
en trúarlegur áhugi? Þörf einstakl-
inga og hópa, stórra og smárra,
fyrir tengsl og samheldni er geysi-
sterk. Án þess öryggis er fylgir því
að vera hluti stærri heildar fær
enginn þrifist. Og þetta stuðlar
auðvitað að einingu þjóðfélagsins.
Þess vegna er skiljanlegt að fólk
haldi stórar veislur, sannkölluð
ættarmót, þegar fólk fermist alveg
eins og þegar það giftir sig og deyr.
En allar þessar athafnir geta veriö
borgaralegar. Samheldni fiöl-
skyldu og ættar er því engin hætta
búin við borgaralega fermingu.
Það er hins vegar rétt að óhófið,
er mörgum þykir loða við ferming-
arveislur, er hvorki meira né
minna en viðgengst í þjóðfélaginu
yfirleitt. En á fleira er að líta í því
sambandi. Þótt presturinn sjái að-
eins gleði og kærleik í fermingar-
veislum sjá ýmsir þar ekki aðeins
bruðl heldur einnig ógeðfellda end-
urspeglun stéttaskiptingar og
stéttametings. Ekki má þá gleyma
þeim fiárhagslega bagga sem þær
leggja á efnaminni fiölskyldur.
Reyndar finnst mér veikleiki
hinnar borgaralegu fermingar fel-
ast í sjálfu tilstandinu. Hugmynd-
inni um borgaralega fermingu!
Þarf einhveija athöfn til að veröa
siðferðilega ábyrg fuhorðin mann-
eskja? Gerist það ekki af sjálfu sér.
Er ekki óþarfi aö apa serimóníu-
og veislugleðina eftir öðrum? Þetta
er enn eitt sjónarmið.
Hvað sem því hður verða menn
að skilja að borgaraleg ferming er
jafnréttismál. o P
En ríkjandi ójafnrétti þegnanna í
trúariegum efnum á íslandi er
ósamrýmanlegt hugmyndum nú-
tímans um lýðræði og jafnan rétt.
Það er þvi sanngimiskrafa að
kirkja og ríkisvald verði sundur-
skihn svo að allar trúar- og lífs-
skoðanir sitji við sama borð.
Sigurður Þór Guðjónsson
Frá fyrstu borgaralegu fermingunni.
Finnur þú fiirnn breytingar? 4
KKWffl (§HDg
©PIB
COPENHAGEN
Mig langaði ekkert sérsfaklega í pels en það (ór í taugarnar á mér aö
fólk héldi að þú hefðir ekki efni á að gefa mér hann...
Nafn:........
Heimilisfang:
Myndimar tvær virðast við
fyrstu sýn eins en þegar betur er
að gáð kemur í ljós að á mynd-
inni til hægri fimm atriðum verið
breytt. Finnir þú þessi fimm at-
riði skaltu merkja við þau meö
krossi á hægri myndinni og senda
okkur hana ásamt nafni þínu og
heimilsifangi. Að tveimur vikum
hðnum birtum við réttu launsina
ásamt nafni sigurvegarans.
Tvenn verðlaun em veitt fyrir
réttar lausnir:
l: AIWA vasadiskó með útvarpi
að verðmæti kr. 5.880,-
2: AIWA vasaútvarp að verðmæti
kr. 4.050,-
Yerðalaunin koma frá Radióbæ,
Ármúla 38, Reykjavík.
Merkið umslagið með lausninni:
Finnur þú fimm breytingar? 3
c/o DV, pósthólf 5380,
125 Reykjavík
Sigurvegarar fyrir aðra get-
raun reyndust vera:
1) .lónasElíasson,
Safamýri 11,108 Reykjavik.
2) Jóhanna Óskarsdótt-
ir,
Knarrarbergi 1, 815 Þorláks-
höfn.