Dagblaðið Vísir - DV - 25.07.1989, Blaðsíða 14

14
< -ÞRIÐJUDAGUR 25. JÚLl 1989.
Frjálst.óháð dagblaö
Útgáfufélag: FRJÁLS FJOLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JONAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELiAS SNÆLAND JONSSON
Fréttastjóri: JONAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, 105 RVlK, SÍMI (1 )27022 - FAX: (1)27079
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 900 kr.
Verð i lausasölu virka daga 85 kr. - Helgarblað 100 kr.
Hvaða tímamót?
Steingrímur Hermannsson forsætisráðherra lýsir
yfir tímamótum í viðtali í Tímanum um helgina. Hann
er spurður, hvernig honum lítist á framtíðina og hvort
við séum að fara inn í uppsveiflu á ný. Hann segir, að
við stöndum tvímælalaust á tímamótum um þessar
mundir.
Ekki er lítils virði, þegar forsætisráðherra ríkisins
boðar tímamót. Sízt skiptir það litlu á þessum tímum
erfiðleika. En hvaða tímamót eru þetta? Hvað færir for-
sætisráðherra fram fullyrðingu sinni til stuðnings?
Hann nefnir, að staðið hafi verið fyrir gífurlega mik-
illi skuldbreytingu hjá útflutningsatvinnuvegunum.
Henni sé nú að ljúka. í öðru lagi séu þessar björgunarað-
gerðir fólgnar í því að rétta smám saman af gengið. Við
séum nærri því marki, að fiskvinnslan nái núlli. Hóg-
værir kjarasamningar hafi yfirleitt náðst. Því segist for-
sætisráðherra vera sæmilega ánægður með árangur rík-
isstjórnarinnar. En sé betur að gáð, reynist ekkert í
ummælum ráðherra, sem rökstyður fullyrðingar hans
um tímamót. Hann viðurkennir meira að segja í við-
talinu, að hagur fiskvinnslu muni enn versna innan
skamms og þurfi þá að rétta hann. Hann boðar sem sé
nýjar þjörgunaraðgerðir. Hann boðar í raun meira af
gengislækkunum. Þetta allt eyðileggur hugmyndirnar
um, að tímamót séu fram undan.
Hvað er forsætisráðherra að tala um?
Eru það tímamót, að við erum sem fyrr á kafi í bull-
andi verðbólgu, sem er margfalt meiri en í grannríkjun-
um og kallar á tíðar gengislækkanir? Nei, þetta er eins
og það lengi hefur verið.
Forsætisráðherra ætti ekki að stæra sig af því, þótt
almannafé hafi með haftakerfi verið úthlutað til útflutn-
ingsatvinnuvega. Kannski má segja, að það hafi verið
tímamót, að við höfum lent í skeiði gjaldþrota og sam-
dráttar í kaupmætti launa. En það eru þá neikvæð tíma-
mót. í raun sjáum við enn ekki út úr þeim myrku tím-
um, sem þjóðfélagið hefur lent í. Aðgerðir ríkisstjórnar
þessarar hafa í engu stoðað. Því er mikil kokhreysti hjá
forsætisráðherra að segja, að við stöndum á tímamótum.
Það væru þá einnig neikvæð tímamót, ef farið yrði
að tillögum þessa ráðherra og vextir yrðu enn lækkaðir
með handafli. Ráðherrann og sumir fylgifiskar hans
virðast vilja bjarga Sambandinu með því að gera raun-
vexti neikvæða, sem sé lægri en verðbólgustigið. Þá
gætu skuldarar fengið fé á silfurdiskum, svo fremi þeir
eigi aðgang að lánakerfinu. Þetta gæti forsætisráðherra
verið að boða með öllu tah sínu um vaxtalækkun. En
fáir mundu í raun vilja kannast við tímamót af þessu
tagi.
Varla kallast það tímamót á íslandi, þótt ógrynni fjár
verði enn varið til landbúnaðar, meðal annars bendir
flest til, að loðdýrabændur fái það, sem þeir biðja um.
Slíkt eru ekki tímamót heldur í stíl við þá stefnu, sem
hér hefur ríkt í áratugi.
Skattpíning núverandi stjórnar ætlar að slá öll met.
Þetta gerist í miðjum samdrætti. Um þetta hafa ráð-
herrar orðið sammála. Von er, að forsætisráðherra geti
verið ánægður með samstarfið í stjórninni.
í heild erum við áfram í feninu og verðum um hríð.
Orð forsætisráðherra um eitthvað annað eru mark-
laus.
Þarna fer bara ráðamaður, sem er leikari á sviði
stjórnmálanna og nýtir það.
Haukur Helgason
„.. .hreint ekkert vandamál að koma í veg fyrir verðrýrnun sparifjár í innlánsstofnunum,“ segir í greininni.
Svar til huldu-
manns Staksteina
Staksteinahöfundur í Morgun-
blaðinu skrifar ekki nafn sitt við
greinar sínar. Enn síður birtist
mynd af honum, sem þó er fyrir
langa löngu orðin viðtekin regla
um þá sem rita í blaðið. Hann hefir
sjálfsagt gildar ástæður fyrir því
að fara huldu höfði.
Þessi staksteinahöfundur er reið-
ur yfir því að ég skuh sem „forystu-
maður Sjálfstæðisflokksins í land-
búnaði" leyfa mér að hafa aðra
skoðun en hann. Líklega eiga ýms-
ir aðrir í þingliði flokksins sinn
skammt af ádrepunni því að ég er
ekki einn á báti.
Vill einhver lá mér?
í þessu sambandi er fróðlegt að
rifja upp umræður sem urðu innan
þáv. þingflokks Sjálfstæðisflokks-
ins um þingsályktunartillögu próf.
Ólafs Björnssonar varðandi athug-
un á því að taka upp verðtryggingu
fjárskuldbindinga, en tiflagan var
samþykkt á Alþingi 1960-61. Próf.
Ólafur skýrir frá umræðunum í
Morgunblaðsgrein á sl. ári. Þar seg-
ir orðrétt:
„Innan Sjálfstæðisflokksins voru
mjög skiptar skoðanir um réttmæti
verðtryggingar. Formaður flokks-
ins Ólafur Thors var einn þeirra,
sem voru henni andvígir, þar sem
hann gerði sér ljóst, að af henni
myndi leiöa vaxtahækkun, en hana
taldi hann atvinnuvegina ekki
þola.“
Ólafur Thors var ástsælasti for-
ustumaður Sjálfstæðisflokksins
fyrr og síðar. Hann var þaulkunn-
ugur atvinnulífl landsins. Vill ein-
hver lá mér þótt ég beri meira
traust til hans en til staksteinahöf-
undar? Sumir þessara blaða-
manna, sem þykjast hafa vit á öllu,
hafa aldrei dyfið hendinni í kalt
vatn. En aftur aö Ólafi Thors.
Hann ætlaðist þó að sjálfsögðu
ekki til að fá peninga að láni fyrir
lítið, þótt hann vildi fara varlega í
að verðtryggja. Honum var ljóst að
fyrirtækin í landinu, sem veita
fólkinu atvinnu, eru undirstaðan.
Ef þær máttarstoðir þjóðfélagsins
bresta hvar á fólkið að fá atvinnu,
og hvar er þá vaxtavon? Er ekki
betra aö hafa vextina hóflega og
þjóðfélagið gangi?
Það hefur ekki sést aö höfundur
Staksteina hafi sérstakan áhuga á
verðtryggingu fyrir láglaunafólkið
eða fyrir fatlaða. Þyrftu þessir aðil-
ar ekki að fá sömu krónuna til að
lifa af í dag, eins og í gær, til jafns
við þá sem eiga peninga? Höfundflr
Staksteina er ekki einn um að
gleyma þeim sem minnst mega sín.
Kjallariim
Eggert Haukdal
alþingismaður
Að því leyti á hann sammerkt með
núverandi ríkisstjórn.
Fer með ósannindi
Ástæða þess að ég tek penna í
hönd er einungis sú að staksteina-
höfundur fer með ósannindi um
mig, sem ekki er unnt að láta ómót-
mælt.
Inntakið í boöskap þessa stak-
steinahöfundar 14. júlí er á þá lund
aö ég sé genginn undir „gunnfána
forsjárhyggjumanna“ sem vilja
sparifé „verðlaust handa offram-
leiðslu og oíTjárfestingu“.'
Sannleikurinn er sá að ég flutti,
einn þingmanna, frumvarp á Al-
þingi 1987-88 og aftur 1988-89 þess
efnis aö spariinnlán yrðu gengis-
tengd. Það er sú einasta verðtrygg-
ing sem að haldi kemur. Að tengja
verðgildi peninga viö verðbólgu-
myndandi vísitölu er að fara úr
öskunni í eldinn. En varðar stak-
steinahöfund um staðreyndir?
Viðreisnarárin 1960-70 voru lág-
vaxtaskeið. Þá var verðbólga væg
og fjárfesting skapleg. Hávaxta-
stefna var innleidd á 8. áratugnum.
Núna - á 9. áratugnum - þegar ár-
legir meðalvextir tímabiisins hafa
verið nálega 45%, keyrir fjárfesting
úr hófi fram og við ekkert veröur
ráöið. Rétt er einnig að taka fram
að það var ekki Sjálfstæðisflokkur-
inn heldur vinstri stjórn sem kom
á verðtryggingu fjárskuldbindinga
árið 1979. Getur staksteinahöfund-
ur lært eitthvað af reynslunni eða
er ofstækið blint?
Markaðslögmálin gilda ekki
Það er hlálegt þegar staksteina-
höfundur og hans nótar fara að
tala um „gamla fólkið" og „spariféð
sem var brennt á báli verðbólgunn-
ar“. Hvað þeir endast til að þrástag-
ast á þessu! Mér er spurn: Hafa
þessir menn rannsakað hversu
mörg heimifl hafa leyst upp vegna
vaxtaokurs, hversu mörg fyrirtæki
hafa orðið gjaldþrota og hversu
margir atvinnurekendur hafa
misst aleigu sína þegar skuldir
þeirra tvöfölduðust annað eða
þriöja hvert ár samkvæmt láns-
kjaravísitölu? Að draga gamia fólk-
ið inn í umræðuna er ósmekklegt.
Það minnir á þá sem eru á flótta
undan réttvísinni, flugræningja
sem grípa eldri borgara (eða ef til
vill böm) sem gísl til að skýla sér.
Á lágvaxtaskeiöinu var í formi al-
mannatrygginga gert meira fyrir
gamla fólkið en nokkru sinni.
Enn hlálegra er, reyndar kát-
broslegt, þegar staksteinahöfundur
talar um „vaxtafrelsi" sem bankar
eru sagðir hafa fengið 1984 og 1986.
Það er endurtekin sga um „Nýju
fötin keisarans" eftir H. C. Ander-
sen. Vextir hafa með lögum, sem
er handaflsaðgerð, verið tengdir
lánskjaravísitölu. Þeir dansa eftir
henni frá mánuði til mánaðar, hver
svo sem verðbólgan er. Markaðs-
lögmálin gilda ekki og hvorki
Seðlabanki né ríkisstjórn fá
nokkru um þokað.
Margir þeirra sem spara leggja
fé sitt inn á banka. Aðrir kaupa
ríkisskuldabréf eða önnur skulda-
bréf eða ávaxta fé sitt á verðbréfa-
markaöi o.s.frv. Það er hreint ekk-
ert vandamál að koma í veg fyrir
verðrýrnun spariijár í innláns-
stofnunum. Hitt er verra viðfangs
að hemja braskara sem hagnast af
okurvöxtum á kostnaö atvinnuveg-
anna.
Eggert Haukdal
„Höfundur Staksteina er ekki einn um
að gleyma þeim sem minnst mega sín.
Að því leyti á hann sammerkt með
núverandi ríkisstjórn.“