Dagblaðið Vísir - DV - 06.11.1989, Side 32

44
Andlát
Franz Jezorski klæöskeri, Njálsgötu
80, lést 1. nóvember.
Sigríður H. Proppé andaöist í London
i 2. nóvember.
Jóhannes Jónsson vélstjóri, Gunn-
arsbraut 28, Reykjavík, andaðist í
Borgarspítalanum fimmtudaginn 2.
nóvember.
Jaröarfarir
Sigríður A. Njálsdóttir, er andaðist
28. október, verður jarðsungin frá
Fossvogskirkju í dag, 6. nóvember,
kl. 13.30.
Jóhannes Jóhannesson frá Glerá,
Hátúni 11, verður jarðsunginn frá
Fossvogskapellu þriðjudaginn 7.
nóvember kl. 13.30.
Jóhanna Björg Jónsdóttir, Dvaiar-
heimilinu Hlíð, Akureyri, lést 29.
október. Jarðarförin fer fram frá
Akureyrarkirkju þriöjudaginn 7.
nóvember kl. 13.30.
Carroll Baldwin Foster, fyrrv. for-
stjóri Menningarstofnunar Banda-
ríkjanna, verður jarösunginn frá
Dómkirkjunni þriðjudaginn 7. nóv-
ember kl. 13.30.
Tilkyimingar
Kynningarfundur um
styrkingar í jarðgöngum
Þriðjudaginn 7. nóvember kl. 17 mun
Jarðgangafélag íslands og Mannvirkja-
’ jarðfræðafélags íslands í samvinnu við
sænska sendiráðið hér á landi gangast
fyrir kynningarfundi í fundasal Orku-
stofnunar, Grensásvegi 9, 3. hæð. Kynn-
ingin verður á ensku og nefnist: Swedish
Technology in Reinforcement of Tunnels.
Dagskráin hefst kl. 17. Væntanlegir fund-
armenn láti skrá sig í síma 83600 á Orku-
stofnun.
Fræðslufundur
kynningarnefndar
Verkfræðingafélags Islands
Almennur fræðslufundur á vegum kynn-
ingamefndar Verkfræðingafélags ís-
lands verður þriðjudaginn 7. nóvember
kl. 20 í Norræna húsinu. Fyrir nokkrum
dögum bárust fréttir frá San Francisco
af mesta jarðskjálfta, sem þar hefur kom-
ið síðan 1906, með miklu mannfalli og
gífurlegu tjóni á mannvirkjum. íslenskir
visindamenn hafa látið í ljós þá skoðun
að þessi skjálfti sé um margt líkur Suður-
landsskjálftanum, sem enn er beðið eftir,
og að áhrif skjálfíans gætu jafnvel orðið
svipuð í Reykjavík og San Francisco. Því
er von að spurt sé hvemig öryggi okkar
sé háttað í ljósi síðustu atburða. A fundin-
um verður reynt að varpa ljósi á þessi
mál.
Fundir
Bak við byrgða glugga
Þriðjudaginn 7. nóvember standa Samtök
Blómastofa
FriÖjinns
Suðurlandsbraut 10
108 Reykjavík. Sími 31099
Opið öllkvöld
til kl. 22,- einnig um helgar.
Skreytingar við öll tilefni.
Gjafavörur.
um kvennaathvarf fyrir þriðja opna
fundinum í fundaröðinni „Bak viö
byrgða glugga". Fundurinn verður í
Gerðubergi og hefst kl. 20.15. Fundarefni
er heimilisofbeldi og verða flutt stutt
framsöguerindi. Að þeim loknum verða
opnar umræður.
JC-Nes
í kvöld kl. 20.30 verður haldimi þriðji fé-
lagsfundur JC-Ness að Laugavegi 178, 3.
hæð. Uppákoma á fundinum verður
ræðukeppni á milli tveggja hópa sem
vom að ljúka námskeiðinu Ræða I. Allir
velkomnir.
Kvenfélagið Fjallkonurnar
Fundur verður þriðjudaginn 7. nóvember
kl. 20.30 í Fella- og Hólakirkju. Mætum
allar og fóndmm, málum á jólakort og
fléttum jólahringi. Pakkningar seldar á
fundinum. Kaffiveitingar.
JC-Reykjavík
heldur félagsfund þriðjudaginn 7. nóv-
ember kl. 20 að Laugavegi 178. Gestur
fundarins verður Vilhjálmur Egilsson.
Allir velkomnir.
Fyrirlestrar
Hvernig kennum við
börnunum aðtaka
ábyrgð á umhverfinu?
Þriðjudaginn 7. nóvember flytur Þorvald-
ur Om Arnason, námsstjóri í náttúru-
fræði, fyrirlestur á vegum Rannsóknar-
stofnunar uppeldis- og menntamála er
nefnist: Hvemig kennum við bömunum
að taka ábyrgð á umhverfmu? Þetta er
fjórði fyrirlesturinn á vegum RUM um
náttúrufræðikennslu í grunn- og fram-_
haldsskólum. Fyrirlestrar og umræðu-
fundir, sem þeim fylgja, hafa opnað um-
ræðu um stöðu og stefnu náttúrufræði-
kennslu á báðum skólastigum og tengsl-
um hennar milli aldurshópa og skóla-
stiga. Þorvaldur Öm mun í erindi sínu
víkja að áhyggjum manna af umhverfis-
málum, auknum áhuga á umhverfis-
vemd og hlutverki skóla og félagasam-
taka á þessu sviði. Fyrirlesturinn verður
haldinn í Kennaraskólahúsinu við Lauf-
ásveg og hefst kl. 16.30. Öllum er heimill
aðgangur.
Tónleikar
Tónleikar í Ólafsvík
og Stykkishólmi
Viðar Gunnarsson bassasöngvari og
Selma Guðmundsdóttir píanóleikari
halda tónleika í Ólafsvík þriðjudaginn 7.
nóvember og aðra tónleika í Stykkis-
hólmi 7. nóvember. Fyrri tónleikamir
verða í Félagsheimilinu á Klifi og hefjast
kl. 20.30 en þeir seinni verða í Hótel
Stykkishólmi og hefjast einnig kl. 20.30.
Á efnisskránni verða íslensk einsöngslög
eftir Áma Thorsteinsson, Sigvalda
Kaldalóns, Eyþór Stefánsson, Karl O.
Runólfsson og aríur úr óperum eftir W.
A. Mozart, G. Verdi og G. Rossini.
t
Eiginmaðurminn,
Carroll Baldwin Foster,
fyrrverandi forstjóri Menningarstofnunar
Bandaríkjanna,
verður jarðsunginn frá Dómkirkjunni
þriðjudaginn 7. nóvember kl. 13.30.
Helga Weisshappel Foster
MÁNUDAGUR 6. NÓVEMBER 1989.
Menning
Leikið á regnboga
Fyrsta ljóðið í bókinni Einleikur á regnboga
eftir Steinunni Ásmundsdóttur er óður til hugarflugs-
ins, skáldskaparandans; það hefst þannig:
Hugarfóstur
ég næri þig
og gef þér líf.
Síðan segir: „Þú skapar / veröld mína / í breiðunnar
litróf, / leggur orð á tungu / og liti í myndir." Ljóðinu
lýkur á þessa leið:
Við dveljum saman
í húsi líkama
og vegum salt
á öfgum heimsins.
Þetta Ijóð heitir Þrymur og má túlka sem eins konar
sáttargjörð ljóðmælandans við sjálfan sig, viðurkenn-
ing hans á eigin sköpunarmætti og tilveru. Einnig
heimurinn er tekinn í sátt og í stað þess að hatast við
hann má einfaldlega vega salt á öfgum hans. Þriðja
ljóð bókarinnar heitir Fæðing úr dauða:
Dagur er í ljósi
hvítrar vonar.
Bjarma slær á efstu stund
þá lotin sál sig réttir
upp til himinhvolfa.
Það sem að mínu mati er sameiginlegt þessum ljóð-
um er sá bjarti tónn sem klingir milh línanna, tónn
sem í senn tjáir auðmýkt fyrir lífinu og sátt við það:
hvít vonin veitir ljósi sínu inn í daginn og þeir sem
bognað hafa horfa fram á viðreisn sína; á dauðastund
skal lífinu fagnað. Hér kveður við bjartsýnan tón.
Tíð og tími
Tíminn gegnir áberandi hlutverki í nokkrum ljóð-
anna. Þessi tími virðist aö jafnaði fjandsamlegur þótt
hann kunni að veita stundarfró: „fortíð - framtíð / lifa
vilt í óráði daga / án jarðartengsla / þú efast“, segir í
Raunum. Eitt ljóða bókarinnar heitir Tíminn. Það er
að mínum dómi eitt af bestu ljóðum hennar, ekki síst
fyrir það hve vel myndmál þess gengur upp. Myndmál-
ið, orðaval og umsnúin orðaröð - sem Steinunn notar
víða - sveipa þetta ljóð þjóðsagna-, aö ekki sé sagt
spásagnarblæ og gefa því góðan heildarsvip:
Dægrin hverfa að baki
með fulla skjóðu fortíðar.
Lendur bíða í óþreyju
nýrra Spora í sögu.
Tiö hver sækir fram
um vegi hlykkjótta.
Á krossgötum flökta
menn í hrafnslíki
Bókmenntir
Kjatan Árnason
og þreyta hugarflug
til nútíðar.
Af öðrum góðum ljóðum bókarinnar má nefna
Vængjaslátt, Raunir, Raddir í vatninu og Bréf.
Myndmálið í ljóðum Steinunnar er annars soldiö upp
og ofan. Er oft hnitmiðaö pg heilsteypt einsog sést á
dæmunum hér að framan. í öörum tilvikum er mynd-
máhð síður heppnað, t.d. þar sem segir: „Á tæpasta
vað / renna mannheimar" eða „glufur koma í gættir
nýrra dyra“, sem ég tel reyndar að gangi ekki upp
merkingarlega enda eru glufur og gættir sömu nátt-
úru, þ.e. tómarúm. Tíö notkun eignarfallsliða getur
ýtt undir einhæfni auk þess sem liöirnir geta orðið
óþarflega snúnir - sem mér sýnist þó ekki vera ásetn-
ingur: „í leit aö alsælu tregablandinna vona.“ Til að
styrkja máltilfmningu og auka fjölbreytni orðaforðans
var mér eitt sinn bent á þrjú ráö sem duga vel: að lesa,
lesa og lesa.
Sums staðar er í ljóðunum fremur sagt en sýnt, þ.e.
orð sett ofar mynd og er það auðvitað í góðu lagi því
eins og allir vita er allt leyfilegt í skáldskap, ástum
og stríði. Þetta gerir ljóðin þó frekar vitsmunaleg en
tilfinningaþrungin, jafnvel þar sem sagt er frá tilfinn-
ingum.
I heild þykir mér tónninn í Einleik á regnboga nokk-
uð þungur - þrátt fyrir bjartsýni í byrjun; það er óvíða
sem birtunni tekst að sópa burt myrkrinu. Lesandi fær
þar af leiðandi á tilfinninguna að sjálfsmynd ljóðmæ-
landans sé í molum, sjálfsvitund hans tvístruð og seint
verði hmd saman sú brotna sál. Hér má nefna ljóðin
Brotlendingu, Fisk og Framrás sem dæmi þótt fleiri
komi til greina. Þegar þjáningunni er leyft að troða
vonina og vissuna undir járnhæl sínum er stutt í að
maðurinn fari aö velta sér upp úr eymdinni sem hann
hefur skapað sér.
Þótt ég hafi hér undir lokin tíundað nokkuð af því
sem mér finnst miður hafa farið, hvarflar ekki að mér
að líta framhjá þvi að Steinunn Ásmundsdóttir er
komin á skáldabekkinn til að vera - stúlkan er skáld.
Stelnunn Ásmundsdóttir:
Einleikur á regnboga.
Ljóð, u.þ.b. 50 bls.
Almenna bókafélagið, 1989. Kjartan Árnason
Islenska hljómsveitin
Fyrstu tónleikar íslensku hljómsveitarinnar á níunda
starfsári hennar voru haldnir í Menningarmiðstööinni
Gerðubergi í gærdag. Á efnisskrá voru þrjú tónverk,
Oktett í Es-dúr op. 103 fyrir tréblásara eftir Ludwig
van Beethoven, Kristallar fyrir kammersveit eftir Pál
P. Pálsson og Sinfóníetta op. 1 fyrir kammersveit eftir
Benjamin Britten.
Tónleikamir hófust á oktett Beethovens og kom þar
strax í ljós hversu óhentug salarkynnin voru fyrir
flutning þeirrar efnisskrár sem hér var í boði. Salur-
inn er harður í hljóm og með mjög stuttan eftirhljóm,
enda lítill. Var'þetta sannarlega ekki til þess aö létta
undir meö flytjendunum, sem engu að síður fluttu
verkið sæmiiega.
Kristallar Páls Pampichlers Pálssonar voru næst á
efnisskránni, en Páli mun hafa samið það verk á árinu
1970. í verkinu blandar Páll saman ólíkum tónsmíöaað-
ferðum og tekst að gera það á þann hátt að myndi
sannfærandi heild þótt nokkuð hljómi þaö laust í
formi. Verkið var hér flutt undir stjórn höfundarins
sjálfs og var flutningurinn þokkalegur. Einleiksstrófur
Þorkels Jóelssonar homleikara voru leiknar af öryggi.
Síðasta verk tónleikanna var Sinfónietta op. 1 eftir
Britten. Hún var hér flutt af 10 hljóðfæraleikurum,
tréblásurum og strengjum, undir stjóm Guðmundar
TónJist
Áskell Másson
Emilssonar. Kom hér því miður berlega í ljós hversu
lítið þessir annars ágætu hljóðfæraieikarar eru sam-
spilaðir og leiðir það hugann að öllum þeim breyting-
um sem orðið hafa á félagaskipan og rekstri hljóm-
sveitarinnar á níu starfsárum. Þótt lofa beri þá stefnu
hljómsveitarinnar að gefa ungu tónlistarfólki tæki-
færi, bæði flytjendurm og tónhöfundum, þá er þaö
nauðsynlegt hverri slíkri sveit að hafa harðan kjama
hugsjóna- og eljufólks sem ber hag sveitarinnar mjög
fyrir brjósti. Hér virðist sá kjarni vera of smár og
hafa breytingamar á Uði hennar haft of mikil áhrif á
gæði hljómsveitarinnar. Guðmundur Emilsson stjórn-
aði Sinfóníettu þessa þá unga og stórefnilega tón-
höfundar (Britten mun hafa verið 19 ára þegar hann
samdi verkið) á látlausan hátt, en af röggsemi. Aðsókn
á tónieikana var slök.
Áskell Másson
Fjölmiðlar
Nigaragua
Slæmar fréttir berast nú frá Nig-
aragua. Hinn háværi, einkennis-
búni Ortega hyggst riúfa vopnahlé
það, sem samið var um á milli
sandiniista-stjórnarinnar og
contra-skæruliða. Ástæöan er talin
aö hann búist við að fara hailoka í
fyrirhuguöu forsetakjöri en þar er
frambjóðandi stjórnarandstæðinga
Violeta Chamorro, útgefandi stór-
blaðsinsLaPrensa.
Sagt er að koramúnistar þurfi að-
eins að ráða Sahara-eyöimörkinni í
þrjú ár og þá sé þar kominn skortur
á sandi. Nigaragua er einmitt að
íara sömu leiö noröur og niður og
önnur kommúnistaríki, og eina ráð-
ið fyrir Ortega til að halda völdum
er liklega að blása í herlúðra.
En hvar eru nú allir friðarvinimir
íslensku?Hvað segirtildæmisEyj-
ólfur Kjalar Emilsson, sem haldið
hefur margar þjartnæmar prédík-
anir gegn hermennsku og vopna-
vaidi?
Og hvar hafa allír málfrelsisunn-
endurnir veriö á meðan reynt hefur
verið að stinga kefli í munn Violetu
Chamorro? Hvaö segja til dæmis
Siija Aöalsteinsdóttir og Páll Skula-
son, sem stofnuöu á sínum tíma sér-
stakan málfrelsissjóð?
Og ætla islensku kvennalistakon-
urnar að þegja viö því er kynsystir
þeírra berst hetiulegri baráttu fyrir
lýðræði og almennum mannréttind-
umíNigaragua?
Hannes Hólmsteiitn Gissurarson