Dagblaðið Vísir - DV - 10.11.1989, Blaðsíða 8

8
FÖSTUDAGUR 10. NÓVEMBER 1989.
Utlönd
Landamærin enn galopin
Landamæri Austur- og Vestur
Þýskalands í Berlín voru galopin í
morgun því embættismenn austur-
þýskra skráningarskrifstofa höfðu
ekki undan ásókn Austur-Þjóöveija
í vegabréf og vegabréfsáritanir til
Vestur-Þýskalands. Klukkan átta í
morgun átti ný reglugerð, serfl gefin
var út í Austur-Þýskalandi í nótt, að
taka gildi. Kveður sú reglugerð á um
að allir sem vilja fara til Vestur-
Þýskalands þurfi á vegabréfi og árit-
un að halda til að komast yfir landa-
mærin.
En slík var ásóknin að allar skrán-
ingarskrifstofur fylltust strax í
morgun. Því var brugðið á það ráð
að halda landamærunum opnum.
Einn landamæravörður sagði
morgun aö landamærin gætu jafnvel
veriö galopin í nokkra daga. Austur-
Berlínarbúar geta enn farið yfir Ber-
línarmúrinn til Vestur-Berlínar án
vegabréfs, rétt eins og þeir gerðu í
nótt.
Sviptingasöm nótt
í nótt var tilkynnt að allir þegnar
Þýska alþýðulýðveldisins fengju
vegabréf og vegabréfsáritun og gætu
farið að vild til Vestur-Þýskalands
án nokkurra vandkvæða eða tálma.
Kom þessi tilkynning í kjölfar svipt-
ingasamrar nætur þar sem þúsund-
ur íbúa Austur-Berlínar töltu yfir til
Vestur-Berlínar, og til baka aftur,
rétt eins og enginn væri Berlínarm-
úrinn.
Kom það til af því að í gærkvöldi
var öllum hömlum á ferðafrelsi lyft
og tilkynnt aö Austur-Þjóðverjum
væri heimilt að fara yfir landamæri
Austur- og Vestur-Þýskalands að
vild, án vegabréfsáritunar eða vega-
bréfs.
Gífurleg fagnaðarlæti brutust út
beggja vegna Berlínarmúrsins þegar
spurðist um ferðafrelsið. Þúsundir
Berlínarbúa þustu út á götu til að
fagna og hundruð fóru yfir landa-
mærin, frá austri til vesturs, yfir
Berlínarmúrinn. Sumir fóru margoft
yfir, aðrir bara til að „kíkja“. Landa-
mæraverðir byrjuðu á því að skoða
skilríki manna en gáfust að lokum
upp og hleyptu öllum í gegn.
Nýjar reglur
En í nótt tilkynnti svo ónafngreind-
ur embættismaður innanríkisráðu-
neytisins að allir þeir sem farið hefðu
yfir landamærin, ýmist án þess að
sýna nokkur skilyrði eða bara nafn-
skírteini, þyrftu héðan í frá á að
halda vegabréfi og vegabréfsáritun.
En, var haft eftir honum í fréttum
ADN, hinnar opinberu austur-þýsku
fréttastofu, alhr munu fá áritun,
fljótt og án nokkurra vandkvæða eða
skriffinsku af hálfu yfirvalda. Hið
tímabundna ferðafrelsi í nótt var
leyft til að koma í veg fyrir árekstra,
sagði hann.
I morgun mátti enn sjá Austur-
Þjóðverja fara yfir landamærin í
Berlín, ýmist gangandi eða í bifreið-
aum. Skammt frá var löng biðröð
fyrir framan lögreglustöð þar sem
hægt var að fá vegabréf og áritun.
Einn vestrænn fréttaskýrandi, sem
fylgdist með atburðum hristi höfuðið
og sagði að það yrði meira af svona
löguðu á fóstudag. „Þegar fólk í sveit-
unum sér þetta í sjónvarpi mun það
flykkjast til Berlínar eða landamær-
anna,“ sagði hann.
Reuter
Dansað af gleði í Berlín
Við landamærin snemma í morgun. Austur-Þjóðverjar taka í hendur Vestur-
Þjóðverja gegnum röð lögreglumanna sem á friðsamlegan hátt ruddu torg-
ið við Brandenburgarhliðið þar sem hundruð Austur-Þjóðverja klifruðu yfir
Berlínarmúrinn til Vestur-Berlínar nótt. Simamynd Reuter
Trabanteigendur að austan boðnir velkomnir til Vestur-Berlínar. Austur- og Vestur-Berlínarbúar á múrnum viö Brandenburgarhliðið í nótt.
Símamynd Reuter Simamynd Reuter
„Múrinn er hruninn, komið ykkur
af stað,“ hrópuðu Austur-Berlín-
arbúar í gærkvöldi og þyrptust út á
götur og torg. Bláókunnugt fólk, íbú-
ar Vestur- og Austur-Berlínar, dans-
aði hvað við annað af gleði, kork-
tapparnir flugu úr kampavínsflösk-
unum og flugeldar lýstu upp himin-
inn. Stórkostleg veisla var í allri
Berlín, bæði austur- og vesturhlutan-
um, og fólk streymdi að hliðunum í
Berlínarmúmum.
„Þetta er það stórkostlegasta sem
ég hef upplifað. Ég er búinn að fara
fimm sinnum yfir til Vestur-Berlínar
í kvöld og hef kysst að minnsta kosti
tíu stelpur þar,“ sagði ungur Aust-
ur-Þjóðveiji í gærkvöldi áður en
hann hágrátandi hélt af stað í sjötta
sinn framhjá austur-þýskum vörðum
sem brosandi óskuðu honum góðrar
ferðar. Gömul hjón voru rétt komin
í gegn þegar konan brotnaði saman
og hné niður af geðshræringu. Til-
finningamar báru hana ofurliði og
Vestur-Berlínarbúar flýttu sér að
hjálpa henni á fætur og hringja á
sjúkrabíl. „Konan mín hefur ekki
verið í Vestur-Berlín síðan múrinn
var reistur. Hún sagði í kvöld að nú
skyldum við leggja af stað. Þetta
reyndist okkur of erfitt,“ sagði eigin-
maðurinn.
Fyrir suma var það ekki nóg að
fara yfir mörkin milli borgarhlut-
anna á venjulegan hátt. Ungur mað-
ur kaus að ganga á höndum. Aðrir
tóku félagana á bakið og hlupu í kapp
í gegn. Flestir nálguðust þó múrinn
varfæmislega og þorðu varla að sýna
persónuskilríki af ótta við að þeim
yrði þrátt fyrir aUt ekki leyft að fara
í gegn. Hinum megin beið þeirra
veisla þegar teknar vom upp kampa-
vínsflöskur „samborgurunum hin-
um megin" til heiðurs. Ungir og
gamlir féllust í faðma, grétu og hlógu.
Ungir Vestur-Berlínarbúar buðu
jafnöldrum sínum að austan heim til
sín þar sem málin vom rædd í nótt.
í Austur-Berlín var ekki hægt að
fá leigubíla í nótt. Mörg hundmð
leigubílstjórar höfðu nefnilega farið
vestur þar sem Vestur-Berlínarbúar,
sem vildu fá far í ekta austur-þýskum
leigubíl, hoppuðu upp í bíla þeirra.
„Ég fór til Vestur-Berlínar til að út-
vega mér almennilegt kort. Nú vona
ég bara að ég fái not fyrir það. Að
ég fái að aka með farþega til Vestur-
Berlínar," sagði einn leigubílstjór-
inn.
Þúsundir Austur-Þjóðverja ákváðu
að yfirgefa Austur-Þýskaland fyrir
fullt og allt og var þeim ákaft fagnað
er þeir komu á Traböntunum sínum
vestur yfir. Margir vildu komast
vestur áður en yfirvöld iðruðust
ákvörðunar sinnar um að opna
landamærin og í morgun voru langar
raðir bifreiða við þau.
í dögun útvarpaði austur-þýska
útvarpið viðtölum við Austur-Berlín-
arbúa viö múrinn. „Ég er á leiðinni
í vinnuna, hvað ætti ég að vera aö
gera annað á þessum tírna?" svaraði
einn sem spurður var um ferðir sín-
ar. „Það er eins og ég hef alltaf sagt.
Ef þeim er leyft að fara koma þeir
aftur,“ sagði kona nokkur. „Alhr
vilja vera heima hjá sér.“ „Sá sem
flytur úr landi núna er brjálaður,“
var haft eftir ungum manni.
Ritzau og Reuter
Hræringar í Austur-Evrópu:
Er Tékkóslóvakía næst?
Svo virðist sem Tékkóslóvakía
verði næsta ríki handan jámtjalds-
ins þar sem búast má við miklum
sviptingum og uppstokkun í forys-
tunni að mati fréttaskýrenda. Þó
telja þeir að góð lífskjör og sárs-
aukafullar minningar um fortíð-
ina, „Vorið í Prag“, gætu dregið
úr hraða breytinganna, sé hafður
í huga sá gífurlegi hraði sem verið
hefur á breytingum í sumum öðr-
um löndum Austur-Evrópu.
Á meðan þúsundir A-Þjóðverja
hópast út á götur og krefjast lýð-
ræöis halda Tékkar upp í sumar-
húsin sín í sveitinni, minnugir til-
rauna til umbóta árið 1968 en þær
brutu sovéskir skriðdrekar á bak
aftur.
Afsögn austur-þýska stjórnmála-
ráðsins fyrr í þessari viku hefur
enn frekar aukið á einangrun
harðlínu ráðamanna Tékkóslóvak-
íu innan um umbótabylgjuna sem
gengur yfir löndin á austur-hluta
meginlandsins segja stjómmála-
fræðingar. En hvorki vestrænir
stjómarerindrekar né andófsmenn
í Tékkóslóvakíu vilja segja til um
hvort höggvið veröi á alræði
kommúnista í landinu í næstu
framtíð.
Flestir leiðtogar Tékkóslóvakíu
hafa setið á valdastólum síðan á
Stalín-tímanum. Milos Jakes, leið-
togi tékkneska kommúnistaflokks-
ins, harðneitar að eiga viðræður
við fulltrúa sjálfstæðra andófshópa
á meðan æ meira ber á að óánægja
landsmanna sé að aukast.
Rýmkun á ferðaleyfi tékkneskra
ríkisborgara til vesturs síðustu tvö
ár hefur komið í veg fyrir slíka
sprengingu sem átti sér stað í A-
Þýskalandi segja fréttaskýrendur.
Reuter
Kohl gerir hlé á
Póllandsheimsókninni
Helmut Kohl, kanslari V-Þýskalands,
mun sitja ráðuneytisfund í Bonn í
dag til að fjalla um þær mlklu svipt-
ingar sem nú eiga sér stað i Austur-
Þýskalandi.
Helmut Kohl, kanslari Vestur-
Þýskalands, sem kom í sex daga op-
inbera heimsókn til Póllands í gær,
mun snúa til baka til Bonn að sögn
talsmanns vestur-þýsku stjórnarinn-
ar í morgun. Mun kanslarinn gera
stutt hlé á Póllandsheimsókninni.
Kohl mun sitja neyðarfund ráðu-
neytis síns til að fjalla um þær stór-
felldu og sviptingasömu breytingar
sem átt hafa sér stað í nágrannarík-
inu, Austur-Þýskalandi. Austur-þýsk
yfirvöld hafa ákveðiö að opna landa-
mæri sín aö fullu svo austur-þýskir
þegnar geti ferðast fijálslega til vest-
urs.
Að sögn talsmannsins er áætlað að
Kohl komi aftur til Póllands á morg-
un, laugardag, og haldi áfram heim-
sókn sinni þar.
Símamynd Reuter
Reuter