Dagblaðið Vísir - DV - 10.11.1989, Page 15

r
FÖSTUDAGUR 10. NÓVEMBER 1989.
15
Er slysaskattur-
inn sjálfsagður?
Miklar upphæöir fara í súginn á
hveiju ári hjá okkur íslendingum
vegna umferðarslysa. FuUyrða má
aö sá skattur sé áriega 3-4 milljarð-
ar. Ekki verða þjáningamar mæld-
ar né margs kona óþægindi sem
fylgja slysum og óhöppum. Hér er
um að ræða stórt heilbrigðisvanda-
mál. <
En hvað er til ráða? Af ýmsu er
að taka en ég vil í þessu greinar-
komi telja upp nokkur atriði sem
fullvíst má telja að hafi jákvæð
áhrif til þess að fækka slysum í
umferðinni.
Fræðslan
Umferðarfræðslu þarf að efla,
ekki aðeins meðal skólanemenda
heldur einnig meöal almennings.
Með bættum kennsluháttum og
ekki síst með hetri hjálpargögnum
nú síðustu ár, myndböndum, tölv-
um o.fl., má ná langt til þess að
þekking á þessu sviði verði fyrir
hendi og nýtist rétt.
Sérstaklega þurfa allir að temja
sér góða umgengnis- og aksturs-
hætti þannig að góð fyrirmynd
meðal reyndari vegfaranda stuðli
að góðum venjum og viðhorfum
nýliða í umferð. Hér þurfa meðal
annars foreldrar að láta sig þessi
mál varða í víðtækum skilningi.
Samkvæmt umferðarlögum er
sveitarstjómum skylt að hafa sam-
ráð við skólayfirvöld um ráðstafan-
ir til þess að vemda höm fyrir
hættum í umferð. Efla þarf starf
umferðar- og skólanefnda á sviði
umferðarfræðslu og umhverfis-
mála svo frekari árangurs sé að
vænta.
Kjallariim
Guðmundur Þorsteinsson,
námsstjóri umferðarfræðslu
ámi. Gmndvöfl að jákvæðum við-
horfum ungs fólks í mannlegum
samskiptum þarf að leggja strax á
heimilum og í skólum. Reglur um
starfsemi ökuskóla era ekki fyrir
hendi hérlendis og er skömm að
slíku árið 1989, á sama tíma og ís-
lendingar eru önnur mesta bílaþjóð
heims með um 1,7 íbúa á hvern bíl.
Aðstaða til ökunáms er mjög mis-
jöfn eftir landshlutum en með
fræðilegum námskeiðum til undir-
búnings ökunáms og prófs í 12
framhaldsskólum á landinu er þó
gott skref stigið í rétta átt. Með
þessum námskeiðum jafnast að
nokkra aðstaða nemenda úti á
landsbyggöinni miðað viö nemend-
ur á höfuðborgarsvæðinu og á Ak-
ureyri þar sem ökukennarar reka
ökuskóla.
„Á tölvuöld er skráning misgerða í
umferð auðveld og brýnt að þessum
málum sé sinnt sem mikilvægum þætti
í forvarnastarfi umferðarmála.“
Kennsla
Ökukennsla er oft nefnd í um-
ræðunni þegar rætt er um leiðir tfl
bættrar umferðarmenningar. Víst
er ökukennslan veigamikill þáttur
til þess að nýliðar í akstri standi
vel að vígi í umferðinni.
En það er þó hæpið að viðhorfs-
þætti ökunema verði gerð nægileg
skil í 14-20 tíma verklegu ökun-
Það vill þó oft gerast að nemend-
ur séu sendir of snemma á nám-
skeið ökuskólanna, þ.e. þeir hafa
þá ekki lesið námsefnið yfir og hafa
því minna gagn af náminu en ella.
Nemendur ættu ekki að sækja öku-
skóla fyrr en þeir hafa lesiö náms-
efnið yflr og verið a.m.k. 6-8 tíma
í verklegu námi. Þetta á við þegar
ökuskóli er tekinn á einni viku, 12
Merkingumn i umferð er oft ábótavant, ekki sist þar sem viðgerðir fara
fram.
tíma námskeið. Reyndar væri
heppilegra fyrir nemendur að
dreifa námskeiðinu á lengri tíma,
a.m.k. á tvær vikur - tíminn vinnur
með nemendum í þessu tilliti og
rýmri tími skapast til lestrar milli
kennslustunda.
Það er einnig of algengt að nem-
endur hafi of lítinn fyrirvara á að
panta ökutíma hjá ökukennurum;
þeir ættu að panta tíma a.m.k. með
mánaðarfyrirvara. Þannig tækist
að skipuleggja námið betur.
ökuferilsskrá
Á síðustu árum hefur umræða
um ökuferilsskrá með punktakerfi
verið mikið til umræðu og telja
flestir, sem vinna að umferðarör-
yggismálum, mjög tímabært að
taka upp slíkt kerfi hérlendis. Með
því móti næðist betur til þeirra
ökumanna sem þurfa á endur-
hæfmgu að halda og með vel upp-
byggðu punktakerfi mætti fækka
slysum tíl muna þegar frá líður, sé
miðað við reynslu annarra þjóða.
Á tölvuöld er skráning misgerða
í umferð auðveld og brýnt að þess-
um málum sé sinnt sem mikilvæg-
um þætti í forvamastarfi umferð-
armála.
Það hefur komið í Ijós að íslensk-
ir ökumenn erlendis hafa spjarað
sig allvel og því mættí ætla aö það
aðhald, sem ökuferilsskrá getur
veitt hér heima, eigi fullan rétt á
sér.
Merkingar
Frágangi gatna og merkinga í
umferð er oft ábótavant og er mikil-
vægt að meiri nákvaemni sé við-
höfð í þeim efnum. Daémi um þetta
er viðvörun vegna vegavinnu og
ónógar merkingar við aðalbrautir,
einkum á stofnbrautum. Númera-
merkingar á húsum, bæði íbúðum
og stofnunum, era oft í ólestri og
ættu umferðarnefndir í umboði
sveitarfélaga að láta sig þetta
varða. Til verulegra bóta eru ný
leiðarmerki á skiltabrúm sem sett-
ar hafa verið upp í Reykjavík nú á
síðustu vikum. Umferðarljósum
hefur og fjölgað í Reykjavík og eru
nú umferðarljós á 56 gatnamótum,
auk þess sem handstýrð gang-
brautarljós era á 30 stöðum í borg-
inni.
Utan Reykjavíkur hefur ljósum
einnig fjölgað og nú er brýnna en
áður að ökumenn veiti umferðar-
ljósum athygli í tíma og skapi sér
ákveðinn takt í umferðinni, m.a. til
þess að hitta á „grænu bylgjuna“.
Gott aksturslag að þessu leyti yfir-
færist á fleiri þætti umferðar og
stuðlar að öryggi meðal vegfar-
enda.
Guðmundur Þorsteinsson
Að gefa mat
„Færið forseta lýðveldisins gjafabréf
um starfsemina og óskið eftir að forset-
inn verði verndari hennar.“
.. .ódýrara að dreifa mjólk og mjólkurvörum beint frá Seifossi," segir
meðal annars í greininni. - í Mjólkurbúi Flóamanna, Selfossi.
Nýlega var birt yfirlætislítil til-
kynning í fréttum frá landbúnaðar-
ráðuneytinu um slátrun og með-
höndlun búfjár og væri ekkert
merkilegt við það ef ekki hefði ver-
ið hnýtt aftan við tveimur setning-
um sem ég held að fæstir hafi veitt
sérstaka athygh.
Þar segir að bændur megi slátra
heima tíu dilkum hver og einungis
til nota fyrir heimilisfólk sitt. -
Bannaö sé að gefa það. - Ég segi
nú bara: Er ekki mælirinn að verða
fullur ef banna á bændum á íslandi
að gefa mat?
Ef þörf er á að hefta íslenska
bændur gerið það þá með einhverju
ööra en að troða á þeirri gestrisni
sem hvergi stendur hærra en með-
al bænda. Eftir hvaða lögum og á
hvemig stjómarskrá eru slík lög
og reglur byggðar sem heimila ráð-
herra landbúnaðarmála að til-
kynna aðra eins endaleysu og hér
er gert? Góðir bændur era þjóðinni
jafnnauðsynlegir og súrefni, alveg
sama hvaö Jónas Kristjánsson, rit-
stjóri DV, reiknar. (Sölvi Helgason
reiknaði líka.) Hlutverk bænda í
þjóðlífinu er að sjá þjóðinni fyrir
mat, hollum, góðum og umfram
allt ódýram mat, en varðandi síð-
astnefnda atriðiö hefur bændur
borið allverulega af leið. MatvæU á
íslandi eru orðin alltof dýr og það
svo að úr hófi keyrir en ekki er það
aUt bændum að kenna.
Fáið þjóðina með ykkur
Landbúnaðarvörur eru í dag
rúmlega 50% dýrari en þær voru í
mars 1963. Verkamaður, sem fékk
4,82 lítra af mjólk fyrir klukku-
stundarvinnu í mars 1963, fær í dag
3,18 lítra fyrir sömu vinnu. Hann
Kjallariim
Hilmar Haraldsson,
vélfræðingur
þarf því rúmlega 50% meiri tíma
til að vdnna fyrir sama magni og
það sættir hann sig ekki við. Vél-
væðing landbúnaðarins og fram-
farir, sem hefðu átt að verða öllum
til hagsbóta, hafa skilað okkur 50%
afturábak.
Það er margt sem betur má fara
hjá bændum sjálfum og það verða
þeir að taka til alvarlegrar endur-
skoðunar. Stór mistök bændastétt-
arinnar eru að hún vfll vera að
vasast í hlutum sem eru ekki í
hennar verkahring, svo sem mjólk-
urvinnslu og dreifingu og kjöt-
vinnslu og dreifingu, en það er
hlutverk annarra aðUa í þjóðfélag-
inu.
Því segi ég: bændur, hristið af
ykkur slenið. Fáið þjóðina með
ykkur. Þá mun þjóðin veija ykkur
þegar þið þurfið á henni að halda.
Þegar misvdtrir stjórnmálamenn
fara að semja við Efnahagsbanda-
lagið þá verða bændur að hafa þjóð-
ina með sér.
Mjólkurbú að óskabarni
Bændur á Suðurlandi: þið eigið
að gefa þjóðinni Mjólkurbú Flóa-
manna og gera það að óskabarni
þjóðarinnar. Færið forseta lýðveld-
isins gjafabréf um starfsemina og
óskið eftir að forsetinn verði vemd-
ari hennar. Stjórn fyrirtækisins
skal skipuð þannig að formaður sé
húsmóðir (aö minnsta kosti 5 bama
móðir). Aðrir stjórnarmenn séu:
einn sjómaður, einn verkamaður,
einn iðnaðarmaður og einn opinber
starfsmaður.
Hlutverkið er að sjá fólki fyrir
hollum, góðum og umfram allt
ódýrum mjókurvöram án allrar
skattlagningar. Síðan á að leggja
niður mjólkurstöðina á Bitruhálsi
og flytja starfsemina, sem þar er, í
Mjólkurbú Flóamanna því það er
ódýrara að dreifa mjólk og mjólk-
urv'öram beint frá Selfossi en að
flytja hana fyrst í vdnnslu til
Reykjavdkur og dreifa svo frá
Reykjavík.
Þaö sparar stórar upphæðir ein-
ungis að losna viö dýrar byggingar,
brauðgerð og smurbrauðsstofu
bænda á Bitruhálsi, fyrir nú utan
forstjóra og aðra yfirmenn sem
óþarfir verða því aðrir eins eru á
Selfossi. Bændur, sýnið stórhug í
verki. Það hafið þið sýnt áður. Ger-
ið það sem erlendir búvörufram-
leiðendur koma aldrei til með að
gera á íslandi. Gefiö þið, gefið þið
mikið.
Hilmar Haraldsson