Dagblaðið Vísir - DV - 30.06.1990, Blaðsíða 22

22
LAUGARDAGUR 30. JÚNÍ 1990.
Sigurður Haraldsson, hrossaræktarmaður á Kirkjubæ:
Kirkjubæjarhross eru engin
br auðhro s s
- fer hestlaus á Landsmót hestamanna
„Ég hef ákveöiö að vera ekki meö
og um ástæður þess vil ég sem
minnst segja,“ sagöi Sigurður Har-
aldsson, hrossaræktarmaður á
Kirkjubæ í Rangárvallahreppi, í
samtah viö DV í vikunni þegar ljóst
var að hin landsfrægu Kirkjubæjar-
hross yrðu ekki með á Landsmóti
hestamanna sem hefst á Vindheima-
melum í Skagafirði á þriðjudag. Eru
velflestir hestamenn á einu máh um
að Landsmót hestamanna setji ofan
þegar Kirkjubæjarhrossin eru ekki
með en sýning á þeim hefur jafnan
verið einn af hápunktum undanfar-
inna landsmóta.
Samkvæmt heimildum blaðsins má
rekja afstöðu Sigurðar til óánægju
hans með starf hrossadómara und-
anfarið og mun hann hafa hafnað að
leiða hross sín fyrir dómara Búnað-
arsambandsins. En málið snýst ekki
aðeins um Kirkjubæjarhrossin. Það
eru fleiri en Sigurður sem eru
óánægðir með stranga hrossadóma
undanfarið, dóma sem haldið hafa
hrossum utan ættbókar og utan
fyrstu verðlauna flokks og þannig
gert hrossaeigendum erfitt fyrir í
sölu hrossanna á landsmótinu. Ger-
ast þær raddir æ háværari sem vhja
úrsögn Félags hrossabænda úr Bún-
aðarfélaginu og er uppgjörs að vænta
strax í haust.
Ræktuð í 45 ár
Hann er stæðilegur þessi graðhestur og til alls liklegur þarna úti i guðsgrænni náttúrunni.
Sigurður vildi ekki hafa mörg orð
um þessi mál er blaðamaður og ljós-
myndari heimsóttu hann að
Kirkjubæ í vikunni en brást hins
vegar vel við þegar talið barst að
ræktun Kirkjubæjarhrossanna.
Ræktun þeirra hefur vakið athygli
hér á landi og erlendis um árabil.
„Þessi hross hafa verið ræktuð hér
á Kirkjubæ í nær 45 ár. Það var Egg-
ert Jónsson frá Nautabúi í Skagafirði
sem safnaði rauðblesóttum hrossum
saman og hóf síðan skipulega ræktun
á Kirkjubæjarhrossum í kringum
1947. Honum entist ekki aldur þar
sem hann lést 1955. Þá tók Stefán
Jónsson, bróðir hans og gamall
skólabróðir minn á Hólum, við en
Stefán var þá kennari á Hvanneyri.
Stefán bjó á Kirkjubæ þar th hann
lést 1965.
Tveimur árum síðan keypti ég búið
af ekkju Stefáns og hef ræktað
Kirkjubæjarhross síðan. Minn ásetn-
ingur var og er að halda ræktun
hinna rauðblesóttu hrossa áfram
eins og gert hafði verið frá 1947 “-'
Eftirsótterlendis
- Hvað er það sem gerir Kirkju-
bæjarhrossin svona sérstök?
„Það er þessi rauðblesótti litur. Þá
er lögð mikil áhersla á rétta og fagra
byggingu, fínlega og mjúka, og eins
mikil áhersla á skapgæði. Hrossin
. eru sérstaklega skapgóð og auðtamin
og sérlega hlýlynd. Þeir eiginleikar
gera að verkum að hrossin eru mjög
eftirsótt bæði innanlands og utan.
Ég á mjög góða viðskiptamenn í
Frakklandi, Þýskalandi, Svíþjóð og
Danmörku sem alhr eru famir að
rækta Kirkjubæjarhross. í vor heim-
sótti mig einn ræktandi hrossanna
frá Svíþjóð til að kynna sér bakgrunn
hrossanna. Hann varð mjög ánægður
með það sem hann sá.
Hrossin eru mjög eftirsótt erlendis
þar sem þau hafa sérstaklega gott orð
á sér fyrir fegurð í byggingu og góðan
feld. Varðandi feldinn er merkilegt
að geta þess að títt skapast erfiðleik-
ar með íslenska hesta erlendis vegna
sumarexems af völdum flugu. Er-
lendir vinir mínir segja mér hins
vegar að Kirkjubæjarhross fái ekki
sumarexem á sama hátt og önnur
hross, þau verjist því mun betur. Það
er vegna þess að þau hafa svo góðan
feld, fínan og þétthærðan. Hins vegar
fá íslensk hross, sem fædd eru ytra,
ekki þetta exem.“
Yngstu synirnir
hjálpa til
Sigurður er með 40 hryssur í rækt-
unarstofni, hryssur sem eru í því að
eiga folöld. Graðhestarnir eru þrír
einn aðalgraðhestur og svo tveir
yngri til skoðunar eða tilrauna. Síö-
an eru mismörg hross, frá eins til
fimm vetra gömul, stöðugt í uppeldi.
Samanlagt eru hrossin því allt að
eitt hundrað talsins.
- Ertu einn í hrossaræktinni, Sig-
urður?
„Nei, ekki er ég það. Tveir yngstu
synir mínir, Guðjón og Ágúst, eru
ákaflega mikið með mér í þessu núna
og koma alltaf þegar eitthvað er um
að vera. Annars bý ég hér einn ásamt
konunni og held utan um þetta. En
ég væri illa settur ef strákarnir hjálp-
uðu mér ekki.“
- Eru mörg verðlaunahross í
hópnum?
„Já, það eru það. Langflestar
hryssurnar í stofninum eru ætt-
bókarfærðar og verölaunaðar," segir
Sigurður og leiðir blaðamann inn í
lítið herbergi þar sem verðlaunapen-
ingar hanga um alla veggi og bikarar
standa í hillum.
Dýrkeyptur
leikur að tölum
Til að komast í ættbók þurfa hross
að fá 7,50 eða meira í heildarein-
kunn. Fái þau hins vegar 8,00 eða
meira ná þau fyrstu verðlaunum. Þar
getur oltið á einu einkunnarbroti og
stórar fjárhæðir, milljónir er fullyrt,
í húfi fyrir hrossaræktendur.
„Einn tíundi og jafvel einn hundr-
aðasti úr stigi getur skipt milljónum
þegar stóðhestar eru annars vegar
enda eru góðir stóðhestar óhemju-
dýrir. Þaö getur því reynst dýrkeypt
þegar verið er að leika sér með töl-
ur.“
- Nú hafa mörg fögur orð fallið um
Kirkjubæjarhrossin en eitthvað hafa
menn fundið þeim til foráttu.
„Það hefur verið kvartað eilítið yfir
því að hrossin þættu ekki nógu viljug
þar sem þau væru svo geðgóð. Þótti
þau vanta einbeitingu. Ræktunar-
starfið er hins vegar að skila af sér
hrossum með miklu ákveðnari vilja
og einbeitingu en áður var þannig
að við erum á réttri leið. Ég hef ein-
beitt mér svolítið að þessum skap-
gerðarþætti í ræktinni undanfarið
án þess þó að það kæmi niður á öðr-
um þáttum."
Hrossarækt
er listgrein
- Er ekki galdurinn í hrossarækt
að geta hlúö að öllum þessum mis-
munandi ræktunarþáttum sem gera
hesta að úrvalshestum?
„Jú, og þetta er ekki bara áratuga-
starf heldur einnig árhundraðastarf.
það gefur augaleið þegar verið er að
hlúa að öllum þessum þáttum. Það
þarf alltaf að hafa það í huga að missa
ekki einn þátt eða eiginleika um leið
og maður er að vinna með einhvem
annan. Maður verður að reyna að
vinna alla þættina upp nokkuð jafnt
og það er gífurlega flókið verkefni.
Hrossarækt er heilmikil fræði-
grein. Það eru mun meiri vísindi á
bak við hrossarækt en suma aðra
búfjárrækt. Við getum ræktað kind-
ur eftir vikt og kýr eftir vikt á mjólk
en við ræktum hross ekki eftir vikt.
Við ræktum hross heldur ekki eftir
tölum, það er alveg útilokað. Það er
hins vegar hægt að hafa allt sér til
aðstoðar við ræktunina en að treysta
alveg á tölur gengur alls ekki.“