Dagblaðið Vísir - DV - 07.01.1991, Blaðsíða 14

14
MÁNUDAGUR 7. JANÚAR 1991.
Útgáfufélag: FRJALS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÖNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÖLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11,105 RVlK, SlMI (91 )27022 - FAX: (91 )27079
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Askriftarverð á mánuði 1100 kr.
Verð í lausasölu iirka daga 105 kr. - Helgarblað 130 kr.
Skákað í skjóli friðar
Níutíu íslendingar hafa sent frá sér áskorun til ríkis-
stjórnar íslands um að lýsa yfir andstöðu sinni gegn
stríðsaðgerðum í Austurlöndum nær. Hópurinn telur
að íslensk stjórnvöld beri pólitíska ábyrgð á hugsan-
legri styrjöld við Persaflóa með því að greiða atkvæði
með samþykkt Öryggisráðs Sameinuðu þjóðanna um
að beita hervaldi til að koma írökum frá Kúvæt.
Hér er að vísu ekki um fjölmennan hóp að ræða en
allt eru það þjóðkunnir menn sem skrifa undir áskorun-
ina og ekki verður dregið í efa að þeim sé full alvara
með undirskriftum sínum. Og auðvitað hafa þessir
menn sinn rétt til að láta skoðanir sínar í ljósi og senda
frá sér hvers konar áskoranir og yfirlýsingar um úr-
lausn heimsmálanna.
Hér er flaggað í nafni friðarins. Níutíumenningarnir
telja sig friðarsinna. Þeir styðja ekki stríðsrekstur og
hafna þeirri lausn á deilunum við Persaflóa að hervaldi
sé beitt til að Kúvætbúar öðhst yfirráð yfir sínu eigin
landi.
Þessi plata hefur áður verið spiluð. Þegar Hitler réðst
inn í Súdetahéruðin hvöttu friðarsinnar til samninga
við Þjóðverja. Eftir að nasistarnir höfðu ráðist inn í
Tékkóslóvakíu var aftur sagt að semja skyldi við Hitl-
er. Friðarsinnar vöruðu við hernaði og Chamberlain
gekk í gildruna sem ofbeldisseggurinn lagði fyrir hann.
Chamberlain hfir í sögunni fyrir hin fleygu orð: friður
um okkar daga. Hann hafði ekki sleppt orðinu þegar
Hitler réðst á Pólland og blóðbaðið hófst.
Nú vilja friðarsinnar endurtaka þennan leik. Saddam
Hussein hefur gerst sekur um ósvífna árás á sjálfstæða
þjóð. Hann tók Kúvæt herskildi með vopnavaldi og hef-
ur þurrkað Kúvæt af landakortinu. Nú heitir það hluti
af írak. Ef Bandaríkjamenn hefðu ekki safnað liði til
varnar Saudi Arabíu er allt eins líklegt að Saddam
Hussein hefði lagt til atlögu gegn því landi og allir
þekkja yfirlýsta stefnu hans um gjöreyðingu ísraels.
Það er einkennileg túlkun á friði að halda skuli hlífi-
skildi yfir árásarmönnunum, láta þá komast upp með
hernað og ofbeldi og mælast síðan til þess að umheimur-
inn bjóði ofbeldisseggnum kurteislega til friðarráð-
stefnu! Það má ekki styggja Saddam Hussein. Það má
ekki beita hervaldi til að kveða hernaðinn niður!
Það er auðvitað vatn á myllu Saddams Hussein og
illverka hans þegar friðarsinnar um allan heim mót-
mæla stríðsrekstri gegn honum. Það er ekki ónýtt að
hafa slíka bandamenn sem vilja fyrirfram útiloka stríð
gegn þeim ofbeldismönnum sem ráðast gegn nágranna-
ríkjum sínum og leggja þau niður. Það á bara að rétta
þeim höndina og biðja þá allra auðmjúklegast að d’repa
nú ekki fleiri menn! Friðnum má ekki spilla, friður um
okkar daga. Það er kjörorð þeirra sem telja að ofbeldinu
verði best svarað með því að gefast upp fyrir því.
Hér er ekki verið að hvetja til styrjaldar. En hitt er
eins víst að það er með öllu útilokað að lýsa yfir fyrir-
fram að vöpnum verði ekki beitt gegn vopnum. Það er
íjarstæðukennt með öllu ef íslendingar eiga að þvo hend-
ur sínar af samþykktum öryggisráðs Sameinuðu þjóð-
anna og kyssa vönd Saddams Hussein. íslendingar hafa
skyldum að gegna í samfélagi þjóðanna og íslendingar
þekkja þá staðreynd að linkind gagnvart ofbeldinu býð-
ur ofbeldinu heim. Ekkert er Saddam Hussein kær-
komnara en ótímabær hræðsla svokallaðra friðarsinna
við hernaðarátök. Hitler skákaði í því skjólinu. Það ger-
ir Saddam Hussein líka. Ellert B. Schram

Skýrslugerðir og umferðaróhöpp:
Opið bréf til dóms-
málaráðherra
Tilefni bréfs þessa er fyrirkomulag
og framkvæmd núverandi skýrslu-
gerða varðandi umferðaróhöpp um
land aiit er gilt hafa frá því snemma
árs 1988, með tilvísan tU núverandi
umferðarlaga frá 1. mars 1988. -
Þar er m.a. kveðið svo á, að dóms-
málaráðherra gefi út reglugerð er
í sér feli að óska eftir því við bif-
reiðatryggingafélögin að finna nýtt
skýrslueyðublað fyrir hinn al-
menna ökumann er yrði ætíð til-
tækt í öllum ökutækjum.
Ástæða þess að slíkt fyrirkomu-
lag skyldi tekið upp var sú að eftir
giidistöku laganna skyldi lögregla
ekki annast töku skýrslna af vett-
vangi og væri verið að spara þenn-
an útgjaldalið á fjárlögum, enda er
það svo að öll löggæsla heyrir nú
undir ríkið. - En tekið skal sérstak-
Allsendis ófullnægjandi að ætla ökumönnum á sitt eindæmi að koma
til skila upplýsingum um atvik að árekstri, segir m.a. í greininni.
lega fram að lögreglurannsókn
skuli fara fram ef slys ber að hönd-
um við árekstra eða annars konar
umferðaróhöpp.
Til þess að kanna hvaða eyðublöð
myndu henta voru fengnir valin-
kunnir aðilar frá þrem bifreiða-
tryggingafélögum og aö lokum
fannst eyðublað er uppruna sinn
átti í Bandaríkjunum. - Mönnum í
þeim geira, er fjalla um bifreiðatjón
og sakarmat, leist í fyrstu vel á
þessi eyðublöð og að ökumenn
myndu fylla þau út eftir bestu getu
og samvisku en aðahnntak var
þetta: Báðir ökumenn fylltu út
eyðublaðið á forsíðu í tvíriti á
árekstursvettvangi og vottuðu síð-
an með undirskrift sinni. - Þar eð
flest umferðaróhöpp verða miili
tveggja aðila er vísað til ofanritaðs.
Síðan skilaði hvor aðih sínu eintaki
til síns tryggingafélags. Með þessu
fyrirkomulagi yrðu ekki not fyrir
aðstoð umferðarlögreglu. - Að vísu
myndi umferðarlögregla aðstoða
við útfyllingu ef þess væri óskað.
Ekki góð reynsla
Því miður hefur árangur þessa
fyrirkomulags ekki gefið góða
raun. Hvers vegna? Það er nefni-
lega baksíða á eyðublaðinu þar sem
aðilar að árekstri hafa möguleika,
máski eftir að hafa fengið tauga-
áfall að skýra sína hhð á óhappi
eftir að formleg skýrsla hefúr verið
gerð en forsíðunni verður ekki
breytt eftir undirritun. - En þarna
vih bresturinn einmitt verða og á
ég þar við að báðir eða fleiri aðilar
að umferðaróhappi fara að „fegra“
rétt sinn.
Þetta hefur leitt th þess að jafnvel
færustu lögmenn á sviði umferðar-
laga, svo og skaðabótaréttar, hafa
orðið að ráðleggja þeim starfs-
mönnum, er sinna þessum mála-
flokki bifreiðatryggingafélaganna,
að þar sem báðir eða fleiri eru á
öndverðum skoðunum verði niður-
staðan sú að skipta beri sök, t.d. th
helminga.
Nú er það svo að ofangreindir
starfsménn eiga iðulega í vök aö
veijast og skiptir ekki máh hvort
aðhar eru tryggðir hjá sama trygg-
ingafélagi eður ei. Samvinna fuU-
trúa félaganna er mjög góð og vil
ég skýrt taka fram að þar er ekki
um neina svonefnda „samtrygg-
ingu“ að ræða. Sá er þetta ritar
hefur unnið aö þessum málum um
35 ára skeið og er í sannleika sagt
orðinn fullþreyttur á þessu fári
hvað varðar núverandi ástand. -
Vh ég benda hæstvirtum ráðherra
á að það er oröinn ógjörningur
þeim, er um þessi mál fjalla, að
skha sínu hlutverki af heiUndum
og gæta fyUsta hlutleysis hvað
varðar þau gögn er berast.
Skipttil helminga
Þeir eru ekki ófáir tjónþolarnir
er komið hafa bónleiðir til búðar
vegna þess er að ofan greinir. Er
KjaUarinn
Magnús J. Tulinius
tryggingafulltrúi
hér er komið vh ég koma hér að
kafla úr álitsgerð lögmanna er
varðar umferðaróhapp, þar sem
báðir dehdu skv. núverandi
skýrslueyðublaði. Innskot þetta
hljóðar svo: „Þegar metin er sök á
áreksfri, er líkt stendur á og hér,
er helst við að styðjast í sakarmati
fjarlægð árekstursstaðar frá gatna-
mótum og ökuhraða aftari bifreið-
ar, sem oftast ræðst af hemlafórum.
Um hvorugt þetta nýtur upplýsinga
í þessu máU, en eingöngu er við að
styðjast frásagnir ökumanna, and-
stæðar um meginatriði og ófull-
komið riss þeirra af vettvangi. Við
svo stórvægilegan brest á upplýs-
ingum eru heldur ekki lagafor-
sendur til þess að sakarmat geti
ráðist af sönnunarreglum. -Við svo
búið er því ekki annarra kosta völ
en skipta sök að jöfnu. Má hér
glögglega sjá, hversu aUsendis
ófullnægjandi sú aðferð er að ætla
ökumönnum á sitt eindæmi að
koma th skila viðhhtandi upplýs-
ingum um atvik að árekstri, og láta
við þær sitja sem grundvöll að sak-
armati.Þetta getur slampast stund-
um, en oftar en ekki fer eins og
hér, að óvissa er um atriði, sem
mestu máU skipta við maf á sök.“
Eins og hér kemur fram var hér
skipt sök til helminga og vona ég
að þeir lesendur, er orð mín lesa,
skhji hve máUn eru í erfiðum far-
vegi. - Hæstvirtur dómsmálaráð-
herra: Margnefnt skýrslueyðublaö
nær alls ekki sínum thgangi í því
öngþveiti og tillitsleysi er tíðkast i
nútímaumferð hér á landi í dag.
Ég hefi heimsótt mörg lönd Evrópu
sem utan þar sem ökutæki eru
margfalt fleiri í ennþá minna
skipulögðum borgum og bæjum.
Þar varð ég aldrei vitni að slíkum
óhöppum er hér eru nær daglegt
brauð. - Áður en ofangreindar regl-
ur tóku ghdi var gangur mála allt
annar og eðlhegri: Ef um árekstur
tveggja ökutækja var að ræða og
óvefengjanlega var um einn söku-
naut að óhappi að ræða skyldi sá
gefa skýrslu til síns tryggingafé-
lags, enda ekki tekin skýsla, nema
full viðurkenning á .sök lægi fyrir.
Ef lögregla var kvödd til sá viðkom-
andi embætti ávallt um að senda
þeim tryggingafélögum gögn, er
aðild áttu að málum, og komu þá
yfirleitt fram þær upplýsingar er
mestu máh skipta. - Á því eyðu-
blaði, er nú tíðkast, koma engar
upplýsingar fram sem hér greinir,
en eru hvað nauðsynlegastar við
mat á sök, en stuðst er við í lög-
regluskýrslum: Uppdráttur lög-
reglu af vettvangi, hemlalengd,
gerð hjólbarða, akstursfæri, veður-
far, gerð gatna og vega, ástand öku-
manna o.fl.
Sviðsett óhöpp
Ein er sú hætta er býður upp á
misnotkun þessara eyðublaða, en
hún er sú að sviðsetja óhöpp, án
þess að til komi lögregla né aðstoð
tryggingafélaganna. T.d. geta tveir
aöilar sett á svið árekstur og haft
ólöglega fé af tryggingafélögunum,
og vil ég í því sambandi geta tveggja
nýgenginna dóma í Sakadómi
Reykjavíkur. Hér er að sjálfsögðu
um sviksamlegt og glæpsamlegt
athæfi að ræða. - Ég hafði fyrir
nokkru tal af varðstjóra hjá um-
ferðarlögreglu og spurði hvort
hann væri hlynntur því að taka
upp fyrri starfshætti og var svar
hans: Hiklaust.
Á sl. ári lagði þáverandi formaö-
ur umferðarnefndar Reykjavíkur
th við borgarráö að eflt yrði eftirlit
með umferð og árekstrum og lög-
regluhð aukið th þeirra athafna og
var það samþykkt einróma, en
jafnframt beint til þáverandi dóms-
málaráðherra að hann kæmi á
framfæri við fjárlagavaldið ósk um
aukið fjármagn til þessara mála,
en svarið var neikvætt.
Að lokum þétta: Það hafa of
margir landsmenn orðið fyrir
skakkaföllum vegna vefengjan-
legrar niðurstöðu og ónógra upp-
lýsinga á téðum eyðublöðum. Dóm-
arar hafa ekki treyst sér th að fjalla
um máhn vegna ófullnægjandi
gagna. Það er dýrt að vera fátækur
en ýtrasta réttlæti í meðferð um-
ferðarmála er aðkallandi nauðsyn
er alla vegfarendur lands okkar
varðar. - Tökum upp fyrri starfs-
hætti hið allra fyrsta.
Magnús J. Tulinius
„Það hafa of margir landsmenn orðið
fyrir skakkaföllum vegna vefengjan-
legrar niðurstöðu og ónógra upplýs-
inga á téðum eyðublöðum.“