Dagblaðið Vísir - DV - 12.10.1991, Blaðsíða 15

LAUGARDAGUR 12. OKTÓBER 1991.
15
muuíZ 'rr-r. T

Er þetta kúvending?
Er ríkisstjómin að skemma þjóð-
félagið? Þess spurðu menn í um-
ræðunum um stefnuræðu forsætis-
ráðherra í fyrrakvöld. Þorri lands-
manna fylgdist að einhverju leyti
með umræöunum. Flestir hefðu
fremur viljað gera eitthvað annað.
Kvennalistakona sagði, að stefna
stjómarinnar þýddi mestu kúvend-
ingu aldarinnar. Margir stjómar-
andstæðingar héldu því fram, að
stjómin væri að brjóta niður vel-
ferðarkerfið. Á sama tíma var rík-
isstjómin að gefa út hvíta bók, sem
sagt var, aö væri um stefnu stjórn-
arinnar. Bókin heitir „Velferð á
varanlegum grunni“.
Martröð?
Hvaða velferð ætli það sé? Svavar
Gestsson, fyrrverandi ráðherra,
sagði, að ríkisstjórnin réðist á vel-
ferðina. Nema hvað hún réðist ekki
á velferð gróðastéttanna, ekki á
velferð valdafjölskyldnanna fjórt-
án i landinu, kolkrabbans. En
stjórnin væri að fara illa með gam-
alt fólk og bammargar fjölskyldur
með sjúklingasköttum og skóla-
gjöldum. Aðrir sögðu, að ríkis-
stjómin þættist hafa séð „breiðu
bökin“, bök hinna fátæku. Sumum
fannst þessi atlaga þó enn vera að
mestu „draumur Davíðs". Kvenna-
listakonan Kristín Ástgeirsdóttir
sagði, að stöðva þyrfti þessa ríkis-
stjóm, áður en „draumur Davíðs
og félaga breyttist í martröð þjóðar-
innar“. Það var eins og mönnum
fyndist sem aðeins lítilræði af „árás
stjómarinnar á velferðarkerfíð“
væri komið fram.
Sighvatur Björgvinsson heO-
brigðisráðherra hefur aðra skoðun
á, hvert stefnir um velferðarkerfið,
og Jón Baldvin sagði, að velferðin
hefði að miklu byggzt á erlendum
lánum. Það gengi auðvitað ekki.
Því þyrfti að fara að byggja velferð
á „varanlegum gmnni“. Hækkun
þjónustugjaldanna kostaði meðal-
manninn lítið, rúmar 800 krónur á
mánuði fyrir 4ra manna fjölskyldu.
Þetta virðist vera rétt hjá Jóni. Hér
er fremur um spumingu um
„prinsipp" að ræða. Annað mátti
skilja á stjómarandstæðingum, að
brátt gætu aðeins hinir ríku
menntað böm sín og fátækt fólk
fengi miklu minni læknishjálp en
ríkt fólk. Þessi hækkun þjónustu-
gjalda er bölvuð og kemur niður á
þeim, sem sízt skyldi. En það er
ekki hægt að taka undir þá kenn-
ingu, hversu oft sem hún er þulin,
að búið sé að kúvenda í velferðar-
málum. Stjórnin hefur þó verið á
rangri braut. Auðvitað átti hún að
skera niður ríkisútgjöld í stórum
stíl, svo sem til landbúnaðar. Gall-
inn er, að stjórnin sker sáralítið
niður heldur hækkar skatta, að
meðtöldum hækkunum þjónustu-
gjaldanna.
Taka íslendingar
„sönsum"?
Hvað er velferð? spurði Sighvat-
ur. Hann sagði, að velferð væri
ekki, að allir fengju allt fyrir ekki
neitt. Hann minnti á mikinn vanda
í efnahagsmálum. Þetta er að verða
lengsta samdráttarskeið í sögu ís-
lenzka lýðveldisins. Aðrar ríkis-
stjórnir hefðu ýtt svipuöum vanda
frá sér. Stjóm Davíðs ætlaði að tak-
ast á við vandann, og hún gerði það
svona. Sighvatur taldi, að velferð
væri að tryggja öllum öryggi án til-
lits til efnahags. Það væri velferð
að tryggja öldruðum áhyggjulaust
ævikvöld og að sjúklingar fengju
næga aðhlynningu. Þetta er mikið
til rétt hjá hinum umdeilda heil-
brigðisráðherra. En fólk hefur haft
miklar áhyggjur af því, að Sighvat-
ur sé að gera einhveiju vitleysu.
Hann sé að fara illa með fátækt
fólk, gamalt fólk og sjúklinga. Þessi
ráðherra ætti að beita áhrifum sín-
um til þess að fá aðra ráðherra til
þess að takast á við vandann - með
niðurskurði ríkisbáknsins í alvöra.
Ráðherrann vitnaði í Halldór
Laxness, sem hafði gagnrýnt sitt-
hvað neikvætt í fari þjóðarinnar.
Taka íslendingar „sönsum"? Heil-
brigðisráðherra haföi áhyggur af
því, að slíkt gerðu landamir ekki.
Hann hefur orðið fyrir árásum síð-
ustu mánuði. Flestallir, sem hefur
heyrzt í um málið, hafa sagt eitt-
hvað ljótt um Sighvat.
Er ríkisstjórninni illa við gamal-
menni og bamafólk? RáðheiTar era
vafalaust beztu menn, góðir fjöl-
skyldufeður, eins og sagt er um
mafíuforingja í Chicago. Þeir vita
þó af vandanum, en gera ekki hið
góða, sem þeir vilja. Jón Baldvin
sagði til dæmis, að á íslandi væri
hæsta matvælaverð í heimi. Samt
hefði sem svarar öllum tekjuskatti
einstaklinga farið í landbúnaöinn,
meðal annars niðurgreiðslurnar,
ár eftir ár. En hvað gerðu kratar
við búvörasamninginn? Þeir
hleyptu honum í gegn í fyrri ríkis-
stjórn, og þeir hleypa honum enn
í gegn nú. Landbúnaðarráðherr-
arnir Steingrímur J. Sigfússon í
Laugardags-
pistillinn
Haukur Helgason
aðstoðarritstjóri
fyrrverandi stjórn og Halldór
Blöndal nú vilja ekkert sem nafni
má gefa vera að krukka í búvöra-
samninginn. Steingrímur sá til
þess, að undirskriftir ráðherra á
samningnum nægðu til að gera
hann fullgildan. Menn gera grín að
krötum, sem láta ólíkindalega í
landbúnaðarmálum, en heykjast
alltaf. Sú stefna kratanna verður
ekki tekin alvarlega. Það er hins
vegar unnt í stjóminni að fá sam-
stöðu um aö leggja þjónustugjöld á
þá, sem sízt skyldi.
Eins og deyfilyf
Hvaða voða vandi er þetta, sem
knýr ríkisstjórnina til að minnka
velferöina? Auðvitaö hafa allir
heyrt um aflasamdráttinn, sem
veldur tekjutapi í sjávarútvegi upp
á 7-10 milljarða. Fimm ára stöðn-
unarskeið leikur okkur grátt. Halli
er á ríkissjóði og halli á viðskiptum
við útlönd. í umræðunum voru
menn að tala um hið mikla tap á
millifærslusjóðunum, sem vinstri
stjórnin tók upp, þegar tap var í
sjávarútvegi 1988. Steingrímur
Hermannsson, fyrrverandi forsæt-
isráöherra, taldi þó, að við heföum
farið miklu verr út úr dæminu,
hefðu sjóðirnir ekki verið stofnaðir
til aö ausa fjármunum í fyrirtæki,
sem illa stóðu. Hann, Páll Péturs-
son og fleiri stjómarandstæðingar
átelja, að ríkisstjómin ætli ekki að
leika sama leik nú. Sumir kalla
þetta „kemur-mér-ekki-við-stefnu“
núverandi ríkisstjórnar. Davíð
Oddsson forsætisráðherra átaldi
hins vegar sóun fyrri stjórnar á
almannafé. Atvinnustefna fyrri
stjórnar hefði valdið gjaldþrota-
stefnu og „fátækrastefnu". Fjár-
munir hefðu verið notaðir til að
halda þeim á floti, sem nutu vel-
vildar stjórnarherranna. Þeir
hefðu verið eins og „deyfilyf' og
þá væntanlega ekki læknað sjúk-
dóminn. Betur hefði farið, hefði
þetta ekki verið gert. Pálmi Jóns-
son rakti, hvemig þjóðarheildin
hefur tapað hálfum milljarði á
þessum sjóðum, vegna gjaldþrota,
og tapar jafnvel aUt að tveimur
múljörðum í viðbót á næsta ári,
ofan á allan annan vanda þjóðar-
innar.
Þá heföi ríkisstjórn Steingríms
Hermannssonar verið svo forhert,
að látið hafi veriö líta út eins og
staða sjóðanna væri 4500 miUjón
krónum betri en hún var í reynd.
Ómerkileg bók
Ríkisstjórnin hefur gefið út hvita
bók um stefnu sína. Boðar hún
grandvaUarbreytingar, jafnvel kú-
vendingu? Svarið er: nei.
Þessi stefnuyfirlýsing ríkis-
stjórnarinnar hlýtur að teljast
býsna ómerkileg og innihaldslaus.
Stjómin boðar ekki neinar stór-
vægilegar breytingar. Það er mjög
ofsagt, aö þetta sé kúvending, hvað
þá „kúvending aldarinnar". Ríkis-
stjórnin er í öllum aðalatriðum að
hjakka í sama farinu og fyrri
stjórnir, þótt annað sé látið í veðri
vaka. Hún er nú að auka skattbyrð-
ina og slá met vinstri stjórnar í
því. Hún heldur áram að ausa fé
skattgreiðenda í landbúnað. Hún
sker ekkert niður, sem heitið get-
ur, af óráðsíueyðslu ríkisins.
Fólk verður að gæta sín á að
gleypa ekki hráar fullyrðingar
stjórnarandstöðunnar um, að öllu
sé verið að breyta. Þvert á móU
verður Uest í landsstjóminni eins
og áöur. Þessi stjóm er því miklu
ómerkari en viðreisnarstjómin á
sjöunda áratugnum, sem í rauninni
breytti rikjandi stefnu í grandvall-
aratriðum.
Hjá núverandi stjóm er talið um
breytingar mest orðagjálfur - að
minnsta kosti enn sem komið er.
Bók ríkisstjómarinnar vekur að
minnsta kosti engar nýjar vonir
um, að ísland sé að verða alvöra-
ríki. Flokkamir era enn sem fyrr
í grandvallaratriðum fyrir-
greiðsluflokkar. Það er þetta, sem
kostar landsmenn mest í töpuðum
lífskjörum. Hefðum við haft dug-
meiri stjórnendur, hefðum við get-
að stórlega bætt kjör okkar jafnvel
nú hin síöustu ár.
Hin svarthvíta söguskoðun um
góðu stjórnina og vondu stjómina
er röng. Hitt er rétt, að Sjálfstæðis-
flokkurinn ber eins og hinir ábyrgð
á allri miðstýringunni og óráðsí-
unni. Enda hefur flokkurinn verið
í ríkisstjóm tvo þriðju tímans frá
lýðveldisstofnun. Hann hefur
flekkaðar hendur í þessum efnum.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur eins og
hinir verið að framfylgja öfugsnún-
um sósíalisma allt þetta skeiö. Eig-
um við að hafa það af að komast
út úr þessum sósíalisma, þarf
miklu meira að gerast en þaö lítil-
ræði, sem ríkisstjómin er að boða
í síðustu hvitu bókinni.
Sigríður Anna Þórðardóttir,
þingmaður Sjálfstæðisflokksins,
benti í umræðunum á, að lífið væri
ekki „tómur gleðileikur" og koma
þyrfti íslenzku þjóðfélagi á réttan
kjöl eftir eyðslu „síðustu missera“.
Hið rétta er, að koma þarf þjóðfé-
laginu upp úr feninu eftir áratuga
óstjómir, stjórnir þar sem Sjálf-
stæðisflokkurinn hefur iðulega
haft forystu.
Þetta er nefnilega engin kúvend-
ing.
Haukur Helgason