Dagblaðið Vísir - DV - 21.12.1991, Blaðsíða 34

34
LAUGARDAGUR 21. DESEMBER 1991.
Menniiig
Ragnheiður Davíðsdóttir, annar höfunda Egils og Garps.
Umferðar-
reglur í lit
Egill og Garpur eru vinir. Þeir kynntust þegár Egill
átti afmæli. Þá kom Garpur í ofurlitlum pappakassa
sem amma og afi báru undir hendinni. Ekki vissi Eg-
ill hvað var í kassanum og allra síst að þarna myndi
leynast lítill Garpur. En þegar lokinu var lyft stökk
eitthvað kolsvart og loðið með hvítar lappir og trýni
upp. (bls. 15) Þarna var þá Garpur kominn, hvæsandi
kisugrey.
Egill lofar að hugsa vel um kisa og passa aö hann
fari sér ekki að voða, en inni í borginni er mikið af
hættum sem þarf að vara sig á. Hættan er mest í
umferðinni en Egill er alveg útskrifaður í umferöar-
reglunum og veit því alveg hvemig á að haga sér þar
sem bílar og önnur farartæki eru á ferð. Hann hefur
lært allt slikt því hann er jú orðinn sex ára gamall.
Garpur er hins vegar hinn mesti óyiti og þar að
auki kisulóra, og hefur því ekkert vit á bílum. Hvað
þá umferðarreglum! Hann æðir úfa götur án þess að
hta til hægri og vinstri, og einn góöan veðurdag gáir
hann ekki að bíl sem kemur æðandi með þeim afleið-
ingum að keyrt er á hann og hann liggur fótbrotinn í
götunni. Betur fer en á horfðist og Garpur nær sér að
fullu eftir slysið.
Atvikið kennir Agh hins vegar hversu mikilvægt það
er að fara varlega óg tileinka sér vel þær reglur sem
honum hafa verið kenndar.
Ragnheiður Davíðsdóttir skrifar hér af þekkingu þar
sem hún hefur starfað um árabil við löggæslustörf.
Bókmenntir
Telma L. Tómasson
Með þessu framtaki er hún að leggja áherslu á mikil-
vægi þess að börn geri sér grein fyrir hættum umferð-
arinnar. Bókin er ætluð þeim börnum sem enn láta
foreldra sína lesa fyrir sig og er umræðan sem hún
vekur til þess að efla enn fræðslu á þessu sviði.
Efninu er komið til skila á myndrænan hátt ekki
síður en efnislegan. Stefán Kjartansson hefur séö um
að myndskreyta bókina og gerir það ágætlega.
Egill og Garpur
Sagan af kettinum sem kunni ekki umferðarreglurnar.
Ragnheiður Davíðsdóttir.
Stefán Kjartansson.
Fróði 1991.
Að vera
kaldur karl
Sumir unglingar halda að mikilvægasta £if öhu sé að fólk haldi að þeir
séu haröir af sér, ákveðnir og kaldir. Þá halda þeir að félagarnir sjái
ástæðu til að líta upp til sín. En líklega er þetta eftirsókn eftir vindi. Eftir-
sókn eftir einhverju sem hefur ekkert gildi, er eins konar yfirborð en það
sem undir býr kemur aldrei í ljós.
Það er þetta sem Karl Helgason fjallar um í bók sinni Svalur og sveh-
kaldur. ívar er á þrettánda ári og honum finnst foreldar sínir beita sig
órétti og vill bregðast við því með því að gera þeim á móti skapi. Hann
vih ekki að fólk haldi að hann sé góður drengur heldur harður í horn
að taka. Hann á samskipti við marga en alltaf kemur það sama í ljós, að
hann er viðkvæm sál á bak við brothætta grímuna.
ívar hefur alltaf sýnt þroskaheftum pilti vinsemd en meðal þess sem
hann gerir í reiðikasti er að láta reiði sína bitna á honum, þeim sem síst
skyldi. Og hann gerir gömlu fólki grikk, hvattur af öðrum dreng sem
reyndar hefur talsvert meiri reynslu af að áreita annað fólk.
Þetta er önnur bók Karls Helgasonar. Fyrir þá fyrstu, í pokahorninu,
hlaut hann barnabókaverðlaunin 1990 og víst vekur ný bók hans eftir-
Bókmenntir
Sigurður Helgason
væntingu. Bókin fer hægt af stað. Samt skynjar lesandinn nánast frá
fyrstu síðu miklar tilfmningar og erfiðleika söguhetjunnar í samskiptum
við fólk. Þau eru erfið og hann er alltaf að draga einhverjar ályktanir
af látbragði fólksins í kringum sig og oftar en ekki reynast þær vera rang-
ar. Hann heldur til dæmis að foreldrum hans þyki ekki vænt um hann
og honum finnst allt umhverfið vera sér andsnúið.
Karl Helgason er mjög athyglisverður rithöfundur. Hann byggir upp
ákveðna stigmögnun í sögunni. Atburðarásin færist í aukana og höfundi
tekst að krydda hana með skemmtilegum atvikum. Og það sem er einna
athyghsverðast við söguna er stíhinn. Þessi knappi sthl með stuttum setn-
ingum sem sumar hverjar virðast jaöra við að vera tæpast fullburða. En
það fer ekki framhjá þeim sem bókina les að lögð hefur verið alúð í text-
ann. Sthhnn er mjög persónulegur og kannski endurspeglar hann veröld
unglinganna betur en margt annað. Eru unghngar til dæmis vanir að
hafa mörg orð um hlutina? Eru þeirra samskipti ekki mjög oft í knöppu
formi?
Svalur og svellkaldur er hlý og notaleg saga. Hún er lýsing á ákveðnu
þroskaskeiði unghngs þegar hann er að finna nýjar, áður óþekktar hvat-
ir læðast fram á sjónarsviðið. Hún er lýsing á lífshlaupi gamals manns
sem vhl í ljósi reynslu sinnar gefa öðrum og láta gott af sér leiða. Hann
vill ekki að sín lífsreynsla verði reynsla unghnganna í byggðarlaginu þar
sem hann dvelst ævikvöldiö. Hann vhl leiða þá á braut lífsstefnu sem er
mikilvæg og veitir gleði og þroska.
Karl Helgason hefur með þessari bók sýnt að hann á sér framtíð á rit-
vellinum. Svalur og svellkaldur vekur vonir um að við fáum meira frá
honum að heyra. Frágangur bókarinnar allur er útgefendum th sóma og
káputeikning Búa Kristjánssonar er enn ein fjöður í hans fjöörum prýdda
hatt.
Karl Helgson. Skrifar um stráka sem vilja vera kaldir.
Að njóta sannmælis
9. desember sl. birtist ritdómur í
þessu blaði um ljóðabók mína
Ávexti.
Öm Ólafsson ritaði dóminn, sem
við fyrstu sýn virtist vera vel unn-
inn. Hann náði th að mynda yfir
hálfa síðuna. Það vih nefnhega oft
brenna við að ritdómar séu aht of
stuttir og beri með sér að þeir sem
þá rita séu lentir í tímahraki.
í dómi Arnar kemur fram sú
skoðun að ljóð mín séu oft á tíðum
líkari töluðum orðum heldur en
stuttum ljóðum. í dóminum birtir
Öm meðal annars ljóð eftir mig
sem heitir Nánd. Hann misritar
ljóðið og sleppir úr því orðunum
„sem stafár" en það breytir auðvit-
að ljóðinu.
Þetta þykir mér slæmt, sér í lagi
þar sem um kynningu á bókinni
er að ræða. En svona er þetta ljóð
í raun og vera:
herbergið okkar
er dimmt
en birtan
sem stafar frá
augum þínum
er engu lík
Örn tekur fleiri dæmi. Síðasti
hluti bókarinnar er bálkur sem
samanstendur af stuttum ljóðum.
Þar hrærir Öm saman tveimur
erindum. Hann tekur efstu línu úr
einu erindi og skellir henni neðan
við erindið fyrir framan. Þetta birt-
ir hann síðan.
Eins og Öm greinir rétthega frá
fjallar þessi ljóðabálkur um sjálfs-
morð. Til leiðréttingar birti ég hér
erindið í sinni réttu mynd:
í upphafi fahsins
finnst þér þú hafa
tekið rétta ákvörðun
en hraðinn er
andsnúinn líkamanum
líkt og fleygur renni
gegnum þig
Ég get í sjálfu sér ekki fundið að
skoðunum Arnar. En mér finnst
hann ekki vera sérlega háttvís.
Hann ætti aha vega að vitna rétt í
texta þegar hann birtir eitthvað
innan gæsalappa. Þar sem hann
vitnar í það sem ritað er aftan á
kápu bókarinnar fer hann rangt
með. Þar sleppir hann fyrra nafni
mínu, þó þaö standi þar skýrum
stöfum.
Þetta þykja mér undarleg vinnu-
brögð. Það er lágmark að bók-
menntafræðingar vitni rétt í dæmi
sem þeir taka úr' bókum. Aðeins
þannig fær maður notið sannmæl-
is. Margrét Lóa Jónsdóttir