Dagblaðið Vísir - DV - 03.01.1992, Blaðsíða 8

8
FÖSTUDAGUR 3. JANÚAR 1992.
Útlönd____________________________________ dv
Borís Jeltsín að tapa vinsældunum með ráðstöfunum í efnahagsmálum:
Moskvubúa hryllir
við nýju matarverði
- uppreísnarmenn í Georgíu taka öll völd og mynda bráðabirgðastjóm
Uppreisnarmenn í Georgiu hafa öll völd á götum höfuðborgarinnar Tiflis. Hér má sjá uppreisnarmann handtaka
mann sem grunaður er um að fylgja Gamsakhurdia forseta að málum. Forsetinn þraukar enn í forsetahöllinni.
Simamynd Reuter
fengju full yfirráð yfir hemum enda talist sjáifstætt. Hann sagði að Rúss- yrðu þeir að ræða við hin lýðveldin
væri þar forsenda þess að ríkið gæti ar yrðu að sætta sig við að eftirleiðis ájafnréttisgrundvelh. Reuter
Vopnahlé gengur í gildi í Króatíu í dag:
Gæslusveitir SÞ sendar
eftir nokkrar vikur
íbúar í Moskvu vissu ekki hvort
þeir ættu heldur að hlægja eða gráta
þegar þeir litu á verðmiðana í versl-
unum borgarinnar eftir að ákveðið
var aö gefa verðlag frjálst. Sjónar-
vottar segja að menn hafi helst fyllst
hryllingi þegar þeir litu kjörin sem
þeir verða að búa við í framtíðinni.
Enn hefur ekki komið til almennra
mótmæla eins og margir áttu von á.
Þó kann svo að fara á næstu dögum
þegar almenningi verður ljós breyt-
ingin sem orðin er á öllu verðlagi.
Viðbúnaður er hjá lögreglu vegna
huganlegra mótmæla.
Hagspekingar em ekki á einu máh
um hvort skynsamlegt hafi verið hjá
Borís Jeltsín Rússlandsforseta að af-
létta öllum hömlum á verðlagningu
í einu vetfangi án þess að grípa um
leið til víðtækra ráðstafana til að
milda áhrif verðhækkananna. Ljóst
er að margir geta ekki brauðfætt sig
í vetur nema þiggja gjafir frá Vestur-
löndum.
í Moskvu bíða menn nú þess sem
veröa vill þegar almenningur þarf
að venjast því að launin duga ekki
eins og áður. Enn hefur framboð á
varningi ekki aukist að marki og
ekki er búist við að framleiðendur
bregðist við nýjum aðstæðum fyrr
en þegar líður á mánuðinn.
í Georgíu lágu bardagar niöri í
nótt en uppreisnarmenn lýstu í gær
yfir útgöngubanni um leið og til-
kynnt var að mynduð hefði verið
bráðabirgðastjóm sem ætlað er að
fara með völd í landinu þar til Gams-
akhurdia forseti leggur niður völd.
Hann er enn í herkvi í forsetahöll-
inni og kemst hvergi. Uppreisnar-
menn hafa sett forsetanum úrslita-
kosti sem hann segist ekki ræða við
glæpamenn.
Úkraínumenn halda fast við kröfur
sínar um að fá yfirráð yfir herafla
gömlu Sovétríkjanna á þeirra eigin
landi. Þá eru þeir ekki til viðræðna
um annað en að fá herskipaflota Sov-
étríkjanna á Svartahafi í sínar hend-
ur. Flotinn hefur bækistöðvar í hafn-
arborgum í Úkraínu og því telja
Úkraínumenn sig eiga að ráða hon-
um.
Kravtsjuk, forseti Úkraínu, kom
fram í rússneska sjónvarpinu í gær
og lýsti þar yfir að Úkraínumenn
gætu ekki fallist á annað en að þeir
KGB>mennyfir-
heyrðu banda-
riskafanga
Háttsettur foringi í KGB, leyni-
þjónustu Sovétríkjanna, segir að
menn hans hafi áriö 1978 yfir-
heyrt Bandaríkjamenn sem tekn-
ir vora höndum í Víetnam. Þá
voru liðin fimm ár frá því stjóm-
völd í Víetman lýstu því yfir að
þau hefðu látið alla stríðsfanga
lausa.
Foringinn heitir Oleg Kalugin
og iýsti þessu yfir í rússneska
sjónvarpinu. Upplýsingamar
liafa vakið verulega athygli í
Bandaríkjunum én þar í landi
trúa margir því að Víetnamar
hafi enn Bandaríkjamenn í haldi
en stjórnvöld vestra vilja ekki
ræöa málið. Nú vilja nokkrir
þingmenn að teknar verði upp
viöræöur við stjórnina í Hanoi.
Reutcr
Stríðandi fylkingar í Júgóslavíu
hafa svarið þess eið að virða vopna-
hlé sem ganga á í gildi í kvöld svo
hægt verði að senda friðargæslu-
sveitir Sameinuðu þjóðanna til
stríðshrjáðrar Króatíu.
í fiögurra klukkustunda viðræðum
í Sarajevo í gær hétu yfirmenn króat-
ískra varðliða og sambandshersins
því að koma á vopnahléi á landi, legi
og í lofti klukkan fimm síðdegis í
dag. Og þeir sögðu að í þetta sinn
mundi það halda.
„Þeir hafa tekið á sig meiri skuld-
bindingar en nokkru sinni fyrr,“
sagöi heimildarmaður innan föru-
neytis Cyrusar Vance, sérlegs sátta-
semjara SÞ í deilunni sem skipulagði
viðræðurnar.
Heimildarmaðurinn sagði að her-
foringjamir hefðu fallist á að eiga
samvinnu hvor við annað þegar
vopnahléið væri brotið og koma á fót
sameiginlegum nefndum til að fjalla
um vopnahlésbrotin.
„Þetta gefur þeim færi á að sýna
að þeir vilji í raun og vem koma á
vopnahléi," sagði embættismaður-
inn sem ekki vildi láta nafns síns
getið.
Svo virðist sem samkomulagið í
gær sé sigur fyrir Vance sem kom í
fimmtu friðarfór sína til Júgóslavíu.
Þá lagði hann áherslu á að friðar-
gæslusveitir yrðu ekki sendar til
Króatíu nema raunverulegu vopna-
hléi hefði verið komiö á. Þrettán
vopnalé til þessa hafa öll farið út um
þúfur.
Um sex þúsund manns hafa fallið
í bardögunum í Króatíu frá þvi lýð-
veldið lýsti yfir sjálfstæði sínu í júni
í fyrra.
Búist er við að Vance fari frá Júgó-
slavíu í dag til að gefa skýrslu til
Boutros Boutros Ghah, fram-
kvæmdastjóra SÞ.
Aðspurður hversu lengi þyrfti að
bíða þar til Vance væri sannfærður
um að vopnahléið væri nógu traust
til að hægt yrði að senda friöargæslu-
sveitirnar, sagöi embættismaðurinn
að það væri spursmál um daga eða
vikurenekkimánuði. Reuter
108blaðamenn
sifjaífangelsi
umvíðaveröld
Alls sitja um eitt hundrað og
átta blaðamenn i fangelsi víðs
vegar um heiminn, þar af um
fjórðungur í Kína. Þetta kemur
fram í tölum sem frönsku blaða-
mannasamtökin Reporters sans
Frontieres (Blaðamenn án landa-
mæra) birtu í gær.
í könnun samtakanna kemur
fram að í Kína dúsa 26 blaðamenn
í fangelsi, níu í israel og átta í
írak, Maldíveyjum og Sýrlandi.
Meðal annarra landa sem enn
hafa hömlur á starfsemi blaða-
manna má nefna Saudi Arabíu,
Líbýu, íran, Burma, Norður-
Kóreu og Kúbu. Þá segja samtök-
in að stjórnvöld í Kúveit eígi enn
eftir að slaka á ritskoöun þrátt
fyrir loforö sem krónprinsinn gaf
þegar hann var í útlegð á meðan
á Persaflóastríðinu stóð.
Danskirlæknar
rannsakaekki
gigtogastma
Danskir læknar hafa ekki
áhuga á að rannsaka gigt, astma
og flogaveiki. Á hinn bóginn
standa þeir í biðröðum eftir að fá
að rannsaka sjúkdóma sem ekki
eru eins útbreiddir, svo sem
eyðni, krabbamein og hjartasjúk-
dóma. Þeirfáu læknar sem leggja
sig eftir venjulegri sjúkdómum
hafa heldur ekki mikla peninga
til að moða úr og þeir geta heldur
ekki vænst efitir glæstum frama.
Danskir læknar fá á hverju ári
um eitt hundraö milljónir
danskra króna úr rannsóknar-
sjóði ríkisins og um helmingur
ljárins fer til rannsókna á eyðni,
krabbameini og hjartasjúkdóm-
um.
Skýringin er sú að flestar um-
sóknirnar koma frá læknum sem
vilja rannsaka „vinsæla“ sjúk-
dóma.
Danskarborgir
slást umjárn-
brautarferjuhöfn
Dönsku borgimar Hirtshals,
Frederikshavn og Álaborg bítast
nú um hver þeirra fái til sin nýja
járnbrautarferíu milli Norður-
Jótlands og Noregs. Máliö tók
nýja stefhu eftir fund í hafnar-
stjórn Frederikshavn í gær.
Hafnarstjómin þrýstir nú á
sænska útgerðarfélagið Stena í
tilraun sinni til að tryggja að
Frederikshavn fái ferjuna. Norð-
menn hafa verið við það að gefast
upp á Frederikshavn og beint
sjónum sinum til Álaborgar þar
sem Stena hefur forgangsrétt á
hafnarmannvirkjunum í Frede-
rikshavn.
Þá telur einn þingmaöur jafn-
aðarmanna að ef feijan fer til
Frederikshavn muni það grafa
undan ferjusamgöngum sem þeg-
ar eru milii Hirstshals og Kristj-
ánssands í Noregi.
Tóbaksf iklar í
íranandaléttara
aðsérreyknum
Reykingamönnum í Iran létti
mikið í gær þegar lagafrumvarp
gegn tóbaksreykingum strandaði
í þinginu i annað sinn.
Frumvarpið gerir ráð fyrir því
að sölu og innflutningi á sígarett-
um veröi hætt á næstu sjö árum.
Þá gerir framvarpið ráð fyrir
reykingabanni á opinberum stöö-
um og stjómvöldum er óheimilt
aö ráða reykingamenn.
Frumvarpinu er m.a. ætlað aö
fækka þeim 45 þúsund dauðsföll-
um sero veröa af völdum tóbaks-
reykinga á ári hveríu.
Reuter og Ritzau