Dagblaðið Vísir - DV - 19.02.1992, Blaðsíða 5

MIÐVIKUDAGUR 19. FEBRÚAR 1992.
5

Fréttir
Davíð Oddsson forsætisráðherra um bréf Símon Wisenthal-stofnunarinnar:
Tjáði þeim undrun mína
á af hendingu bréfsins
- því fylgir bæklingur um ásakanimar frá árinu 1962
Það fyrsta sem ísraelsmenn gerðu
þegar Davíð Oddsson forsætísráð-
herra kom til ísrael seint á mánu-
dagskvöld var að afhenda honum
bréf frá Símon Wisenthal-stofnun-
inni. Þar eru ásakanir á hendur Eð-
vald Hinrikssyni sjúkranuddara um
glæpi sem hann er sagður hafa fram-
ið á gyðingum í Eistíandi í seinni
heimsstyrjöldinni. Davið Oddsson
var spurður að því í gærkvöldi hvað
honum hefði þótt um þessa fyrstu
athöfn í heimsókninni?
„Ég varð nokkuð undrandi og hafði
orð á því við þá. Ég geri hins vegar
enga athugasemd við að fá bréf. Ég
hélt að þetta væru ekki neinar nýjar
upplýsingar því bréfinu fylgir bækl-
ingur frá árinu 1962 þar sem skýrt
er frá þessum ásökunum.“
Forseti þingsins líka
- Hveiju svaraðir þú?
Það eina sem ég sagði þá og hef
sagt hér er að ég muni líta á þetta
mál þegar ég komi heim til íslands.
Ég sagðist ekki tjá mig um það frek-
ar. Ég sagði hins vegar að ég hefði
kunnað betur við að fá þetta bréf í
hendur áður en ég lagði af stað til
ísraels í stað þess að byrja heimsókn-
ina á að fá það í hendur. Þeir svör-
uðu því til að þeir hefðu ekki haft
bréfið tilbúið fyrr en tveimur dögum
áður en ég kom. Þegar ég svo heim-
sóttí þingið í dag tók forsetí þingsins
máhð líka upp. Mér var sagt það á
eftir að hann heíði tekið máhð upp
sem einstakhngur en ekki sem þing-
forseti. Hann er ættaður frá Litháen
og lifði af stríðið þar. Ég svaraði hon-
um því einu að ég hefði fengið bréf
frá Wisenthal-stofnuninni kvöldið
sem ég kom til ísraels og myndi hta
á máhð þegar ég kæmi heim til ís-
lands.“
Alvarlegar ásakanir
- Hversu alvarlega tekur þú þetta
bréf?
„Ásakanimar í bréfinu eru afskap-
lega alvarlegar og hér er um heims-
þekkta stofnun að ræða. Ég er hins
vegar ekki inni í þessu máh að neinu
leytí. Ég hef staðið í þeirri trú að mál
Eðvalds Hinrikssonar hafi verið af-
greitt fyrir löngu, í Svíþjóð að mér
skilst. Én eins og ég sagði, ég er ekk-
ert inni í máhnu. I rauninni hef ég
ekkert meira um máhð að segja. Ég
er með bréfið og get ekkert meira um
það sagt á þessari stundu.
- Veistu hvers vegna þeir hafa ekk-
ert gert í máhnu fyrr?
„Það er svo undarlegt að þeir segj-
ast ekki hafa vitað hvað varð af Eð-
vald Hinrikssyni, fyrr en nú, sem
mér þykir nokkuð sérkennilegt,"
sagði Davíð Oddsson.
Mikil gæsla
Hann sagði að að öðra leyti hefði
verið mikið prógramm í þessari opin-
beru heimsókn. Hann sagðist hafa
rætt við Shamír um morguninn og
síðan snætt með honum hádegisverð.
Síðan hitti hann utanríkisráðherra
en eftir það var förinni heitið til
Betiehem. Þar ræddi Davíð við borg-
arstjórann sem á sæti í friðarráð-
stefnimefnd Palestínumanna. Eftir
það var farið í heimsókn til forseta
Israels. Davíð sagðist ekki hefa hitt
Peres, hann er á ferð og flugi að berj-
ast fyrir póhtísku lífi sínu.
Davíð sagðist hafa rætt um atburði
síðustu helgar við aha þá sem hann
hittí, morðin á hermönnunum og á
Hispola-leiðtoganum. Einnig var
rætt um handtökumar á Palestínu-
mönnunum sem fylgdu í kjölfarið,
við aha þessa menn.
„Það var farið yfir alla þessa þætti
og ég bað um skýringar. Þeir gáfu
sínar skýringar á þessu öhu saman.
Ég lagði áherslu á það í ræðu sem
ég flutti í dag að viö sem vinaþjóð
ísraelsmanna legðum áherslu á að
þeir gerðu ekkert það sem spUlt gæti
fyrir þeim friðarviðræðum sem eru
í gangi og við teldum svo mikUvæg-
ar.“
Davíð var spurður hvort hann yrði
mikið var við spennu á þeim stöðum
sem hann hefði farið um vegna þess
ástands sem nú ríkir þar eystra.
Hann sagði að í dag hefði eldflaugum
verið skotið á svæði í ísrael. Þær
hefðu ekki verið stórar og engum
skaða valdið.
„Það er hins vegar greinUegt að
gestgjöfum mínum er mikið í mun
að láta hta svo út sem hið daglega líf
gangi eðhlega fyrir sig. Það er hins
vegar nokkuð mitól gæsla. Sérstak-
lega var það í dag þegar við fórum
tíl Betlehem yfir á svæði Palestínu-
manna. Þá fylgdi okkur fjölmennur
lögregluvörður sem og nokkrir tugir
hermanna með alvæpni," sagði Dav-
íð Oddsson. -S.dór
Skrif Þjóöviljans um múgmorö Eðvalds:
Þetta voni harðar ákærar
„Það var alltaf verið að skrifa öðru
hveiju í rússnesk blöð um málaferh
gegn mönnum sem taldir voru hafa
framið einhvers konar afhrot á
stríðsárunum. í Tallinn, höfuðborg
Eistlands, fóru einnig fram shk rétt-
arhöld og það var gefin út bók um
þau sem mér var send í rússneskri
þýðingu. í henni voru ýmsir Eist-
lendingar sakaðir um hitt og þetta
hæpið. Einnig voru nefndir til sög-
unnar menn sem voru landflótta, þar
á meðal var kafli um Eðvald Mikson.
Þetta voru mjög harðar ákærur og
það sem ég tók eftir var að hann var
bendlaður við afdrif eistneskra gyð-
inga. Mér þóttu þessar ásakanir tíð-
indum sæta og ég skrifaði eina grein
í Þjóðviljann um málið. Greinin var
endursögn úr þessum bókarkafla,"
segir Árni Bergmann, fyrrverandi
ritstjóri en hann var námsmaður í
Moskvu árið 1961 þegar hann skrif-
aði umrædda grein í Þjóðviljann.
„í greininni var sagt frá því að eist-
lenska lögreglan hefði tekið þátt í að
leita uppi gyðinga og handtaka þá.
Þaö voru ljósmyndir í bókinni af
skjöum með undirskrift Eðvalds."
I ævisögu sinni, Úr eldinum í ísinn,
segir Eðvald um skrif Þjóðviljans:
„Þriðjudaginn 14. mars 1961 sá ég
svohljóðandi fyrirsögn á forsíðu
blaðsins: „íslenskur ríkisborgari
sakaður um múgmorð."
Fréttin var frá Árna Bergmann,
fréttamanni blaðsins í Moskvu. Með
henni fylgdi lögn þýðing úr bókinni
Mörvarid maskita (Grímulausir
morðingjar) en hún hafði komið út í
Talhnn nokkrum vikum áður.
Bók þessa skrifaði Ants nokkur
Saar. Hann fæddist árið 1920 en hóf
að taka virkan þátt í starfsemi ungl-
iðahreyfingar kommúnista í ágúst
1941. Þegar svo Eyðileggingarher-
deildin var stofnuð sumarið eftír
gekk hann strax í hana. Dauðasveit
sú sem hann var í forsvari fyrir starf-
aði aðallega í mið- og norðurhluta
landsins og honum tókst síðar að
flýja austur yfir áður en hann yrði
handtekinn. Hann hafði nú tileinkað
mér fimm síðna kafla í bókinni und-
ir fyrirsögninni, Morðingi og njósn-
ari undir fólsku flaggi. Þennan kafla
notaöi Þjóðviljinn til að koma á mig
óorði.
Níðskrif þessi voru sett saman á
hefðbundinn sovéskan hátt; fáeinar
Aidrei heyrt á málið minnst
- segirGuðmundurBenediktsson
„Eg hef aldrei heyrt talað um mál
Eðvalds Hinrikssonar. Ég veit ekki
til að ráðimeytið hafi nokkurn tim-
ann fjallað um mál hans og sýnilega
hefur það heldur ekki komið til kasta
dómsmálaráðuneytisins.
Þegar ráðherrarnir komu hingað í
heimsókn frá Eystrasaltslöndunum
í fyrra var heldur ekki einu orði
minnst á þetta mál svo að ég viti,“
segir Guðmundur Benediktsson,
fyrrverandi ráðuneytisstjóri í for-
sætisráðuneytinu.
„Það virðist heldur ekki hafa verið
fjallað um mál hans þegar haim fékk
íslenskan ríkisborgararétt árið
1956.“
Þorsteinn Pálsson dómsmálaráð-
herra lét hafa eftir sér í fjölmiðlum
í gær að hann hefði látið fara fram
könnun á því í dómsmálaráðuneyt-
inu hvort ráðuneytið hefði fjallað um
málefni Eðvalds. Elstu og reyndustu
starfsmenn í ráðuneytinu mundu
ekkieftirslíku. -J.Mar
■ ♦
FRlSTÆÐ EÐA INNBYGGÐ
FRÁBÆR HÖNNUN, AÐ UTAN SEM INNAN.
H X B X D = 49,5 X 55,5 X 57,0 cm.
a ASKO
Nýja ASKO-ASEA uppþvottavélin er fyrirferðarlítil,
rúmgóð, vandvirk, fljót og þögul.
Rúmar 6-manna borðbúnað + 8 bolla eða glös.
Þvær „hraðþvott" á 25 mín. og notartil þess aðeins 11 Itr.
af vatni og 0,4 KwSt af orku.
TILBOÐSVERÐ
20% VERKSMIÐJIMFSLÁTTUR
Nú aðeins kr. 43.000
Staðgreitt kr. 39.990
Góðir greiðsluskilmálar: 7% staðgreiðsluafsláttur (sjá að
ofan).
EURO og VISAraðgreiðslurtilallt að 18mánaða, án útborg-
unar.
iFOnix
HÁTÚNI6A REYKJAVÍK SÍMI (91124420
staðreyndir tengdar saman með
hafsjó lyga og hálflyga."
„Eftir að Þjóðviljinn hafði slegið
þessu upp sem frétt byrjaði mikfil
darraðardans á milli Morgunblaðs-
ins og Þjóðviljans. En Morgunblaðið
hafði það eftir Eðvald að hann væri
saklaus. Síðan var lagt út frá því á
þann hátt að þetta væru ofsóknir og
álygar þar sem það væri ekkert að
marka Rússana. Máhnu lyktaði með
því að Þjóðviljinn vildi að málið yrði
rannsakað en það varð ekkert úr
því,“ segir Arni.
-J.Mar
Davið Oddsson forsætisráðherra lagði í upphafi opinberrar heimsóknar
sinnar til ísraels blómsveig til minningar um þær milljónir gyðinga sem
féllu i seinni heimsstyrjöldinni. Ráðherrann er með bænahúfu gyðinga.
DV-mynd Reuter