Dagblaðið Vísir - DV - 14.04.1992, Blaðsíða 4

4
ÞRIÐJUDAGUR 14. APRÍL 1992.
Fréttir
DV
Aukin þróunaraðstoð í kjölfar Ríó-ráðstefnunnar:
Þýðir ekki skuldbindandi
byrðar fyrir íslendinga
segir Gunnar G. Schram lagaprófessor
„í tengslum við Ríó-ráðstefnuna er
rætt um að skora á þjóðir heims að
auka framlög sín til þróunarríkj-
anna. Hugmynd Norðurlandanna er
að auka þetta upp í 0,7 prósent af
þjóðartekjum en það er í samræmi
við takmark Sameinuðu þjóðanna. í
dag er hins vegar algengt að þjóðir
veiti um 0,35 prósent af þjóðartekjum
til þessara mála. Þjóðum yrði hins
vegar eftirlátið að greiða eins og þau
geta. Þótt það náist samkomulag um
þetta í Ríó myndi þaö ekki þýða
skuldbindandi byrðar fyrir íslend-
inga,“ segir Gunnar G. Schram laga-
prófessor en hann hefur tekið þátt í
undirbúningi íslands fyrir umhverf-
isráðstefnuna í Ríó.
Umhverfisráðstefna Sameinuðu
þjóðanna fer fram í Rio de Janeiro í
byrjun júní. Reiknað er með að
helstu samþykktir ráðstefnunnar
verði annárs vegar Sáttmáli jarðar
eða Ríó-yfirlýsing, sem fjallar um
grundvallarreglur í umgengni jarð-
arbúa um náttúruna, og hins vegar
víðtæk framkvæmdaáætlun í um-
hverfisálum. Þá er gert ráð fyrir að
á ráðstefnunni verði lagðir fram
tveir alþjóðasáttmálar til undirritun-
ar, annar um vemdun margbreyti-
leika líftegunda og hinn um vemdun
andrúmsloftsins.'
Ekki náðist samkomulag á síðasta
undirbúningsfundinum, sem hald-
inn var í New York fyrir skömmu,
um hvemig standa eigi að íjármögn-
un þeirrar framkvæmdaáætlunar
sem fyrirhugað er að samþykkja á
ráðstefnunni.
í tengslum við fjármögnunina hef-
ur verið rætt um að iðnríkin þurfi
að auka framlög sín um 120 milljaröa
dollara næstu 20 árin til að hægt
verði að framkvæma nauðsynleg
átök á sviði umhverfismála, einkum
í þróunarríkjunum. Náist samstaða
í Ríó um að framlög iðnríkjanna til
þessara mála verði 0,7 prósent af
þjóðarfrmaleiðslu yrði árlegt fram-
lag íslands allt að 2,5 milljarðar. Þess
má geta í þessu sambandi að þróun-
araðstoö Islands í ár er samkvæmt
fjárlögum um 180 milljónir króna.
Að sögn Gunnars mun mikil vinna
fara fram á ráðstefnunni í Ríó, enda
hafi ekki tekist að ná samkomulagi
fyrir hana um þýöingarmikla texta.
Hann segir að þátttaka íslendinga á
undirbúningsfundunum hafa skilað
miklum árangri, til dæmis hafi tekist
að drepa í fæðingu tillögu Nýsjálend-
inga um tímabundið hvalveiðibann.
Þá hafi tekist samkomulag um þá til-
lögu íslands að hafinn verði undir-
búningur að gerð skuldbindandi al-
þjóðasáttmála um réttindi og skyldur
ríkja á sviði umhverfis- og þróunar-
mála.
Gunnar segir íslendinga verða að
halda vöku sinni á Ríó-ráðstefnunni
enda komi þar til afgreiðslu ýmis
mál sem verulega snerti hagsmuni
íslendinga. Þannig verði til dæmis
tekin ákvörðun um hvort banna eigi
förgun geislavirks úrgangs undir
hafsbotni. Samstaða hafi náðst um
þetta mál en á síðustu stundu til-
kynntu Bandaríkjamenn að þeir
gætu ekki fallist á þetta. Auk þessa
verður tekið til atkvæðagreiðslu
hversu hratt skuli dregið úr ósoneyð-
andi efnum.
„Verndun hafsins og nýting á auð-
lindum þess, vemdun andrúmslofts-
ins, nýting orkulinda og viðhald íjöl-
breytileika tegunda eru allt mála-
flokkar sem snerta okkur íslendinga
sérstaklega. Við verðum því að
standa vörð um þessa hagsmuni í
Ríó og í þvi sambandi dugar ekki að
senda bara einn fulltrúa til að greiða
atkvæði," segir Gunnar G. Schram.
-kaa

Unglingar í Garöabæ lögðu á sig að fara á hlaupahjóii frá Hveragerði til Garðabæjar á laugardaginn. Þeir vildu
með þessu safna áheifum til styrktar Akureyrarferð sinni í vor sem þeir ætla að fara með Æskulýðsfélagi Garða-
kirkju. Krakkarnir skiptust á að hjóla vegalengdina og hvildu sig á milli í rútunni sem ók á eftir allan tímann.
DV-mynd GVA
Akureyri tekur við
sorpi frá Ólafsfirði
og Dalvík
Gylfi Kristjánsson, DV, Akujeyri:
Bæjarráð Akureyrar hefur sam-
þykkt beiðni frá bæjarstjórunum á
Ólafsfirði og Dalvík þess efnis að sorp
frá þessum bæjum verði urðað á
sorphaugum Akureyrar á Glerárdal
og hefur yfirverkfræöingi bæjarins
verið falið að ganga frá samningi við
bæjarfélögin.
Fulltrúar Framsóknarflokksins í
bæjarráði, Úlfhildur Rögnvaldsdóttir
og Þórarinn E. Sveinsson, lögðu fram
sérstaka bókun við afgreiðslu máls-
ins. í bókun þeirra segir að þótt ekki
sé hægt annað en verða við beiðni
nágrannasveitarfélaganna um urð-
un sorps á Glerárdal sé nauðsynlegt
að finna aðra framtíðarlausn á sorp-
málum í Eyjafirði en urðun á útivist-
arsvæði ofan stærsta þéttbýliskjarn-
ans. Urðun sorps á Glerárdal sé ófull-
nægjandi lausn og verði sveitarfélög-
in við Eyjafjörð að sameinast um
fullnægjandi framtíðarlausn sorp-
mála.
I dag mælir Dagfari
Það var frægt hér um áriö, þegar
verðbólgan var og hét og gengisfell-
ingar voru daglegt brauð í íslensk-
um efnahagsmálum, að einhver
snjall fjármálaráðherra fann upp á
því að láta gengið síga í stað þess
að’ fella það. Ekki mæltust gengis-
fellingar eða gengissigin vel fyrir
hjá verkalýðshreyfingunni og þess
vegna var það þegar vinstri stjórn-
in, sem tók við af viðreisnarstjórn-
inni, vildi vera góð við verkalýðs-
hreyfmguna, að hún lofaði að
leggja niður gengisfellingar og
raunar gengissigið líka. Auðvitað
hélt gengið áfram að falla í tíð
vinstri stjórnar sem annarra
stjóma og þegar ríkisstjómin felldi
gengið einn ganginn í viðbót komst
Tómas Ámason, þáverandi fjár-
málaráðherra, þannig að orði að
gengið hefði sigið í einu stökki.
Þetta var frumlegasta aðferð
þeirra tima til aö ljúga sig frá stað-
reyndum og Tómas kemst eflaust í
Islandssöguna fyrir þessa nýstár-
legu skýringu sína. Gengissig í einu
stökki hét gengisfellingin hjá hon-
um og þannig gat hann haldið því
fram að hann hefði ekki fellt geng-
ið. Það hefði bara sigið og svo hefði
það sigið svo snöggt að það seig í
einu stökki!
Tímamistök
Þetta atvik er rifiað upp vegna
þess að nú hafa ráðamenn uppgötv-
að annaö orð sem sjálfsagt á eftir
aö festast í orðabókinni og sög-
unni. Jóhannes Nordal hefur verið
spurður að því hvort fiárfestingar-
æði Landsvirkjunar i Blöndu og
öðram framkvæmdum, sem sam-
tals nema 22 milljörðum króna,
geti ekki talist mistök, Jóhannes
vill ekki viöurkenna það en segir
að hugsanlega megi halda því fram
að þetta séu tímamistök! Með þessu
er Jóhannes að segja aö það geri
ekki svo mikið til þótt Landsvirkj-
un hafi varið 22 mfiljörðum króna
í virkjanir og framkvæmdir án þess
að fá nokkrar tekjur á móti og ekki
einu sinni viðskipti. Þetta sé spum-
ing um tíma. Þeir hjá Landsvirkjun
hafa sem sagt gert allt rétt en hafi
kannski verið fullfljótir á sér, á
undan sinni samtíð, og þar af leiö-
andi er ekki hægt að selja orkuna
eða fá arð af þessum framkvæmd-
um fyrr en einhvem tíma seinna.
Það era sem sagt ekki mistök að
byggja of mikið né heldur að byggja
of fljótt. Það eru ekki mistök í fiár-
festingum eða framkvæmdum og
það era ekki mistök fyrir Lands-
virkjun eða þjóðina að láta mann-
virki fyrir 22 milljarða standa ónot-
uð um langan tíma, vegna þess að
það er ekki Landsvirkjun að kenna
ef ekki fást kúnnar. Þetta era bara
tímamistök segir Nordal og hristir
sig. Þetta er álíka og íslenska ríkis-
stjómin léti byggja gistiheimili fyr-
ir gesti frá Mars eða samþykkti að
smíða nýjan togaraflota fyrir veið-
ar á óþekktum fiskistofnum og
segja síðan þegar allt er fullbyggt
að fiármagninu sé ekki sóað heldur
sé verið að byggja fyrir framtíöina.
Það era ekki mistök, bara tímamis-
tök.
Allir þeir sem byggja yfir sig hall-
ir og hús og reisa fiskeldisstöðvar
og loðdýrabú eiga samstundis aö
fara upp í Seðlabanka og fá viðtal
viö Jóhannes yfirbankastjóra. Þeir
eiga að afturkalla gjaldþrotabeiðn-
ir sínar og slá lán hjá Jóhannesi
eða fá vottorð hjá honum upp á það
að framkvæmdir af þessu tagi séu
ekki mistök heldur bara tímamis-
tök. Þeir hljóta að fá umbun og við-
urkenningu hjá seðlabankastjóra á
sömu og sams konar mistökum og
hann hefur staðið fyrir hjá Lands-
virkjun sem felast í því að þeir eru
á undan sinni samtíð með fram-
kvæmdimar og fiárfestingamar.
Landsvirkjun getur af þessum
ástæðum haldið áfram að reisa
orkuver og beisla fallvötnin vegna
þess að tíminn er afstæður og
timinn vinnur með okkur og að því
kemur að orkuverin verði nýtt al-
veg eins og að því kemur að
Marsbúar leiti til jarðarinnar.
Landsvirkjun er á undan sinni
samtíð. Þeir era forsjálir hjá
Landsvirkjun og hafa nóg af pen-
ingum og mistök þeirra liggja í
mesta lagi í tímanum en ekki fram-
kvæmdunum. Gengissig í einu
stökki hét það hjá Tómasi Áma-
syni sem nú er líka seðlabanka-
stjóri og gefur Jóhannesi góð ráð.
Tímamistök heita það hjá Jóhann-
esi sem nú stýrir peningamálum
þjóðarinnar og er á undan sinni
samtíð. Það er ekki hans vandamál
heldur þeirra sem koma of seint
og fylgjast ekki með þeirri fyrir-
hyggju sem ríkir hjá Landsvirkjun.
Dagfari