Dagblaðið Vísir - DV - 17.11.1992, Blaðsíða 24

24
ÞRIÐJUDAGUR 17. NÓVEMBER 1992.
Merming
:>
Léttleiki
tilverunnar
- sýning Guðmundu Andrésdóttur 1 Nýhöfn
Þegar Guömunda Andrésdóttir kom heim frá námi
í París árið 1953 höfðu Septem-sýningamar þegar fest
sig í sessi í hérlendu hstalífi sem vettvangur hinnar
einu sönnu framúrstefnu; abstraktgeómetríunnar.
Þannig kom hún inn í miðja hringiðu uppgjörs og
uppstokkunar í myndlistarelítunni en tók þó von bráð-
ar kúrs geómetríunnar og hóf að sýna á samsýningum
Septem-málaranna. Fyrsta einkasýning Guðmundu
var svo í Ásmundarsal árið 1956 og þá þegar var orðið
ljóst að hún hafði náð að marka sér persónulegan og
ljóðrænan stíl innan marka geómetrísks myndmáls
sem þó hafði alla jafna orð á sér á þeim tíma fyrir að
afmá persónuleg einkenni listamanna. Á þann hátt
Myndlist
Ólafur Engilbertsson
má segja að Guðmunda Andrésdóttir hafi lagt drjúgan
skerf af mörkum til að alþýða manna viðurkenndi að
abstraktgeómetrían væri annað og meira en dufl og
daður við form og hti; þar væri einnig að finna ljóð-
ræna og persónulega taug og þar af leiðandi skírskot-
anir til fortíðarmenningar þjóðarinnar.
Léttir hringir og þríhyrningar
Frumformin hafa ríkt í myndheimi Guðmundu ahan
þennan tíma. Á sjötta áratugnum voru það fyrst og
fremst þríhymings- og tíglaform sem fyhtu flötinn en
á síðari hluta sjöunda áratugarins fór að bera meira
á hringforminu og jafnframt einfaldari myndbyggingu.
Á þeirri sýningu sem nú stendur yfir í listasalnum
Nýhöfn við Hafnarstræti í Reykjavík og ber yfirskrift-
ina „Léttleiki tilverunnar" virðist vera um samruna
þessara tveggja áhersluþátta í hst Guðmundu að ræða.
I samræmi við yfirskrift sýningarinnar eru formin
leikandi og létt og hvítur grunnhtur verkanna eykur
enn á léttleikann. Ennfremur þekur Guðmunda ekki
formin ht heldur leyfir penshdráttunum að njóta sín
í verkunum. Þetta hefur einkennt verk hennar frá
upphafi og var í raun í mótsögn við yfirlýsta stefnu
geómetríumálara um að lögmál formsins skyldu ríkja
ofar tæknhegum misfehum á borð við pensildrætti sem
þóttu argasti expressjónismi.
Brothætta og áhyggjuleysi
Það má reyndar finna annars konar tæknilegar mis-
Ein mynda Guðmundu á sýningu hennar í Nýhöfn.
fellur í verkum Guðmundu Andrésdóttur að þessu
sinni. Verk númer þrjú og fimm sýnast þannig ófrá-
gengin af hálfu hstakonunnar; htakusk og stílbrot í
penshbeitingu trufla þar einfalda og brothætta hehdar-
mynd. í öðrum verkum gengur brothættur strúktúr-
inn betur upp, þó ávallt sé yfir myndunum blær
áhyggjuleysis gagnvart forsendum hreinflatastefn-
unnar. Það er einmitt þetta áhyggjuleysi sem stendur
eftir hjá undirrituðum eftir skoðun sýningarinnar. Það
er ekki aðeins áhyggjuleysi listamanns gagnvart hin-
um ytri vandamálum umheimsins heldur einnig
áhyggjuleysi gagnvart innri lögmálum hstarinnar líkt
og sér stað í verkum katalónska málarans Miró meðal
annarra. í verkum Guðmundu skorar ljóðið hrein-
flatastefnuna á hólm og útkoman er ávallt persónuleg
og hefur sennhega aldrei verið svo blátt áfram sem
nú. Sýningu Guðmundu Andrésdóttur lýkur nk. mið-
vikudag, 18. nóvember.
Hjónin Michael (Kurt Russell) og Karen (Madeleine Stowe) eru varnar-
laus í viðskiptum sínum við lögreglumanninn Pete (Ray Liotta).
Bíóborgin: Friöhelgin rofrn ★★★
Ógnvænleg völd
lögreglunnar
Getur það verið að hinn almenni þegn sé gjörsamlega varnarlaus ef
hann fær geðveikan lögreglumann upp á kant við sig? Ekki bætir úr skák
að lögreglumaðurinn er þar á ofan margverðlaunaður fyrir afrek sín og
skyldurækni í starfi.
Þetta er meginþema spennumyndarinnar Friðhelgin rofin. Hjónin Mic-
hael og Karen Carr (Kurt Russell og Madeleine Stowe) vakna upp við það
eina nóttina að innbrotsþjófur er í húsinu þeirra. Þau kalla á hjálp lög-
reglunnar og Pete Davis, annar af lögreglumönnunum sem koma th hjálp-
Kvikmyndir
ísak Örn Sigurðsson
ar (Ray Liotta), er allur af vilja gerður að aðstoða hjónin við að halda
óæskhegum aðhum frá húsinu.
Smám saman færir lögreglumaðurinn sig upp á skaftið, gerir sér full-
dælt við Karen og Michael gerir sér fljótlega grein fyrir að Pete er alvar-
lega geðveikur. Hann biður lögreglumanninn að hætta komum sínum th
þeirra og láta þau í friði en Pete hefur annað í huga.
Hann fer að beita ýmsum brögðum til að koma höggi á Michael og tekst
með brögðum að fá því framgengt að Michael er lokaður á bak við lás og
slá fyrir upplognar sakir. En Michael á vini sem halda tryggð við hann
og myndin endar á ahsherjaruppgjöri í lokin.
Söguþráðurinn er meistaralega uppbyggður í myndinni og lýsir á átak-
anlegan hátt þeirri aðstöðu sem saklaust fólk getur lent í í viðskiptum
sínum við laganna verði. Eini gahi myndarinnar er sá hversu fyrirsjáan-
leg hún er, því áhorfandinn getur þrátt fyrir allt léttilega reiknað út á
hvern hátt málin enda.
Senuþjófur í myndinni er Ray Liotta sem alltaf tekst vel upp í hlutverk-
um sem þessum. Kurt Russel og Madeleine Stowe eru einnig góð og leik-
stjórnin er mjög fagmannlega unnin af Jonathan Kaplan. Það er óhætt
að mæla með þessari mynd fyrir unnendur spennukvikmynda.
Friðhetgin rofin (Unlawful Entry)
Leikstjóri: Jonathan Kaplan.
Handrit: George D. Putnam og John Katchmer.
Aðalleikendur: Ray Liotta, Kurt Russell, Madeleine Stowe, Roger E. Mosley, Ken
Lerner.
r
á næsta sölustafl • Askriftarsimi 63-27-00
Kúplingsdiskar
Pressur
Legur
Bjóöum einnig flest
annaö eem viökemur
rekstri bílsins.
SKEIFUNNI 5A.SIMI 91-81 47 88
Ljóðasöngur í Gerðubergi
Tónleikar voru í Gerðubergi í gærkvöldi. Ingi-
björg Guðjónsdóttir sópransöngkona söng þar
við undirleik Jónasar Ingimundarsonar píanó-
leikara. Á efnisskránni voru verk eftir Hjálmar
H. Ragnarsson, Karl Ó. Runólfsson, Leonard
Bemstein, Joaquin Turina, Giacomo Puccini og
Erik Satie.
Tónleikar þessir vom einnig fluttir á laugar-
dag. Þeir hófust á þrem söngvum úr Pétri Gaut
eftir Hjálmar H. Ragnarsson. Þetta em einfóld
lög í hefðbundnum stíl sem hljóma fahéga lát-
laus. Lög Karls Ó. Runólfssonar, sem þarna
vom flutt, hafa á sér skýran persónulegan svip
og njóta vinsælda samkvæmt því. Leonard
Bemstein var eins og fléstum er kunnugt fræg-
ur hljómsveitarstjóri í New York. Nokkuð hefur
verið gert af því að hálda nafni hans á lofti sem
tónskálds. Má fuhyrða að þar nýtur hann meira
frægðar sinnar í hljómsveitarstjórahlutverkinu
en ágæti tónsmíðanna. Þarna voru flutt lög eftir
hann sem sthuð era th bama. Þau Ihjóma meira
eins og þau séu samin fyrir fuhorðið fólk en
börnin höfð sem afsökun fyrir htlu hugmynda-
flugi. Önnur lög Bernsteins voru skárri en hafa
Tónlist
Finnur Torfi Stefánsson
á sér svip yfirborðsmennsku og shkt kemur
mun miskunnarlausar fram í tónsmíðum en
hljómsveitarstjórn. Bemstein reynir að bjarga
sér úr hugmyndaskorti með því að vera sniðug-
ur. Fyndni á sér oft mjög félagslega afskekktar
forsendur og trúlega er það rétt hjá Nóbelskáld-
inu okkar að sveitamenn í New York eru í mynd-
arlegu hlutfalli við stærð borgarinnar.
Lög Turinas eru í þjóðlegum sth og fljóta nokk-
uð vel á einlægninni sem oft bjargar tónlist blóð-
heitra suðurlandamanna frá því að vera væmin.
Sönglög Puccinis, sem þarna voru flutt, vora í
aha staði vel gerö og fer þar saman frjór hugur
og færni. Sama má segja um Lagið eftir Satie
sem hafði viðkunnanlegar ferskleika þótt það
væri með söngleikjabrag.
Yfirleitt var verkefnavalið af léttari gerðinni
á þessum tónleikum. Söngkonan gerði þeim
mjög góð skil og söng af öryggi og kunnáttu.
Meira að segja í Bemstein sýndi hún thþrif sem
gerðu furðu mikið úr þunnu efni. Jónas Ingi-
mundarson skhaði sínu hlutverki vel svo sem
hann á vanda til.