Dagblaðið Vísir - DV - 17.12.1992, Blaðsíða 14

14
FIMMTUDAGUR 17. DESEMBER 1992.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÖLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÖNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, 105 RVlK, SlMI (91)63 27 00
SlMBRÉF: Auglýsingar: (91 )63 27 27 - aðrar deildir: (91)63 29 99
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Áskrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDGÖTU 25. SlMI: (96)25013. Blaðamaður: (96)26613.
SlMBRÉF: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1200 kr.
Verð I lausasölu virka daga 115 kr. - Helgarblað 150 kr.
Meiri samdráttur
Könnun Félags íslenzkra iönrekenda og Landssam-
bands iönaöarmanna á atvinnuhorfum gefur til kynna
meiri samdrátt en áöur var búizt viö. Velta í almennum
iönaöi hefur minnkaö um 7,3 prósent frá fyrra ári, reikn-
að á föstu verðlagi. Sé stóriðja talin meö, er samdráttur-
inn í heild 6,1 prósent. Starfsfólki í almennum iönaði
fækkaði á árinu um 5,5 prósent samanborið viö síðasta
ár. Ef sérstaklega er htiö á desembermánuð nú og í
fyrra, hefur störfum fækkaö um eitt þúsund í almennum
iðnaöi. Framangreind samtök gera slíkar kannanir á
„iönaöarhorfum“ sameiginlega á tveggja mánaöa fresti.
í þessari svörtu upptalningu er glæta. Umsvif 1
neyzluvöruiönaöi á heimamarkaöi hafa snúizt til betri
vegar fyrir íslenzk iönfyrirtæki. Veltan á því sviði hefur
aukizt um rúm 5 prósent miðað viö sama tíma í fyrra.
En jafnvel á þessu sviöi kemur árið sem heild iha út.
Allt áriö er samdrátturinn 1,6 prósent, sem þó er mun
minna en á öðrum sviðum. Þarna koma fram áhrif her-
ferðarinnar um, að fólk skuli „kaupa íslenzkt“. Þetta
höföar til fólksins, sem hryllir viö minnkandi atvinnu
í landinu. í tilkynningu iðnrekenda og iðnaöarmanna
um athugun þessa segir: „Of snemmt er hins vegar aö
sega, hversu varanleg þessi áhrif verða.“
Áróöurinn kann aö vara stutt, og þá gæti sótt í sama
farið og áöur. Vissulega ætti fólk að „kaupa íslenzkt“
fremur en útlent til aö styrkja innlendan iönaö, en þá
veröur hin íslenzka vara aö vera samkeppnishæf aö
veröi og gæðum viö hina erlendu. Þaö mun ekki vara
lengi, aö almenningur leggi á sig aö kaupa íslenzkar
vörur, sem eru dýrari og lélegri. Hver veröur sjálfum
sér næstur, og ekki er unnt að ætlast til þess af htiö
efnuðu fólki á krepputímum, að það „gefi“ af litlum
launum sínum. En boltinn er í höndum íslenzkra iönrek-
enda, sem einfaldlega verða að spjara sig í vaxandi sam-
keppni.
Hins vegar má ætla, aö í mörgum tilvikum „venjist“
fólk íslenzkri vöru, þyki hún góö og sjái, aö hún er ekki
of dýr. Svipuðum árangri ætti aö vera unnt aö ná meö
nægilegum upplýsingum um vöruna, verö og gæði.
Þannig er líklegt, að innlenda varan seljist aö jafnaöi
eitthvaö betur en áöur.
Kreppan fer harðnandi. í nóvember voru skráðir hér
á lanch 93 þúsund atvinnuleysisdagar. Þetta er mesti
fjöldi, sem skráöur hefur verið í einum mánuöi, síöan
sérstök skráning atvinnuleysisdaga hófst áriö 1975. At-
vinnuleysisdagamir voru nú tvöfalt fleiri en í nóvember
í fyrra og um fjórfalt fleiri en verið hafa í þeim mánuöi
að meöaltah síðustu fimm árin. Þetta svarar til þess,
aö 4300 manns hafi verið atvinnulausir í mánuðinum,
eöa um 3,3 prósent vinnuaflsins. Atvinnuleysið óx í lok
mánaöarins, og voru þá um 5000 manns atvinnulausir.
Þaö jafngildir um fjögurra prósenta atvinnuleysi. Eins
og fyrr sagöi, hefur atvinnuleysið vaxið um yfir 100
prósent frá nóvember 1991 th nóvember 1992, en mest
hefur atvinnuleysið aukizt á höfuöborgarsvæöinu eöa
um 286 prósent.
Aht bendir til þess, aö mjög margir eigi í miklum
erfiðleikum í vetur. Fleiri en nokkru sinni leita til þeirra
stofnana og félaga, sem veita einhverja hjálp þeim, sem
ekki komast af án aðstoðar. Því hafa shórnvöld tekið
skakkan pól í hæðina, þegar stööugt er haldiö áfram
að auka byröar á almenningi í staö raunhæfs spamaðar
í ríkiskerfmu.
Haukur Helgason
„Áhugi borgarstjóra á endurreisn gamla miöbæjarins lofar góðu og veröur spennandi að fyigjast með fram-
kvæmdum,“ segir Oddur i grein sinni.
Gamli miðbærinn í
dag - og á morgun
Ég var á rölti eftir Laugaveginuin
á misvindasömu síödegi, sem ekki
telst í frásögur færandi - nema
hvað ég uppgötvaði allt í einu og
alveg upp úr þurru (það rigndi
sumsé ekki þennan dag) að Lauga-
vegurinn og gamli miðbærinn eru
allsendis ekki snauðir af mannlífi
og dauðir úr öllum æðum, heldur
langskrautlegasti og skemmtileg-
asti hluti okkar ágætu (og víðáttu-
brjálæðislegu) borgar.
Þetta var reyndar meiri háttar
uppgötvun þar sem búið er að fjasa
svo mikið um að glæða gömlu
Reykjavík athöfn og mannlífi á
nýjan leik og trúlega ekki að
ástæðulausu. Enda eru uppi hug-
myndir og áætlanir um aö mið-
borgin (center eða city) verði mið-
borg á nýjan leik með því athafna-
lífi og mannlífi sem sjá til þess að
orðin „miðborg", „center" - svo
ekki sé talað um „city“, séu ekki
eins konar ,, Hafnarfj aröarbrand-
ari“ á röngum stað.
Verður ekki hannað
En alveg eins og Hafnarfjörður
gleður gamli miðbærinn okkar
augað að vissu marki og ekkert síð-
ur fyrir þaö að þar er ekki allt
smekklegt og þaðan af síður stíl-
hreint. Það væri nú líka skárri
heimtufrekjan að ætlast til þess.
Þetta vekur vissar hugleiðingar
sem leiða til nokkuð „óvæntrar"
niðurstöðu, nefnilega þeirrar að
mannlíf verður ekki hannað af
skipulagsfræðingum.
Annað mál er að skilyrðin þurfa
að vera fyrir hendi - líkt og með
alla „flóru“ og „fánu“. Laugavegur-
inn er ein samfelld verslunargata,
meö börum, bönkum og matsölu-
stöðum, og í sjálfri miðborginni er
úrval huggulegra matsölustaða
(þótt þeim sé, aö sjálfsögðu, gert
eins erfitt fyrir af stjórnvöldum og
framast er kostur), að ógleymdum
börum og bönkum og annarri þjón-
ustu, þar á meðal ágætum kaffihús-
um, listasafni og galleríum og úti-
og innimörkuðum en allt er þetta
KjaHaxiim
Oddur Björnsson
rithöfundur
forsenda fyrir fjölskrúðugu mann-
lífl.
Afleit pólitík
En betur má ef duga skal, eins
og konan sagði viö ungan elskhuga
sinn. Áhugi borgarstjóra á endur-
reisn gamla miðbæjarins lofar
góðu og verður spennandi að fylgj-
ast með framkvæmdum. Einkum
er gamla hafnarsvæðið áhugavert
- og hugmyndin um Hafnarhúsið
(frá borgarstjóra komin, að ég
held), að gera það að e.k. „vinnu-
og markaðstorgi" fyrir handiðn og
listir ýmiskonar og aðra þjónustu
sem þar á heima svo sem veitinga-
þjónustu, er spennandi og til þess
fallin að glæða litríkt mannlíf og
fjölskrúðugt.
Þama mætti hugsa sér lista- og
tónlistarskóla í bland við annað,
svo sem leiklist. Allt þetta svæði
virðist bíöa síns vitjunartíma og
verða leyst úr álögum.
En á meðan skulum við hrópa
húrra fyrir nýrri hugmynd um
staðsetningu tónhstarhússins (sem
einnig mætti nýtast til ráðstefnu-
halds) við Ingólfsgarð. Þessari frá-
bæru hugmynd hefur verið komið
rækilega á framfæri enda eins gott
- það heyrði nefnilega undir slys
að hafna henni. Og hvers vegna?
í fyrsta lagi er það afleit pólitík
og misskilningur að dreifa slíkum
menningarmiðstöðvum um allar
jarðir, enda á „útþenslustefnan"
sinn þátt í að minnka þýðingu
gamla miðbæjarins og gera mann-
lífið dajiurlegra en það ella hefði
orðið. I öðru lagi eiga bæði Þjóð-
leikhús og tónlistarhöll heima í
gamla miðbænum. í þriðja lagi
væri einstök prýði að tónhstarhús-
inu á þessum stað og ekki dónalegt
að horfa þaðan út yfir sundin á
„fjólubláu draumana" fyrir hand-
an. Og ekki myndi það skaða inn-
siglinguna þar sem tónhstarhúsið
og Seðlabankinn væru táknrænt
og tilkomumikið „borgarhlið" á
þeim eina staö sem það ætti að
vera.
- Og í fjórða lagi: höfum við efni
á að hafna svona frábærri hug-
mynd? Ég geri mér a.m.k. vonir um
að borgarstjóri og borgarstjórn séu
henni hlynntir. Eiginlega er ég al-
veg viss. - Taki nú allir höndum
saman!
Oddur Björnsson
„En alveg eins og Hafnarfjörður gleður
gamli miðbærinn okkar augað að vissu
marki og ekkert síður fyrir það að þar
er ekki allt smekklegt og þaðan af síður
stílhreint.“
Skoðanir aiuiarra
Þjóðin sjálf ákveður
„Ekkert kerfi er svo fullkomiö aö það geti ekki
bhað. Það á jafnt við um velferðarkerfið og rafmagns-
kerfi landsmanna... Því eru í reynd engin takmörk
sett hversu tæknilega er hægt að auka öryggi slíkra
kerfa. Það væri hægt að setja upp vararafstöð við
hvert hús í landinu og gera þannig hkurnar hverf-
andi að nokkur þyrfti að búa nokkru sinni við raf-
magnsleysi. Það kostar hins vegar mikla peninga svo
fólk tekur almennt áhættima af því að búa einungis
við orkukerfi hins opinbera. Svipaða sögu má segja
um velferðarkerfið. Það er margt hægt að gera en
það verður þjóðin sjálf sem ákveður hversu miklum
fjármunum hún er thbúin að veija th aö tryggja sig
fyrir öhum þeim skakkafóhum sem henda kunna á
lífsleiðinni."
Úr forystugrein Alþbl. 16. des.
Frjáls sala
á f íknief num?
„Aht er á huldu um hveijir eru hinir eiginlegu
viðskiptavinir fíkniefnasalanna... Frjálshyggju-
menn halda því fram sumir hveijir að eðhlegt sé að
gefa sölu á fíkniefnum alfijálsa. Eintakhngarnir eigi
sjálfir að ráða hvernig þeir fara með eiginn skrokk
og sálartetur. Aörir eigi ekki að setja neinar hömlur
þar á. Ekki er mælt með því hér en þá gætu hka
stórkaupmenn framvísað réttum pappírum og flutt
hass inn sem hass en ekki málningu og borgaö gjöld
af starfsemi sinni. Væntanlega kæmi þá ekki heldur
th þess að eiturefnasalar kærðu íslenska dómskerfið
fyrir mannréttindabrot og krefðu ríkiö um skaða-
bætur fyrir ómannúðlega meðferð.“
OÓ í Tímanum 16. des.