Dagblaðið Vísir - DV - 17.12.1992, Blaðsíða 16

16
FIMMTUDAGUR 17. DESEMBER 1992.
Menning
DV
Fjársjóðsleit
Iðunn Steinsdóttir. Býr til heilan heim sem lýtur sínum eigin lögmálum.
Iðunn Steinsdóttir er okkar pólitískasti
barnabókahöfundur um þessar mundir. í
fyrra gaf hún út söguna Þymigerðið þar sem
sagt er á táknrænan hátt frá falli Berlínar-
múrsins. Bókin í ár, Fjársjóðurinn í Útsölum,
hefur ekki eins skýra vísun í ákveðna at-
burði en minnir þó stöðugt á ástandið í fyrr-
um Júgóslavíu.
Eins og í Þymigerðinu býr Iðunn hér til
heilan heim sem lýtur sínum eigin lögmál-
um. Sagan gerist í Útsölum, landinu viö haf-
ið, og íbúamir lifa á fiski, skáldskap og bóka-
Bókmenntir
Silja Aðalsteinsdóttir
útgáfu. Líflð snýst um fisk og bækur eins og
á eynni sem við byggjum. Útsalamenn eru
hka vopnlausir og hafa engan her. Það hljóta
þeir þó að hafa átt einu sinni því fyrir þús-
und árum lögðu þeir þetta land undir sig og
hröktuþáverandi íbúa þess inn til Dyndala.
Þjóð Utsala er af tveim kynþáttum, Brekum
og Mömm, sem htið hafa blandað blóði í
þessi þúsund ár. Þeir em ólíkir í úthti, Brek-
ar smávaxnir og dökkir, Marar hávaxnir og
ljósir; mannanöfn eru ólík sem bendir til að
þeir hafl ekki ahtaf talað sama mál; þeir
hafa ólíkan smekk í híbýlaprýði bæði utan
húss og innan, en trúarrit beggja er „Bókin
eina“ sem geymir spásagnir sem ýmist hafa
komið fram eða eiga það eftir. Þessir tveir
kynþættir hafa iðulega barist innbyrðis á
umliðnum öldum, en eftir óvenjuskæöar
deilur sameinaði sterkur leiðtogi þá og þegar
sagan hefst hefur friður haldist í tæpan
mannsaldur.
í sögumiöju eru tvö ellefu ára börn, Björt
af ætt Mara og Huldar af kynþætti Breka.
Bæði eru af grónum fjölskyldum sem eiga
sér átakamikla sögu aftur í grimmri fortíð
þjóðarinnar. Foreldrar þeirra amast við vin-
áttu þeirra en börnin láta það ekki á sig fá.
Þegar þau fara í fyrsta skipti út á örlagablett-
inn Sævarenda, þar sem forfeður þeirra
börðust einu sinni hart, fá þau einkennileg
boð frá anda hafsins, sem sagt er frá í Bók-
inni einu: Þau eiga að finna fjársjóðinn og
færa þjóöinni frið. Þessi boð veröa skiljan-
legri þegar leiðtoginn deyr og hatrið mihi
kynþáttanna magnast. En hver er þessi íjár-
sjóður? Er átt við verðmætin sem hinir her-
skáu Dyndælir segja að hafi verið rænt frá
þeim fyrir þúsund árum ogþeir krefiast aft-
ur, eha muni þeir leggja Útsah undir sig?
Eða er átt við eitthvað sem getur sameinað
þjóð Útsala innbyrðis?
Baráttan í bókinni stendur því ekki einfald-
lega mhh góðrar og vondrar þjóðar, Útsala-
manna og Dyndæla, ekki heldur mihi vondra
og góðra manna sömu þjóðar, hún lýsir tog-
streitu sem á sér djúpar sögulegar og félags-
legar rætur og verður ekki leyst með neinni
barbabrellu.
Úrvinnsla Iðunnar á þessu metnaðarfuha
viðfangsefni er að flestu leyti góð. Söguþráð-
urinn er þéttur og spennandi og óvenju vand-
lega lýst hvernig eijumar magnast stig af
stigi. Persónusköpun er sannfærandi, eink-
um eru bömin tvö heilsteyptir einstaklingar
og umhverfi þeirra lifandi. En stfllinn á bók-
inni er stundum svolítiö tilgerðarlegur, tfl
dæmis verður lýsingarorðið „gulhnn“ ansi
væmið þegar það er ofnotað. Yfirnáttúruleg-
ir kraftar grípa einum of oft í taumana þegar
Uður að lokum, þá má ekki ofnota heldur.
Og svo hafa höfundur og teiknari ekki gert
upp við sig hvort sagan gerist á tíma ævintýr-
sins eða í samtíma okkar. Þama fara sendi-
boðar um með skilaboð frá yfirvöldum og
Dyndæhr koma á stríðsvögnum með svört-
um hestum fyrir, en á vönduðum og fahegum
teikningum HUnar Gunnarsdóttur eru stúlk-
ur í stuttum pflsum og fram kemur að Björt
átti enga bíla þegar hún var lítfl, bara dúkk-
ur (bls. 9).
Iðunni er hins vegar alveg ljóst hvaða fiár-
sjóður það er sem raunverulega skiptir máh
í mannheimum, og þegar kemur að spurn-
ingunni um hvað dýrmætast er getum við
öll verið sammála henni.
Iðunn Steinsdóttir:
Fjársjóðurinn i Útsölum.
Myndir ettir Hlin Gunnarsdóttur.
141 bls. Iðunn 1992.
DeLonghi
f)
EKKI BARA
ÖRBYLGJUOFNAR!
Dé Longhi örbylgjuofnarnir fást í mörgum stærðum og gerðum. Ofnar með
örbylgjum eingöngu, með örbylgjum og grilli, með örbylgjum, yfir-
og undirhita og grilli eða með örbylgjum, blæstri og grilli. Sumir hafa
snúningsdisk, aðrir fullkomna örbylgjudreifingu án disks. En eitt er
sameiginlegt með öllum Dé Longhi ofnunum - falleg hönnun, fullkomin
tækni og afar gott verð.
MW-155 16.990,- stgr.
15 Itr. örb. ofn m/ 600W nýtanl.
orku, 5 styrkstillingum og örbyl-
gjudreifingu án snúningsdisks.
Einnig geröMW-16 G m/ grill-
elementi á kr. 21.980,-
MW-1759 R 20.980,- stgr.
15 Itr. örb. ofn m/ 750 W nýtanl.
orku, 5 styrkstillingum og snún-
ingsdiski. 30 mín. tímarofi og
hljóömerki, eins og á gerðum
MW-155 og MW-16G.
MW-2755 21.530,- stgr.
27 Itr. örb. ofn m/ 750W nýtanl.
orku, 5 styrkstillingum og örbyl-
gjudreifingu án snúningsdisks.
30 mín. tímarofi með hljóðmerki.
ME-1755 23.990,-stgr.
15 Itr. örbylgjuofn m/ 750W
nýtanl. orku, 5 styrkstillingum og
örbylgjudreifingu án snúnings-
disks. Elektrónískir snertirofar
gefa marga möguleika.
MW-1558TE 29.990,- stgr.
15 Itr. með örbylgjum, yfir- og
undirhita (60-225”C) og grilli.
Örbylgjuorka 560W, yfir/undirhiti
1000W, grill 1000W. Ofn með
fjölþætt notagildi.
MW-2750TFGE 34.400,- stgr.
27 Itr. ofn með örbylgjum, blæstri
(60-210") og grilli. Orbylgjuorka
750W, blástursofn 1500W, grill
1100W. Stór ofn með fjölþætt
notagildi.
PIZZA & TOAST - SÆLKERAOFN
Rúsínan I pylsuendanum er svo splunkunýji sælkeraofninn frá Dé
Longhi. Þeir kalla hann “PIZZA & TOAST”. Lítill og nettur borðofn
sem getur alla skapaða hluti. Steikir og grillar, ristar brauð og bakar
kökur. Og nú getur þú bakað pizzu á hinn eina sanna ítalska máta.
Ofninum fylgir sérhönnuð leirplata (steinn) sem jafnar hita og dregur
í sig raka. Þú eldar án fitu - pizzur, kökur, kjöt, fisk og grænmeti.
PIZZA & TOAST kostar aöeins kr. 9.480,- stgr. TILVALIN
JÓLAGJÖF TIL SÆLKERA!
Úrvalið er talsvert meira en að ofan greinir, því við bjóðum
um 20 gerðir af hvers konar ofnum, stórum og smáum.
Góðir greiðsluskilmálar: EURO og VISA raðgreiðslur til allt
að 18 mánaða og MUNALÁN með 25% útborgun og kr.
3.000,- á mánuði.
/FOniX
Fyllirfissaga
Ragga Bjarna
Þegar ég fékk í hendur bókina Lífssögu Ragga Bjama, söngvara og
spaugara, varö ég glaður. Ragnar hefur í áratugi veriö í uppáhaldi hjá
mér sem dægurlagasöngvari. Aö mínum dómi var hann einn besti dægur-
lagasöngvari heims þegar hann var upp á sitt besta. Því miður breyttist
gleöi mín yfir bókinni í dapurleika þegar ég hafði lesið hana.
Bókin er ekki ævisaga Ragnars
Bjarnasonar, hún er fylliríis-,
ferða- og skemmtisögur, sagðar af
Ragnari Bjamasyni. Það vantar
ekki að margar sögumar eru
smellnar, enda Ragnar gamansam-
ur maður og kann vel að segja frá
þannig að maður geti brosað.
Sem ævisaga þessa dáða söngv-
ara er bókin lítils virði. Það er ljóst
að Eðvarð Ingólfsson, skrásetjari
sögunnar, hefur ekki haft neitt
taumhald á Ragnari. Hvergi stopp-
ar hann Ragnar í frásögn hans af
fylliríis- og gamansögum tfl þess
að spyrja út í svo margt sem skipt-
ir máh í ævisögu. Sem dæmi má skemmtisögur en engin lífssaga.
nefna:
Ragnar segir frá því í örstuttu máli að æskuheimili hans hafi verið
miðstöð tónhstarlífs í Reykjavík. Þar vantar ítarlega frásögn af þessari
tónhstarmiðstöð, hverjir komu þar, hvemig var heimflislífið? Það vantar
mun nákvæmari frásögn af foreldrum Ragnars, ekki síst af fóður hans,
hinum kunna tónhstarmanni Bjarna Böðvarssyni.
Ragnar söng með KK sextett, einhverri bestu danshljómsveit sem til
hefur verið hér á landi. Hvernig var unnið í KK sextettinum? Hvemig
var æíð og undirbúin hin vel unna tónlist sem hljómsveitin flutti?
Ragnar er tvígiftur. Hvemig var fyrra hjónaband hans, hvernig var
heimflislífið og hvers vegna skildu þau hjónin? Síðan giftist Ragnar
danskri konu sem kom með honum tfl íslands eftir tveggja ára útivist
hans á Norðurlöndunum. Hvemig gekk henni að aðlagast íslensku lífi
með manni sem öll þjóðin átti með henni. Hvemi'g hefur líf þeirra hjóna
Bókmenntir
Sigurdór Sigurdórsson
verið? Þetta eru bara fá dæmi. Það mætti tína miklu fleira upp sem nauð-
synlegt hefði verið að segja frá ef bókin á að vera lífssaga Ragnars eins
og bókartitilhnn segir hana vera.
Margar sögumar sem Ragnar segir í bókinni em fyndnar og skemmtfleg-
ar sem shkar. Nokkrar þeirra hefðu prýtt ævisöguna. En ævisaga manns
getur ekki byggst á fylliríis-, ferða- og skemmtisögum. Það er útilokaö.
Því miður hefur skrásetjarinn algerlega misst stjóm á verkefni sínu.
Auk þess er frásögnin of flöt. Ragnar er ýkjusögumaður eins og flestir
góðir sögumenn. Skrásetjarinn nær allt of sjaldan tökum á frásagnarflug-
inu hjá Ragnari.
Margt í bókinni er skemmtflegt aflestrar en ef einhverjir halda aö þetta
sé ævisaga Ragnars, þá er það ekki rétt.
Eðvarö Ingólfsson
Lifssaga Ragga Bjarna, söngvara og spaugara
Æskan, 1992
HÁTÚNI 6A SÍMI (91)24420